Dạy học '2 trong 1': Những tình huống ngoài giáo án

Cô Trần Thị Nga trong một giờ lên lớp. Ảnh: NVCC

Giáo viên phải “phân thân”
Anh Trần Văn Lạc xã Kim Lũ (Sóc Sơn, Hà Nội) là F0 nên con gái anh thuộc diện F1 và phải học online ở nhà trong khi nhiều bạn vẫn đến lớp để học trực tiếp. Qua theo dõi, anh Lạc nhận thấy: Hình thức online kết hợp offline trong cùng một lớp học có nhiều bất cập. Phần lớn học sinh học online ở nhà chủ động theo dõi bài học, được bao nhiêu tốt bấy nhiêu. Bởi, dù có cố gắng hết sức và đổi mới phương pháp dạy học đến đâu thì giáo viên cũng không thể “phân thân” để bao quát tất cả học sinh trên lớp cũng như ở nhà.

“Vẫn biết, đây là giải pháp tình thế nhằm ứng phó với đại dịch covid-19 nhưng rõ ràng với kiểu dạy “2 trong 1” như hiện nay thì hiệu quả không được như mong muốn; trong đó những học sinh học trực tuyến ở nhà sẽ thiệt thòi hơn” – anh Lạc phân trần, đồng thời viện dẫn: Có hôm, cô giáo gọi con phát biểu nhưng vì mạng kém nên cô – trò không nghe rõ ý kiến của nhau. Có tiết học, con chỉ nghe “câu được, câu mất” của giáo viên giảng bài và không nhìn thấy hình ảnh.

Trực tiếp dạy lớp học “2 trong 1”, cô Hồ Thị Huyền Trang – giáo viên Trường THCS & THPT Phenikaa (Hà Nội) – chia sẻ: Có 2 trường hợp khi dạy on/off:  Giáo viên dạy tại lớp, nhưng có học sinh học online; hoặc giáo viên là F0, F1 dạy tại nhà nhưng có một số học sinh học trực tiếp tại lớp và một số học sinh học online. Với đặc thù lớp học như vậy, giáo viên gặp một số khó khăn và ít nhiều ảnh hưởng đến chất lượng dạy – học của thầy – trò. Khó khăn đầu tiên do một số lớp học chưa được trang bị đầy đủ về trang thiết bị, cơ sở vật chất. Ngoài ra, giáo viên có phần lúng túng trong việc thiết kế, tổ chức các hoạt động học tập để đảm bảo 100% học sinh tham gia trong lớp học “2 trong 1”. Cùng với đó, việc quản lý lớp học với các nhóm học sinh khác nhau cũng khiến giáo viên bối rối.

Sau 2 tuần dạy học trực tiếp, số lượng giáo viên, học sinh là F0, F1 của Trường THPT Chúc Động (Chương Mỹ Hà Nội) tăng lên đáng kể. Cô Lê Thị Thơ – giáo viên bộ môn Tiếng Anh của trường cho biết: Có khoảng 10 giáo viên là F0. Học sinh F0 xuất hiện ở tất cả khối lớp. Lớp nào ít nhất cũng 10 em, có lớp chiếm hơn một nửa học sinh là F0, F1. “Có hôm tôi lên lớp, chưa đầy 10 em học trực tiếp, còn lại học online vì là F0, F1” – cô Thơ chia sẻ.

Lớp học "2 trong 1 " của cô Hồ Thị Huyền Trang. Ảnh: NVCC

Trao quyền chủ động
Sau thời gian dạy học theo mô hình “2 trong 1”, cô Thơ nhận thấy có một số bất cập. Cô phân tích, bản chất lớp học online và truyền thống rất khác nhau nên việc soạn bài, điều hành, giảng dạy của giáo viên cũng phải khác. Vì thế, khi tích hợp 2 mô hình này vào một khiến giáo viên và học sinh đều gặp khó khăn. Về phía giáo viên, nếu chú trọng vào trò trên lớp thì vô hình trung “bỏ quên” các em học online. Tuy nhiên, để cân bằng sẽ rất khó, vì thực chất giáo viên cũng phải phân thân và liên tục “vào vai” khác nhau.

Về phía học sinh, các em sẽ khó tiếp cận bài giảng hơn. Có học sinh tâm sự, không nhìn rõ nội dung bài giảng của giáo viên trên lớp. Bởi thực tế, không phải giáo viên nào cũng có thể linh hoạt đến mức: Vừa giảng bài trên lớp, vừa chia sẻ slide liên tục, vì có những lúc thầy/cô phải ghi trên bảng hoặc di chuyển trong lớp. Đấy là chưa kể đường truyền Internet của học sinh hoặc nhà trường không ổn định. Nhiều học sinh học trực tuyến ở nhà cho biết, nhiều lúc “căng mắt” cũng không nhìn rõ giáo viên viết gì trên bảng.

“Có trường hợp, giáo viên là F0 nhưng vẫn phải dạy học vì không có người dạy thay. Việc này dẫn đến: Học sinh đến trường để học trực tiếp nhưng giáo viên thì dạy online ở nhà. Nếu thầy – trò dạy – học trực tuyến thì không vấn đề gì vì hình thức này đã trở nên quen thuộc. Nhưng việc cô dạy học online ở nhà, trong khi 20 – 30 học sinh học trên lớp và nghe cô giảng bài qua Zoom sẽ khó hiệu quả; vì nhiều bạn mất trật tự, đó là chưa kể đến những tạp âm nên không thể nghe rõ giáo viên nói gì” – cô Thơ trao đổi.

Theo cô Trần Thị Nga – giáo viên Trường THPT Lục Nam (Bắc Giang), trước đây dạy học trực tuyến đã khiến cho nhiều giáo viên vất vả vì vừa phải làm giáo án điện tử, vừa phải phân bổ thời lượng học sao cho hợp lý. Nay khi dạy học theo mô hình “2 trong 1” khiến áp lực nhân đôi vì phải chuẩn bị thêm cả bài giảng trực tiếp. Ngoài ra, có những thầy cô dạy nhiều khối lớp với đối tượng khác nhau. Việc liên tục đảm nhiệm “nhiều vai” khiến giáo viên khó tập trung giảng dạy.

Từ thực tế, cô Lê Thị Thơ đề xuất nhà trường kêu gọi giáo viên tình nguyện dạy online miễn phí cho học trò. Tức là nếu buổi chiều, giáo viên nào không có giờ lên lớp, có thể dành 1 - 2 tiếng để dạy trực tuyến cho học sinh F0, F1, giúp các em củng cố kiến thức bài học, quan trọng là để các em không bị thiệt thòi. Trường hợp giáo viên bị F0, có thể bố trí tiết dạy của giáo viên đó sang buổi chiều hoặc tối để cô – trò cùng dạy – học trực tuyến. Với những lớp có nhiều F0, F1 có thể chuyển hoàn toàn sang dạy – học trực tuyến để đỡ vất vả cho thầy – trò. “Muốn vậy, giáo viên, nhà trường phải được trao quyền chủ động hơn trong việc lựa chọn, quyết định hình thức dạy học phù hợp” – cô Thơ bày tỏ.