PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu giải đáp tất tần tật về bệnh viêm cơ tim đang gây xôn xao

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu

Theo PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu - Giám đốc bệnh viện Đại học Y Hà Nội bệnh viêm cơ tim là tình trạng viêm của toàn bộ hoặc một phần khối cơ tim. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng gặp nhiều hơn ở người trẻ tuổi (20 - 40), gặp ở nam nhiều hơn nữ, biểu hiện phong phú có thể từ nhẹ đến nặng.

Viêm cơ tim sẽ ảnh hưởng đến cơ tim và các hoạt động điện của tim, làm giảm khả năng bơm máu của tim và là nguyên nhân gây ra nhịp tim nhanh hoặc rối loạn nhịp tim. Viêm cơ tim nặng gây ra suy tim làm cho không bơm đủ máu đến các phần còn lại của cơ thể. Các cục máu đông có thể hình thành trong tim, dẫn đến đột quỵ hoặc đột tử. 

Theo thống kê, trên toàn thế giới bệnh viêm cơ tim gây ra cái chết cho 294.000 người từ năm 1990 tăng lên đến 354.000 người năm 2015.

Biểu hiện của bệnh viêm cơ tim

Nếu viêm cơ tim nhẹ hoặc đang ở giai đoạn đầu, có thể không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ, chẳng hạn như đau ngực trái nhẹ hoặc khó thở khi gắng sức.

Trường hợp nặng, các dấu hiệu và triệu chứng thường gặp bao gồm: đau ngực; nhịp tim nhanh hoặc rối loạn nhịp tim; khó thở, lúc nghỉ ngơi hoặc khi vận động; phù chân, mắt cá chân và bàn chân; mệt mỏi.

Hình minh họa về viêm cơ tim.

Nguyên nhân nào gây ra bệnh viêm cơ tim

Theo PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, thông thường, nguyên nhân gây viêm cơ tim khó xác định được. Nguyên nhân gây bệnh có thể, bao gồm:

- Virus: Nhiều loại virus liên quan đến viêm cơ tim, bao gồm cả những loại virus gây cảm cúm thông thường (adenovirus); viêm gan B và C; parvovirus (gây phát ban nhẹ, thường ở trẻ em) và virus herpes. Nhiễm trùng đường tiêu hóa (do echoviruses), tăng bạch cầu đơn nhân (do virus Epstein-Barr) và Rubella cũng có thể gây viêm cơ tim. Đặc biệt, thường gặp ở những người nhiễm HIV khi hệ miễn dịch bị suy sụp.

- Vi khuẩn: Rất nhiều loại vi khuẩn có thể gây viêm cơ tim, bao gồm tụ cầu (staphylococcus), liên cầu (streptococcus), trực khuẩn gây bệnh bạch hầu

- Ký sinh trùng:  Trong số này có những ký sinh trùng như Trypanosoma cruzi và toxoplasma, bao gồm một số loài truyền qua côn trùng và có thể gây ra bệnh “Chagas”. Bệnh này phổ biến hơn nhiều ở Trung và Nam Mỹ so với Hoa Kỳ, nhưng nó có thể xảy ra ở khách du lịch và người nhập cư.

- Nấm:  Nhiễm trùng vi nấm như Candida; aspergillus và các loại nấm khác (Histoplasma, thường được tìm thấy trong phân chim, đôi khi có thể gây viêm cơ tim, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu).

- Thuốc: phản ứng dị ứng hoặc độc hại. Bao gồm các loại thuốc được sử dụng để điều trị ung thư; thuốc kháng sinh (như thuốc penicillin và sulfonamid); một số loại thuốc chống động kinh và một số chất cấm như cocaine.

- Hóa chất hoặc chất phóng xạ: Tiếp xúc với một số hóa chất, chẳng hạn như carbon monoxide, và bức xạ đôi khi có thể gây viêm cơ tim.

- Những căn bệnh khác như lupus, u hạt Wegener, viêm động mạch tế bào khổng lồ và viêm động mạch Takayasu.

Chuyên gia khuyến cáo người dân cần đến ngay cơ sở y tế nếu có triệu chứng đau ngực và khó thở khi đang bị nhiễm trùng hoặc nhiễm virus. 

Bệnh viêm cơ tim có những biến chứng nào?

Viêm cơ tim nặng có thể làm tổn thương cơ tim vĩnh viễn, nó có thể gây ra:

- Suy tim: Không được điều trị, viêm cơ tim có thể làm tổn thương cơ tim dẫn đến không thể bơm máu không đủ nuôi cơ thể.

- Nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ: Nếu cơ tim bị tổn thương như máu chảy trong tim có thể hình thành cục máu đông. Nếu cục máu đông gây bít tắc một trong các động mạch vành, gây ra nhồi máu cơ tim. Hoặc nếu cục máu đông trong tim di chuyển đến một động mạch dẫn đến não có thể gây ra đột quỵ.

- Nhịp tim nhanh hoặc rối loạn nhịp tim:  Tổn thương cơ tim có thể gây rối loạn nhịp tim.

- Đột tử do tim:  Một số rối loạn nhịp tim nghiêm trọng có thể khiến tim ngừng đập (ngừng tim đột ngột) và gây tử vong nếu không được điều trị ngay lập tức. Ở người trẻ tuổi, bệnh viêm cơ tim chiếm tới 20% trong số các nguyên nhân gây đột tử.

Làm sao để phòng ngừa bệnh viêm cơ tim

Theo PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, không có biện pháp phòng ngừa đặc hiệu cho viêm cơ tim vì thế người dân cần tự nâng cao sức khỏe của mình và phòng ngừa nhiễm virus bằng cách:

- Thực hiện vệ sinh tốt: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng.

- Tránh những hành vi nguy cơ cao để giảm khả năng bị nhiễm trùng cơ tim liên quan đến HIV, tình dục an toàn và không sử dụng ma túy bất hợp pháp.

- Giảm thiểu tiếp xúc với côn trùng: Nếu bạn có thời gian ở những vùng tiếp xúc với côn trùng hãy mặc áo sơ mi dài tay và quần dài để che càng nhiều da càng tốt.

- Tiêm vắc-xin phòng bệnh được khuyến nghị, bao gồm cả vắc xin rubella và cúm - những bệnh có thể gây viêm cơ tim.

- Hạn chế tiếp tiếp xúc với người mắc bệnh giống như virus hoặc cúm cho đến khi họ bình phục, đặc biệt những người suy giảm miễn dịch, có bệnh lý mạn tính.

PGS Hiếu cũng khuyến cáo người dân cần đến ngay cơ sở y tế nếu có triệu chứng đau ngực và khó thở khi đang bị nhiễm trùng hoặc nhiễm virus.