Kết hợp thế mạnh của Đông y thế hệ 2 và Tây y trong trị bệnh mạn tính

Kết hợp Đông – Tây y là xu hướng điều trị bệnh mạn tính

Thuốc Đông Y thế hệ 2 là gì?

Thuốc Đông y là những bài thuốc chữa bệnh bằng dược liệu dựa trên kinh nghiệm được tích lũy từ ngàn đời nay của ông cha ta. Mặc dù có nguồn gốc lâu đời, nhưng việc sử dụng chủ yếu là dựa trên kinh nghiệm và cơ sở của các học thuyết âm dương, ngũ hành phương Đông mà còn rất ít người hiểu rõ.

Bên cạnh đó, từ cùng một bài thuốc, người ta có thể sử dụng các nguyên liệu có nguồn gốc khác nhau, hàm lượng dược liệu khác nhau, kỹ thuật chế biến khác nhau từ đó tạo ra các sản phẩm hoàn toàn khác nhau với khoảng cách chất lượng vô cùng lớn, từ các sản phẩm tác dụng mơ hồ đến các thuốc Đông y có hiệu quả thực sự vượt trội. Mà điều đáng tiếc là nhiều sản phẩm thuốc Đông y đang lưu hành lại thuộc nhóm thể hiện tác dụng không mấy rõ rệt.

Khoảng cách về chất lượng đó đã tạo ra sự thiếu tin tưởng và là trở ngại trong việc ứng dụng các bài thuốc cổ truyền để điều trị các bệnh lý, đặc biệt là bệnh lý nặng. Bởi vậy, việc minh chứng hiệu quả của thuốc Đông y bằng các dữ liệu y học hiện đại thông qua các thử nghiệm lâm sàng là vô cùng quan trọng nhằm trả lời câu hỏi về chất lượng thực sự của sản phẩm.

Xuất phát từ thực tế đó, khái niệm về Thuốc Đông y thế hệ 2 được nêu ra nhằm phân loại những sản phẩm thuốc từ dược liệu đã khẳng định được hiệu quả vượt trội thông qua các dữ liệu thử nghiệm lâm sàng.

Hội nghị quốc tế Thuốc thảo dược tại Seoul 2013 đã nhấn mạnh:

• Thuốc Đông y thế hệ 1 chỉ là thuốc hỗ trợ điều trị, dùng cho bệnh nhẹ, chưa được kiểm chứng lâm sàng.
• Thuốc Đông y thế hệ 2 là thuốc điều trị chủ đạo, dùng cho bệnh nặng, được nghiên cứu lâm sàng đầy đủ, có khả năng cạnh tranh về hiệu quả với tân dược nhất là trong điều trị và hạn chế tái phát bệnh mạn tính.

Hội nghị quốc tế về thuốc thảo dược tại Seoul 2013

Như vậy, để đảm bảo thỏa mãn được các yếu tố của Thuốc Đông Y thế hệ 2 thì loại thuốc đó không những phải thỏa mãn điều kiện cần là ứng dụng từ bài thuốc bí truyền cực kỳ hiệu quả, sản xuất tại nhà máy đạt tiêu chuẩn chất lượng GMP-WHO mà còn phải thực hiện điều kiện đủ là chứng minh được hiệu quả vượt trội qua nghiên cứu lâm sàng – Vấn đề chưa bao giờ là đơn giản và nhanh chóng vì đòi hỏi rất nhiều công sức, thời gian và cả nguồn lực.

Then chốt trong điều trị bệnh mạn tính

Với bệnh cấp tính, khi được chẩn đoán chính xác và điều trị đúng, bệnh khỏi nhanh và do cơ địa kháng bệnh tốt, bệnh không tái phát hoặc ít tái phát ở điều kiện sống bình thường.

Với bệnh mạn tính thì khác. Cho dù dùng thuốc hiệu quả, các triệu chứng bệnh đã hết, bệnh khỏi, nhưng do cơ địa kháng bệnh kém nên bệnh hay tái phát, bùng phát trở lại chỉ sau một thời gian ngắn và đòi hỏi các đợt điều trị mới.

Cuộc sống của người mắc bệnh mạn tính là chuỗi xen kẽ các khoảng thời gian khỏi bệnh và thời gian bệnh bùng phát, phải điều trị. Theo thời gian nếu không được điều trị đúng thì khoảng thời gian khỏi bệnh ngày càng ngắn, khoảng thời gian bệnh tái phát ngày càng dài và triệu chứng ngày càng nặng.

Mục đích then chốt thực sự của điều trị bệnh mạn tính là kéo dài các khoảng thời gian khỏi bệnh, rút ngắn khoảng thời gian bị bệnh và giảm cường độ của triệu chứng khi bệnh bùng phát.

Thế mạnh của tân dược và thuốc Đông y thế hệ 2 trong điều trị bệnh mạn tính

Kinh nghiệm trong sử dụng thuốc cho thấy, thường thì loại thuốc nào có tác dụng nhanh thì lại không kéo dài, loại thuốc nào có tác dụng chậm thì tác dụng lâu dài hơn.

