Từ vụ 5 người ở Quảng Nam ngộ độc khí than: Dấu hiệu và cách xử trí

Ngày 6/11, Bệnh viện đa khoa T.Ư Quảng Nam cho biết, vừa tiếp nhận cấp cứu 5 bệnh nhân trong cùng một gia đình bị ngộ độc khí than (CO). Theo đó, khoảng 6 giờ cùng ngày, chị T.T.T (19 tuổi, ở H.Núi Thành, Quảng Nam), cùng 4 người thân ở cùng một nhà nhập viện cấp cứu trong tình trạng đau đầu, chóng mặt và khó thở. 

Đáng chú ý, trong 5 người nhập viện, có một trẻ sơ sinh 23 ngày tuổi là con của chị T., có biểu hiện tím tái. Ngay lập tức, các bác sĩ cho các bệnh nhân thở ô xy liều cao và theo dõi sức khoẻ. Rất may, các bệnh nhân được chuyển đến bệnh viện cấp cứu kịp thời. Hiện sức khỏe của 5 bệnh nhân đang tiến triển tốt.

Thông tin trên PLO các bệnh nhân cho biết, chị T vừa mới sinh con, gần đây trời trở lạnh nên gia đình đóng kín cửa, đốt than sưởi ấm dẫn đến ngộ độc. May mắn là vụ việc được phát hiện sớm và đưa đến bệnh viện kịp thời nên không ảnh hưởng đến tính mạng.

Ngộ độc khí CO là một tai nạn thường gặp nhất

Theo các chuyên gia chống độc, ngộ độc khí CO là một tai nạn thường gặp nhất trong các loại ngộ độc khí độc, thường gây tử vong và để lại di chứng thần kinh – tâm thần cao (chiếm 4-40%). Phụ nữ mang thai, thai nhi, người cao tuổi, người có bệnh lý mạch vành, mạch máu não có nguy cơ bị ngộ độc nặng hơn. 

Khí CO được tạo ra từ các sản phẩm cháy không hoàn toàn của các chất có chứa carbon, là chất khí không màu, không mùi và không gây kích thích, có khả năng khuếch tán mạnh. Do vậy, khi bị ngộ độc thường khó phát hiện đến khi người bệnh nhận biết được biết mình bị nhiễm độc thì họ không còn khả năng gọi cấp cứu nữa.

Dấu hiệu của người bị ngộ độc khí CO

Nạn nhân bị ngộ độc khí CO sẽ có các biểu hiện: khởi đầu chỉ là các triệu chứng tản mạn và không đặc hiệu. Nếu ngộ độc nhẹ thường chỉ thấy đau đầu, buồn nôn, chóng mặt, nôn, mệt mỏi, làm người bệnh dễ nhầm là bị nhiễm virut. Có người thấy da đỏ nhưng đây là triệu chứng không đặc hiệu. 

Ở mức độ ngộ độc vừa nạn nhân thấy đau ngực, khó tập trung, nhìn mờ, khó thở khi gắng sức nhẹ, mạch nhanh, thở nhanh, hoại tử cơ, thất điều. Khi bị ngộ độc nặng thấy đau ngực, hồi hộp, mất định hướng, co giật, hôn mê, rối loạn nhịp tim, tụt huyết áp, thiếu máu cơ tim, bỏng da, tiểu tiện, đại tiện không tự chủ. 

Ngoài ra, người bệnh có thể bị ngất, tím ở môi và các đầu ngón tay, ngón chân; co cứng tay chân hoặc có những động tác bất thường. Nạn nhân thấy khó thở, thở trào bọt hồng, tay chân sưng đau.

Điều gì sẽ xảy ra với cơ thể khi ngộ độc khí CO?

Ngộ độc khí CO là do thiếu ôxy não, trong khi các tế bào chất xám chỉ huy hoạt động của con người, chịu trách nhiệm về hoạt động tinh thần, tình cảm, lý trí lại rất nhạy cảm với tình trạng thiếu ôxy. Vì vậy, khi ngộ độc khí CO, các tế bào này sẽ tổn thương trước. Ngộ độc quá nặng sẽ gây tử vong, còn những người sống được thì lại mất trí tuệ. 

Càng ở phòng kín thì nguy cơ ngộ độc khí CO càng tăng. Quá trình nhiễm độc khí xảy ra rất nhanh, khi bệnh nhân bắt đầu cảm thấy có điều gì đó “bất thường” cũng là lúc không còn khả năng kháng cự rồi lịm dần. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời thì có thể dẫn đến tử vong.

Ngoài ra, di chứng thần kinh, tâm thần gặp ở nhiều trường hợp ngộ độc CO, sau khi hồi phục người bệnh thay đổi tính cách, giảm trí nhớ, giảm tập trung, liệt nửa người, vận động bất thường, đi đứng khó khăn, cử động chậm, tay chân cứng và run, cơ mặt bị liệt. Những biểu hiện này được gọi là hội chứng thần kinh - tâm thần muộn, chiếm tới 40% trường hợp nạn nhân bị ngộ độc khí CO.

Cách xử trí khi phát hiện người ngộ độc khí CO

Khi phát hiện người bị ngộ độc khí CO, cần nhanh chóng cứu nạn nhân. Người bị ngộ độc khí CO thường ở trong phòng đóng kín cửa nhưng có động cơ đang nổ như xe máy, máy phát điện hoặc bếp than, củi… mà bệnh nhân bất tỉnh hoặc tử vong thì nghĩ ngay đến ngộ độc khí. 

Cần nhanh chóng mở các cửa, khẩn trương đưa nạn nhân ra khỏi khu vực nhiễm độc và nhanh chóng đưa đến cấp cứu ở cơ sở y tế gần nhất để được xử lý và điều trị kịp thời vì khi ngộ độc mức độ CO trên 60% thì tỷ lệ hôn mê và tử vong cao. Bản thân người đến cấp cứu nạn nhân cũng phải chú ý đảm bảo an toàn cho mình, đồng thời nhanh chóng gọi người khác hỗ trợ, gọi cấp cứu y tế như gọi 115.

Nếu bệnh nhân thở yếu hoặc ngừng thở, phải tiến hành ngay việc thổi ngạt bằng hô hấp nhân tạo miệng - miệng hay miệng - mũi. Nếu nạn nhân không còn tỉnh thì đặt bệnh nhân nằm nghiêng ở tư thế an toàn rồi vừa hà hơi thổi ngạt, vừa nhanh chóng chuyển đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí đúng cách và kịp thời.

Cần làm gì để phòng tránh ngộ độc khí than?

Để phòng tránh ngộ độc khí than, người dân tuyệt đối không được sưởi ấm bằng than củi và đóng kín cửa hoặc sưởi ấm để tắm; hoặc nấu nướng trong không gian kín, kể cả dùng khí gas bởi khi đốt, ôxy trong không khí sẽ tiêu hao dần, khí CO hoặc CO2 độc hại sẽ ngày càng tăng. 

Phản ứng đốt cháy trong điều kiện thiếu ôxy, sẽ hình thành CO ngày càng nhiều. Hai tác động đồng thời này là nguy cơ khiến những người trong phòng kín nhanh chóng tử vong. Thường xuyên kiểm tra thiết bị an toàn của bếp gas, lò sưởi, hệ thống thông hơi. 

Bên cạnh đó, không đặt máy phát điện ở nơi kín như tầng hầm, nhà để xe hoặc để gần cửa phòng ở. Ở nơi làm việc có khí CO như lò gạch, lò luyện kim, xưởng máy... phải đo nồng độ CO định kỳ và có biện pháp xử lý để nồng độ CO không vượt quá ngưỡng cho phép...