Tranh chấp tại dự án The Mark: Toà phúc thẩm bác kháng cáo của DWS, giao HDTC quản lý VK Housing

Toà sơ thẩm xác định Hợp đồng chuyển nhượng vốn góp vô hiệu

Phiên toà vụ tranh chấp tại dự án 79 triệu USD The Mark

Đó là nội dung bản án được TAND cấp cao tại TPHCM đưa ra tại phiên xét xử vụ án kinh doanh thương mại phúc thẩm số 89 ngày 18/12/2018 về việc tranh chấp quyền sở hữu doanh nghiệp, quyền sở hữu dự án theo Hợp đồng Liên doanh do Bản án kinh doanh thương mại số 1500 ngày 25/10/2018 của TAND TPHCM bị kháng cáo giữa nguyên đơn là Công ty cổ phần Phát triển kinh doanh nhà (HDTC) và bị đơn là Công ty DWS Star Bridge Limited Liability và Công ty TNHH Quy hoạch và Phát triển Nhà Việt Nam -  Hàn quốc (VK Housing)…

Trước đó, tại phiên xét xử sơ thẩm của TAND TPHCM về vụ án tranh chấp giữa nguyên đơn HDTC và bị đơn Công ty DWS Star Bridge Limited Liability (DWS), Hội đồng xét xử (HĐXX) đã chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn.

Hồ sơ vụ án cho thấy, HDTC ký hợp đồng liên doanh với Công ty P&D Korea Co., Ltd (P&D) và Công ty Lucky Vietnam Construction (LVC) thành lập VK Housing để thực hiện dự án The Mark tại quận 7, dự án có tổng mức đầu tư 79 triệu USD. Theo hợp đồng này, HDTC góp 20%, P&D góp 62%, LVC góp 18%.

Năm 2015, P&D và LVC bị Tòa án Hàn Quốc tuyên bố phá sản. Tháng 3/2016, Quản tài viên của bên bị phá sản đã chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp của P&D và LVC tại VK Housing cho DWS. Điều 3 của hợp đồng chuyển nhượng vốn góp quy định hợp đồng chuyển nhượng phải được Tòa án Hàn Quốc chấp nhận và được Tòa án Việt Nam công nhận.

Trên thực tế, không có tài liệu nào chứng minh hợp đồng chuyển nhượng vốn góp giữa P&D và LVC với DWS được Tòa án Hàn Quốc đã chấp nhận và được Tòa án tại Việt Nam công nhận. Vì vậy hợp đồng này vô hiệu, không có hiệu lực thi hành. Do đó, bản án của phiên toà sơ thẩm của TAND TPHCM đã chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn HDTC, việc chuyển nhượng phần vốn góp của P&D và LVC tại VK Housing cho DWS chỉ có hiệu lực thi hành khi được Tòa án Hàn Quốc chấp nhận và được Tòa án Việt Nam công nhận.

Ngoài ra, Quyết định số HĐTV 30 -2016 về việc điều chỉnh nhà đầu tư thực hiện dự án được ký vào ngày 23/4/2016 có dấu hiệu giả mạo về nội dung. Cho nên, việc DWS dựa trên các văn bản này để thay đổi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp và giấy chứng nhận đầu tư của VK Housing là không đúng quy định pháp luật nên HĐXX đã hủy các giấy chứng nhận này của Sở Kế hoạch Đầu tư TPHCM.

HĐXX cũng quyết định trong thời gian chưa có người kế thừa, thụ hưởng phần vốn góp của P&D và phần vốn góp của LVC tại VK Housing thì HDTC có quyền thực hiện các quyền quản lý tại VK Housing của thành viên công ty liên quan đến các phần vốn góp nêu trên. Bị đơn sau đó đã làm đơn kháng nghị.

Liên quan đến kháng nghị của bị đơn, vào hai ngày 10/9 -11/9/2019, TAND cấp cao tại TPHCM đã xét xử vụ án Kinh doanh thương mại phúc thẩm số 89 ngày 18/12/2018 về việc tranh chấp quyền sở hữu doanh nghiệp, quyền sở hữu dự án theo Hợp đồng Liên doanh do Bản án kinh doanh thương mại số 1500 ngày 25/10/2018 của TAND TPHCM bị kháng cáo giữa nguyên đơn là HDTC và bị đơn là Công ty DWS và VK Housing.

