Quảng Ninh trang bị máy xét nghiệm Covid-19 thần tốc như thế nào?

Đến nay, tỉnh Quảng Ninh đã bố trí 173,504 tỷ đồng cho công tác phòng, chống dịch (28,504 tỷ đồng chi từ ngân sách cấp huyện, 145 tỷ đồng do ngân sách của tỉnh cấp). Trong đó, 145 tỷ đồng từ ngân sách tỉnh được sử dụng mua sắm vật tư, sinh phẩm, thuốc, trang thiết bị và phương tiện phục vụ phòng, chống dịch bệnh.

Ngay từ những ngày đầu chống dịch, Quảng Ninh đã chủ động đầu tư các trang thiết bị y tế hiện đại: Thành lập 2 bệnh viện cách ly, 13 phòng áp lực âm, trang bị hệ thống máy xét nghiệm nhanh tự động, máy quét thân nhiệt, máy thở... Quảng Ninh còn đầu tư mua mới 3 xe ô tô chuyên dụng (2 xe ô tô cứu thương, 1 xe phòng dịch) đảm bảo đủ điều kiện thực hiện vận chuyển cấp cứu, phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm, phát tán mầm bệnh...

Đặc biệt, CDC Quảng Ninh là đơn vị tuyến tỉnh đầu tiên trong cả nước thực hiện xét nghiệm SARS-CoV-2 bằng hệ thống máy xét nghiệm Realtime PCR tự động, được đầu tư mới từ kinh phí phòng, chống dịch của tỉnh. 

Máy tách chiết tự động Realtime PCR hoạt động trên nguyên tắc từ tính, do đó, thời gian tách chiết nhanh hơn. Nhờ quá trình xét nghiệm được rút ngắn, CDC Quảng Ninh đã nâng công suất với 600 mẫu xét nghiệm mỗi ngày. 

Trước đó, ngày 30/1, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh đã họp trực tuyến với các địa phương có biên giới với Trung Quốc (Móng Cái, Bình Liêu, Hải Hà) về công tác phòng chống dịch Covid-19. Tại cuộc họp này, ông Nguyễn Trọng Diện - Giám đốc Sở Y tế Quảng Ninh đã báo cáo với lãnh đạo tỉnh tình hình phòng chống dịch Covid-19 trên địa bàn.

Trong đó có nội dung, hệ thống xét nghiệm Realtime PCR của CDC Quảng Ninh là bán tự động, không an toàn cho nhân viên y tế và cộng đồng. Nhiều trang thiết bị chuyên dụng cho công tác phòng chống dịch còn thiếu như: Xe chuyên dụng chống dịch, xe chuyên dụng vận chuyển mẫu, chưa có test nhanh xét nghiệm… Tại thời điểm đó, Quảng Ninh chưa thể chủ động xét nghiệm Covid-19 do thiếu mồi đặc hiệu và máy xét nghiệm Realtime PCR bán tự động không an toàn.

Sau đó chỉ 3 ngày, tính từ ngày 31/1 đến ngày 3/2, CDC Quảng Ninh đã được trang bị máy Realtime PCR tự động và mồi đặc hiệu.

Lý giải việc này, bà Nguyễn Thu Hiền, Trưởng khoa Vi sinh huyết học, CDC Quảng Ninh, cho biết, ngay khi nắm bắt được thông tin về dịch bệnh, CDC Quảng Ninh đã bám sát các tài liệu của Tổ chức Y tế thế giới WHO và CDC Hoa Kỳ. Chúng tôi đã cập nhật các quy trình xét nghiệm cũng như chủ động trong việc dự trù máy móc, sinh phẩm và các quy trình liên quan đến xét nghiệm.

Realtime PCR là máy tách chiết tự động phục vụ xét nghiệm virus SARS-CoV-2. Với thiết bị này, công đoạn tách chiết sẽ được tự động hóa, tiến hành đồng thời 96 mẫu xét nghiệm/ lần chạy máy. Nhờ đó rút ngắn thời gian thực hiện xét nghiệm virus SARS-CoV-2 chỉ còn hơn 3 tiếng. (Trong ảnh: Cán bộ xét nghiệm CDC Quảng Ninh chuyển giao kỹ thuật xét nghiệm SARS-CoV-2 cho một số bệnh viện trong tỉnh).

“Thực ra, nguyên lý quy trình xét nghiệm virus nCoV này không khác gì với quy trình xét nghiệm virus viêm phổi khác, tuy nhiên về các điều kiện cụ thể của từng bước một sẽ khác nhau. Các bước cụ thể này, chúng tôi cũng đã cập nhật được ngay khi Tổ chức Y tế Thế giới WHO công bố. Và chúng tôi cũng đã áp dụng quy trình xét nghiệm này tại CDC Quảng Ninh từ trước khi có mồi đặc hiệu, chứng dương, chứng âm”, bà Nguyễn Thu Hiền cho biết.