Trong điều trị bệnh mạn tính, thế mạnh của tân dược là tác dụng nhanh, thậm chí một số thuốc có tác dụng tức thì, nhưng tác dụng lại ngắn, thiên về điều trị triệu chứng, hoặc chỉ điều trị nguyên nhân phát sinh đợt cấp của bệnh mà ít khi tác động được đến cơ địa, tăng khả năng kháng bệnh để ngăn ngừa bệnh tái phát.

Thuốc tân dược là hoạt chất đối kháng có tác dụng nhanh

Ví dụ, trong bệnh viêm xoang mạn tính, khả năng tự đề kháng bệnh yếu nên liên tục tái phát mỗi khi tiếp xúc với vi khuẩn gây bệnh. Điều trị theo Tây y có thể dùng các thuốc trị triệu chứng nghẹt mũi tức thời, tác dụng rất nhanh, nhưng chỉ được vài tiếng, khi thuốc phân hủy hết, các triệu chứng sẽ quay lại. Tây y sử dụng kháng sinh để diệt vi khuẩn, hay gọi là điều trị nguyên nhân nhưng chỉ điều trị được đợt cấp. Ở người bệnh mạn tính này, bệnh dễ dàng tái phát vì khả năng kháng bệnh yếu.

Do bệnh tái phát và phải điều trị nhiều đợt nên thuốc dễ bị nhờn, bệnh dần kháng thuốc, làm giảm hiệu quả của thuốc. Bệnh tái phát ngày càng thường xuyên, triệu chứng ngày càng nặng, thời gian mỗi đợt điều trị ngày càng dài, khoảng thời gian khỏi bệnh ngày càng ngắn, tác dụng phụ của thuốc ngày càng trầm trọng và chi phí điều trị ngày càng tăng. Không hiếm trường hợp thuốc bị nhờn hoàn toàn và trở nên vô dụng, việc dùng thuốc không còn hiệu quả.

Trong khi đó, thuốc Đông y thường có tác dụng chậm hơn, có khi phải mất nhiều tuần, nhiều tháng mới thấy tác dụng rõ rệt. Sở dĩ như vậy, vì Đông y tập trung vào việc nâng cao khả năng kháng bệnh của cơ thể để tự chống lại bệnh tật qua đó giảm triệu chứng cấp và quan trọng hơn là hạn chế sự tái phát. Mà điều này đòi hỏi phải kiên trì dùng trong thời gian dài và dùng cho hết đợt điều trị, ngay cả khi các triệu chứng cấp tính của bệnh đã hết.

Thế mạnh không thể tranh cãi của thuốc Đông y là thuốc có tác dụng lâu dài, ít bị nhờn, ít tác dụng phụ, không chỉ điều trị triệu chứng mà quan trọng hơn, một số bài thuốc bí truyền đặc biệt còn có thể trị cả nguyên nhân gây bệnh, thay đổi cơ địa, tăng khả năng kháng bệnh, bệnh sẽ ít hoặc không tái phát. Nhờ vậy làm giảm nhiều chi phí chữa bệnh mạn tính, cải thiện rõ rệt chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Kết hợp khéo léo thuốc Đông y thế hệ 2 và thuốc Tây trong điều trị bệnh mạn tính

Trong y học hiện đại có một số phác đồ điều trị bệnh mạn tính đã khéo léo kết hợp các thuốc tân dược tác dụng nhanh nhưng ngắn hạn để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu với các thuốc tân dược có tác dụng chậm nhưng phải dùng kéo dài để hạn chế sự tái phát của các đợt cấp.

Ví dụ trong điều trị thoái hóa đốt sống cổ người ta dùng các thuốc glucocorticoid, kháng viêm không steroid để nhanh chóng giảm viêm, đau. Đồng thời, ngay từ giai đoạn đầu người ta cũng dùng thuốc điều trị thoái hóa tác dụng chậm như glucosamine sulfat, chondroitin sulfat... Nhóm thuốc này sau khoảng thời gian 2 tháng có thể phát huy tác dụng giúp giảm phát sinh các cơn đau khi người bệnh ngưng các sản phẩm có tác dụng giảm đau tức thời.

Tuy nhiên, hiệu quả của các thuốc tác dụng chậm như glucosamine vẫn còn mơ hồ, không thống nhất và đang gây tranh cãi qua các bằng chứng lâm sàng. Thậm chí tại Mỹ glucosamine không phải là thuốc và không có khuyến cáo kê đơn.

Hay ví dụ khác trong điều trị viêm khớp dạng thấp, người ta cũng dùng các thuốc chống viêm đau tác dụng nhanh kết hợp các thuốc DMARTs tác dụng chậm (điển hình nhất là methotrexate hay các DMARTs sinh học mới) để hạn chế các đợt tái phát cho người bệnh. Nhưng có lẽ, chỉ những người phải sử dụng các thuốc DMARTs này mới thực sự thấm thía về những tác dụng phụ mà nó gây ra và gánh nặng kinh tế trong việc duy trì sử dụng các thuốc này.