Theo HĐXX, VK Housing là công ty liên doanh, là loại hình doanh nghiệp Công ty TNHH hai thành viên trở lên và công ty Việt Nam theo Hợp đồng liên doanh ngày 10/3/2007 giữa 3 công ty là công ty HDTC và các bên nước ngoài là P&D và LVC, đại diện theo pháp luật là ông Jong Suk Lee - Tổng giám đốc công ty theo Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp mã số 0305339544 ngày 30/8/2007. VK housing hoạt động theo giấy phép đầu tư và  được điều chỉnh bởi Luật Doanh nghiệp Việt Nam.

Theo Giấy chứng nhận đầu tư số 411022000109 ngày 30/8/2007 của UBND TPHCM cấp lần thứ 1 ngày 4/12/2009 cấp cho VK housing thực hiện dự khu án nhà ở cao tầng The Mark với tổng số vốn đầu tư là 1.264 tỷ đồng (đồng tương đương với 79.000.000 USD).  Trong đó, HDTC góp một phần quyền sử dụng đất tương đương với 20% (tương đương 4,7 triệu USD), phần vốn góp bên nước ngoài là 80% (tương đương với 19 triệu USD - trong đó công ty P&D là 62% và Công ty LVC là 18%).  

Năm 2015, công ty P&D và công ty LVC bị phá sản theo phán quyết của toà án Hàn Quốc. Sau khi phá sản, vào tháng 3/2016, Quản tài viên Hàn Quốc đã ký hợp đồng chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp của Công ty P&D và LVC tại VK Housing cho công ty DWS – là pháp nhân không phải là thành viên công ty. 

Theo quy định tại Điểm C, Khoản 3, Điều 54 Luật Doanh nghiệp và Điều 52, Điều 53 luật này cũng quy định, phần vốn góp của thành viên chuyển nhượng được thực hiện theo quy định tại  trong trường hợp sau đây: Thành viên là tổ chức đã giải thể hoặc phá sản quy định tại Khoản 1, Điều 53, Luật Doanh nghiệp trừ trường hợp quy định tại Khoản 3, Điều 52 và Khoản 5, Khoản 6 Điều 54 của luật này. Thành viên công ty TNHH hai thành viên trở lên có quyền chuyển nhượng 1 phần hoặc toàn bộ phần vốn góp của mình cho người khác theo quy định sau đây:  a. Phải chào bán phần vốn góp của mình cho các thành viên còn lại theo tỷ lệ tương ứng với phần vốn góp của họ trong công ty với cùng điều kiện; b. Chỉ được chuyển nhượng với cùng điều kiện chào bán với các thành viên còn lại quy định tại điểm a khoản này cho người khác không phải là thành viên nếu các thành viên còn lại của công ty không mua hoặc không mua hết trong thời hạn 30 ngày kể từ khi chào bán.

Ngoài ra, theo quy định tại khoản 8.6,  Điều 8 của Hợp đồng liên doanh củaVK Housing thì nếu một bên chuyển nhượng phần vốn góp không tuân thủ điều kiện và trình tự thủ tục chuyển nhượng quy định tại Hợp đồng liên doanh đều không có giá trị ràng buộc với các bên hay công ty. Hợp đồng liên doanh quy định, quyền ưu tiên mua lại phần vốn góp thuộc về thành viên của liên doanh tại VK Housing. 

Do đó, khi công ty P&D và công ty LVC tuyên bố phá sản, việc chuyển nhượng phần vốn góp mà không báo cho công ty VK Housing mua lại phần vốn góp, không chào bán cho thành viên còn lại là HTDC là vi phạm điều lệ của VK housing và Luật Doanh nghiệp, việc chuyển nhượng phần vốn góp cho bên không phải là thành viên là không đáp ứng đủ điều kiện chuyển nhượng. Do không đủ điều kiện nên hợp đồng chuyển nhượng vốn góp ngày 16/3/2016 giữa công ty P&D và DWS và hợp đồng giữa LVC và DWS là hợp đồng vô hiệu, theo quy định điều 128 Bộ luật Dân sự 2005 và tại Điều 123, Bộ luật Dân sự 2015. 