Về xét nghiệm bằng kỹ thuật Realtime PCR, trước đây CDC Quảng Ninh cũng triển khai kỹ thuật này trên hệ thống máy Realtime PCR bán tự động, có thể xét nghiệm cho nhiều tác nhân gây dịch khác như: MERS-CoV, Ebola, Cúm, HIV, HPV, tả... nhưng chưa được thực hiện cho virus Covid-19.

Tuy nhiên Covid-19 là dịch bệnh nguy hiểm, do vậy, việc sử dụng hệ thống máy Realtime PCR bán tự động sẽ không đảm bảo an toàn cho nhân viên y tế khi làm công tác xét nghiệm. Trong khi đó, hệ thống máy Realtime PCR hoạt động tự động khép kín đảm bảo an toàn, hạn chế tối đa việc lây nhiễm từ bệnh phẩm sang nhân viên y tế, đồng thời cho kết quả xét nghiệm nhanh, chính xác, giúp khoanh vùng, dập dịch nhanh chóng, không để lây lan ra cộng đồng.

Phòng xét nghiệm virus SARS-CoV-2 dùng máy Realtime PCR tự động đặt tại CDC Quảng Ninh.

Đến ngày 4/2, CDC Quảng Ninh đã thực hiện xét nghiệm 11 mẫu bệnh phẩm gửi từ các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh có nghi ngờ nhiễm Covid-19. Kết quả, 11 mẫu bệnh phẩm xét nghiệm đều có kết quả âm tính.

Máy Realtime PCR hoạt động tự động có thể xét nghiệm nhanh 90 mẫu bệnh phẩm/lần, cho kết quả sau 3-4 giờ. Qua đó, hạn chế tối đa việc lây nhiễm từ bệnh phẩm sang nhân viên y tế, cũng như cho kết quả chính xác và nhanh hơn rất nhiều so với giải trình tự gen.

Phòng xét nghiệm sử dụng máy Realtime PCR  tại Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh.

Cuối tháng 3, CDC Quảng Ninh đã tiến hành chia sẻ, chuyển giao kỹ thuật xét nghiệm virus SARS-CoV-2 bằng phương pháp Realtime PCR cho 13 cán bộ, y bác sĩ làm công tác xét nghiệm của cho Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh, Bệnh viện Bãi Cháy, Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh và Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí. Tại 4 bệnh viện này đã được trang bị máy Realtime PCR tự động như ở CDC Quảng Ninh.

Đồng thời, CDC Quảng Ninh đã dự trù cấp phát vật tư, sinh phẩm, hỗ trợ các đơn vị triển khai kỹ thuật xét nghiệm nhằm đáp ứng nhu cầu giám sát, sàng lọc, phát hiện sớm các ca bệnh trên địa bàn tỉnh.

Theo lãnh đạo Sở Y tế Quảng Ninh, hiện nay, phía tỉnh Quảng Ninh vẫn chưa thanh quyết toán tiền mua máy xét nghiệm Realtime PCR tự động với nhà cung cấp. Tuy nhiên, phía nhà cung cấp khẳng định sẽ không lấy lãi so với giá của nhà nhập khẩu thiết bị này. Dù chưa có giá nhập khẩu chính thức, song thông tin ban đầu của nhà cung cấp thiết bị đưa ra, giá của bộ thiết bị này (gồm máy xét nghiệm và bộ tách chiết mẫu) đều thấp hơn khoảng trên/dưới 2 tỷ đồng so với mức giá 7 tỷ đồng mà CDC Hà Nội đã mua sắm.

Những ngày qua, có thông tin dư luận cho rằng, tỉnh Quảng Ninh đầu tư mua hệ thống máy xét nghiệm virus SARS-CoV-2 (máy Realtime PCR tự động) cao hơn nhiều lần so với giá thực tế. Ngay sau đó, ngày 24/4, ông Nguyễn Xuân Ký, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh đã có văn bản giao Ban cán sự đảng UBND tỉnh chỉ đạo Sở Y tế, Sở Tài chính và các cơ quan liên quan rà soát lại toàn bộ hồ sơ, thủ tục liên quan đến việc mua sắm máy xét nghiệm Covid-19 (máy Realtime PCR tự động) và các thiết bị y tế được trang bị phục vụ công tác phòng chống dịch Covid-19 của ngành y tế; báo cáo Thường trực Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy trước ngày 30/4/2020.