Đó là lý do vì sao, các thuốc Đông y thế hệ 2 ứng dụng tinh hoa của Y học cổ truyền đồng thời chứng minh được hiệu quả thực sự bằng dữ liệu khoa học lại là “cứu cánh”, là cơ hội thay đổi chất lượng cuộc sống của người bệnh mạn tính. Bởi vì không những thuốc có thể giúp cải thiện triệu chứng cấp, mà quan trọng hơn là hạn chế tái phát một cách an toàn, hiệu quả.

Sự kết hợp thông minh của thuốc y học cổ truyền, đặc biệt là thuốc Đông y thế hệ 2 với thế mạnh của tân dược để có được cả tác dụng nhanh trong đợt cấp của thuốc Tây và tác dụng lâu dài bền vững của thuốc Đông y có thể được xem là một phác đồ tối ưu cho bệnh mạn tính, là xu hướng đang được khuyến khích phát huy hiện nay.

Kết hợp Tây y giảm nhanh triệu chứng với Đông Y hạn chế tái phát bệnh

Với bệnh nặng, nếu thầy thuốc đồng ý, thì ưu tiên lựa chọn thuốc Đông y thế hệ 2 điều trị chủ đạo, phối hợp với 1 đợt điều trị ngắn ngày bằng thuốc Tây để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu. Sau một thời gian khi triệu chứng bệnh đã giảm rõ rệt do thuốc Đông y bắt đầu phát huy tác dụng thì có thể ngưng dùng các thuốc tân dược và duy trì dùng thuốc Đông y thế hệ 2 cho hết đợt.

Ví dụ 1: Với bệnh thoái hóa đốt sống cổ mạn tính, cùng với thuốc Đông y thế hệ 2 điều trị chủ đạo, giai đoạn đầu có thể bổ sung thuốc kháng viêm, giảm đau để nhanh chóng làm giảm đau mỏi cổ vai gáy. Sau khi thuốc Đông y thế hệ 2 đã phát huy tác dụng, đau đã giảm rõ rệt (ví dụ sau 1 tháng) thì ngưng dùng thuốc kháng viêm, giảm đau mà chỉ tiếp tục dùng thuốc Đông y thế hệ 2.

Ví dụ 2: Thuốc paracetamol hạ sốt nhanh nhưng nhiều tác dụng phụ, đặc biệt khi dùng liên tục. Thuốc Đông y hạ sốt chậm hơn trong 1,5 giờ đầu, nhưng sau 1,5 giờ tác dụng hạ sốt bền vững hơn paracetamol. Nếu thầy thuốc đồng ý, thì ngay từ đầu có thể cho trẻ uống đồng thời thuốc Đông y và liều paracetamol đầu tiên, sau đó duy trì thuốc Đông y. Bằng cách đó có thể tránh được cho trẻ uống nhiều lần paracetamol không có lợi cho gan, thận, tiêu hóa của trẻ.

Ví dụ 3: Với bệnh viêm mũi dị ứng gây hắt hơi, ngạt mũi, chảy nước mũi liên tục, cùng với thuốc Đông y điều trị viêm mũi dị ứng có tác dụng lâu dài, nhưng tác dụng chậm, ngay từ đầu có thể cho dùng kèm thuốc kháng histamine để nhanh chóng làm giảm các triệu chứng khó chịu. Khi thuốc Đông y phát huy tác dụng, các triệu chứng giảm thì có thể ngưng dùng kháng histamine và duy trì hết đợt thuốc Đông y thế hệ 2.

Thuốc hoạt huyết Đông y thế hệ 2 gia tăng hiệu quả thuốc điều trị

Máu lưu thông khắp cơ thể, không chỉ cung cấp các chất dinh dưỡng, oxy nuôi dưỡng các tế bào, cơ quan mà còn vận chuyển các thành phần của hệ miễn dịch (bạch cầu, kháng thể...), hoạt chất thuốc chữa bệnh đến vùng bệnh tiêu diệt tác nhân gây bệnh, phục hồi tổn thương. Máu càng lưu thông tốt, hoạt chất thuốc chữa bệnh càng đến nhiều vùng tổn thương tạo điều kiện tiêu diệt tác nhân gây bệnh, tổn thương sẽ mau lành, bệnh sẽ nhanh khỏi. Vì vậy, khi dùng thuốc điều trị kết hợp bổ sung thuốc hoạt huyết Đông y thế hệ 2 sẽ giúp tăng cường lưu thông máu có thể làm tăng hiệu quả của quá trình điều trị bệnh, giúp bệnh mau lành hơn, nhất là với người trung, cao tuổi, suy giảm tuần hoàn.