Tại biên bản họp Hội đồng thành viên số 29 (tháng 3/2016) của VK Housing, Hội đồng thành viên đã ra nghị quyết thay đổi thành viên mới là DWS với vốn góp là 80% (bao gồm 62% của P&D và 18% của LVC) và thay đổi đại diện hợp pháp của VK Housing. HĐXX cho rằng, hợp đồng chuyển nhượng vốn góp của P&D và LVC cho DWS không đủ điều kiện chuyển nhượng, không có quyền chuyển nhượng, vi phạm điều lệ của VK Housing và Luật Doanh nghiệp. Vì thay đổi đại diện hợp pháp của VK Housing nên các quyết định của Hội đồng thành viên của VK Housing tại cuộc họp này, theo HĐXX là không có giá trị pháp lý.

Ngoài ra, hợp đồng chuyển nhượng phần vốn góp của công ty P&D và công ty LVC cho thành viên DWS phải được toà án Việt Nam công nhận (thực tế chưa được toà án tại Việt Nam công nhận) nhưng Hội đồng thành viên đã công nhận góp vốn, công nhận tư cách thành viên của DWS là không đúng với thoả thuận chuyển nhượng vốn góp. Do đó, toà án cấp sơ thẩm đã huỷ biên bản họp của Hội đồng thành viên số 29 ngày 23/3/2016 và quyết định của Hội đồng thành viên, các xác nhận góp vốn của DWS tại VK Housing là có căn cứ, đúng pháp luật.

Toà phúc thẩm bác kháng cáo của DWS, giao HDTC quản lý VK Housing

Dự án The Mark.

Mặc dù vậy, ngày 21/4/2016 Phòng Đăng ký kinh doanh Sở Kế hoạch đầu tư TPHCM vẫn cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh thay đổi lần 2 cho VK Housing trên cơ sở biên bản họp Hội đồng thành viên lần thứ 29 (ngày 23/03/2016) của VK Housing với nội dung: VK Housing thay đổi đăng ký doanh nghiệp, thay đổi thành viên là DWS thay thế 2 thành viên là công ty P&D và LVC - đại diện cho 80% vốn góp của công ty VK housing và là người đại diện theo pháp luật của công ty VK Housing là bà Yeh Kuo Shun – Kuai làm Tổng giám đốc thay cho ông Jong – Suk Lee.

Ngày 29/04/2016, Sở Kế hoạch đầu tư TPHCM cấp giấy Chứng nhận đăng ký đầu tư số 2162333062 thay cho giấy chứng nhận đầu tư số 411022000109 chứng nhận đầu tư dự án khu nhà cao tầng The Mark là hai thành viên gồm HDTC và DWS. Ngày 29/09, Phòng Đăng ký kinh doanh đã có quyết định thu hồi giấy Chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thay đổi lần 2 của VK Housing và khôi phục giấy chứng nhận đầu tư số 411022000109 với người đại diện theo pháp luật là ông Jong – Suk Le, do giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thay đổi lần 2 và giấy chứng nhận đầu tư được VK Housing đề nghị cấp đổi chỉ căn cứ vào Biên bản họp Hội đồng thành viên số 29 ngày 23/03/2016.

Những nội dung thay đổi đã được Hội đồng thành viên thống nhất trên cơ sở hợp đồng chuyển nhượng góp vốn P&D và LVC cho DWS, tuy nhiên, Hội đồng thành viên dù thông qua nội dung thay đổi nhưng lại không xem xét việc chuyển nhượng vốn góp có phù hợp với thoả thuận của hợp đồng liên doanh như quy định của điều lệ VK Housing và Luật Doanh nghiệp hay không nên dẫn đến việc công nhận chuyển nhượng góp vốn cho DWS là không đúng. Bởi, hợp đồng chuyển nhượng góp vốn này thuộc trường hợp không đủ điều kiện chuyển nhượng cho DWS, không có giá trị ràng buộc và phát sinh quyền và nghĩa vụ đối với các bên có liên quan. Do đó, biên bản họp hội đồng thành viên số 29 ngày 23/03/2016 của Hội đồng thành viên VK Housing có nội dung thay đổi thành viên mới DWS là đã chuyển nhượng 80% vốn góp và thay đổi đại diện của VK Housing là không có giá trị pháp lý. 

Ngày 29/09/2017, Phòng Đăng ký kinh doanh thu hồi giấy Chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần 2 là có cơ sở, phù hợp với quy định tại khoản 1 điều 63 Nghị định 78 ngày 14/09/2015 của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp và điểm a, Khoản 1, Điều 211, Luật Doanh nghiệp 2014 và toà án cấp sơ thẩm huỷ giấy Chứng nhận đăng ký kinh doanh lần 2 và chứng nhận đăng ký đầu tư là phù hợp. 

Theo HĐXX, đối với việc giao thành viên còn lại là HDTC tạm thời quản lý VK Housing (công ty P&D và LVC đã phá sản theo phán quyết của toà án Hàn Quốc), thì phần vốn góp còn lại của 2 thành viên này tại VK Housing sẽ được xử lý theo quy định tại điều 52, 53, 54 Luật Doanh nghiệp. Theo đó công ty P&D và LVC yêu cầu công ty VK Housing mua lại hoặc chào bán cho các thành viên còn lại. Do VK Housing còn lại 1 thành viên không đủ điều kiện hoạt động nên toà án sơ thẩm tạm giao cho công ty HDTC với tư cách là thành viên còn lại thực hiện quyền quản lý công ty VK Housing khi chưa có người kế thừa phần vốn góp của P&D và LVC được xác định là phù hợp. 

Từ những phân tích nói trên, HĐXX đã áp dụng Điều 308, Bộ luật Tố tụng Dân sự không chấp nhận kháng cáo của công ty DWS và VK Housing, không chấp nhận kháng nghị số 40 ngày 22/11/2018 của Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân cấp cao tại TPHCM, giữ nguyên bản án sơ thẩm, chấp nhận yêu cầu của HDTC về việc yêu cầu toà án không công nhận hợp đồng chuyển nhượng phần vốn góp tại VK Housing từ công ty P&D và Công ty LVC cho thành viên DWS, tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng góp vốn đề tên P&D ký với DWS ký ngày 16/3/2016 và hợp đồng chuyển nhượng đề tên LVC ký với DWS ngày 16/3/2016 về việc chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp của P&D và LVC tại VKHousing cho thành viên DWS là các hợp đồng vô hiệu, không có hiệu lực thi hành.

Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của HDTC về việc yêu cầu Tòa án hủy quyết định hành chính liên quan đến việc thay đổi quyền sở hữu vốn góp tại VK Housing từ P&D và LVC qua DWS. Tuyên bố biên bản họp Hội đồng Thành viên số HDTV 29 -2016 ngày 23/03/2016, giấy xác nhận số 01/2016/GXN – VP ngày 23/04/2016, giấy xác nhận số 02/2016/GXN – VP ngày 23/04/2016 do VK Housing xác lập là các giao dịch dân sự vô hiệu nên không có hiệu lực thi hành. Hủy bỏ giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (thay đổi lần 2) của Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM đã cấp cho VK Housing ngày 21/4/2016 và Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư số 2162333062 ngày 29/04/2016 của Sở Kế hoạch và đầu tư TPHCM.

Trong thời gian chưa có người kế thừa, thụ hưởng phần vốn góp của Công ty P&D và phần vốn góp của Công ty LVC tại VK Housing, tạm giao cho HDTC có quyền thực hiện các quyền quản lý với tư cách thành viên của Công ty liên quan đến phần vốn góp nêu trên. 

Sau khi kết thúc phiên toà, đại diện HDTC cho biết, hiện nay HDTC chưa góp vốn vào VK Housing vì hai đối tác đã phá sản, trước đó các bên trong liên doanh cũng đã đồng ý huỷ hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng đất. Thỏa thuận huỷ hợp đồng góp vốn được ký giữa HDTC với Công ty P&D và Công ty LVC và Vk Housing thì phải thực hiện theo đúng hợp đồng liên doanh.

Tuy nhiên, theo thoả thuận này HDTC được quyền không góp vốn bằng quyền sử dụng đất vì theo hợp đồng liên doanh HDTC chỉ liên doanh với P&D và LVC mà không có hợp đồng liên doanh với bất kỳ đối tác khác. Do đó, khi P&D và LVC phá sản thì HDTC không góp vốn bằng quyền sử dụng đất là có cơ sở. 

Ngoài ra, HDTC sẽ góp vốn bằng tiền mặt và sẽ hoàn trả lại tiền cho Vk Housing, số tiền này dùng để thanh toán cho khoản vay của DWS là chấm dứt.