Phật Di Lặc có nụ cười hiền hậu Tây du kí
Nghệ sĩ Thiết Ngưu tên thật là Dương Tích Nghiệp (SN 1922), quê ở tỉnh Sơn Đông. Năm 1946 ông tham gia quân đội sau đó được đưa về đoàn văn công quân khu Sơn Đông biểu diễn phục vụ binh sĩ.
Sau khi nhà nước Trung Quốc mới được thành lập, ông trở thành diễn viên Xưởng phim Thượng Hải, từng làm thư ký chi bộ Đoàn của đoàn diễn viên điện ảnh Thượng Hải sau lên và phó trưởng đoàn. Thiết Ngưu từng thành công với tạo hình nhân vật những anh bộ đội, công nhân trong các bộ phim thời cách mạng như Nam chinh bắc chiến, Hồng sắc nương tử quân, Hâm mộ bóng đá...
Chết hụt trong nhà xác
Những năm tháng diễn ra cuộc Cách mạng Văn hóa, Thiết Ngưu được đưa vào viện do đau dạ dày. Trong phòng cấp cứu ông bị sốc, bất tỉnh nhân sự, không còn hay biết gì nữa.
Hôn mê không biết bao lâu, khi tỉnh lại, Thiết Ngưu ngồi bật dậy, nhìn xung quanh chỉ thấy một màu đen đặc quánh, có cảm giác như đang ở trong một căn phòng rộng mênh mông. Không khí lạnh lẽo khiến ông bất giác không nhớ nổi vì sao ông lại có mặt trong một căn phòng như vậy. Cơn lạnh ùa đến khiến Thiết Ngưu co rúm người, hai tay ông xoa bóp chân và cánh tay cho khỏi cóng, lần xuống giường và tìm xem có chiếc chăn nào dày hơn để đắp. Lúc này ông mới lờ mờ nhận ra những giường xung quanh có rất nhiều bệnh nhân, dường như mọi người đều đang ngủ say, căn phòng vẫn tĩnh lặng không một tiếng động.
Thiết Ngưu bên đạo diễn DƯơng Khiết
Thiết Ngưu dò dẫm, đụng phải chiếc giường trước mặt, tay ông giật thót khi quờ quạng phải một bệnh nhân, người lạnh cóng và cứng đơ như gỗ. Lấy tay vén tấm vải phủ trên người này, Thiết Ngưu "hồn bay phách lạc" khi nhận ra đây là một xác chết. Trong lúc hoảng hốt, Thiết Ngưu tiến đến những giường bệnh khác, sờ người nào cũng đều lạnh cứng cả. Lúc này ông mới hoàn hồn khi biết mình đã bị đưa vào nhà xác.
Thiết Ngưu sợ hãi chạy khắp phòng để tìm cửa chính, vừa đập cửa vừa la hét lạc giọng kêu cứu. Trời đang giữa đêm, người qua lại thưa thớt. Khi nghe thấy tiếng kêu cứu phát ra từ nhà xác khiến ai nấy đếu hốt hoảng nghĩ người chết sống lại bắt người, không ai dám lại gần và chạy càng nhanh càng tốt.
May mắn cho Thiết Ngưu, có một y tá đi qua nghe tiếng kêu liền tức tốc gọi nhân viên bảo vệ mở khóa đưa ông ra ngoài. Trải nghiệm thời khắc "vực dậy từ cái chết" khiến Thiết Ngưu không thể nào quên. Đến tận bây giờ ông vẫn chưa hiểu vì sao ông lại bị người ta đưa vào nhà xác.
Đóng vai Phật Di Lặc ở tuổi 60
Trong cuốn hồi ký của đạo diễn Dương Khiết về quá trình làm bộ phim Tây Du Ký có đoạn nhắc đến nghệ sĩ Thiết Ngưu và hành trình bà cùng đoàn phim đi tìm người thủ vai Phật Di Lặc cho tập 19 Vào nhầm Tiểu Lôi Âm năm 1985. Vai diễn này có lẽ khiến Dương Khiết gặp khá nhiều khó khăn nhất trong quá trình tuyển diễn viên.
Từ khi casting vai diễn đến khâu hóa trang, dù đã thử nhiều người nhưng nữ đạo diễn vẫn chưa ưng ý một ai. Sắp đến cảnh quay có nhân vật Di Lặc nhưng đoàn phim vẫn chưa tìm được diễn viên phù hợp, càng khiến Dương Khiết thêm sốt ruột và lo lắng.
Cuối năm 1985 (khoảng tháng 10), Đài truyền hình Thượng Hải mời Dương Khiết và các diễn viên đóng vai Tôn Ngộ Không, Trư Bát Giới tham gia một sự kiện do đài tổ chức. Khi biết đạo diễn Dương đang tìm diễn viên đóng vai Di Lặc, ông Chung Tinh Hỏa, đồng nghiệp của Dương Khiết đã hướng tay chỉ cho đạo diễn Dương một nghệ sĩ đang có mặt tại sự kiện hôm đó.
Hậu trường hóa trang vai Phật Di Lặc của nghệ sĩ Thiết Ngưu
Dương Khiết thấy một người ngồi trên ghế cạnh cửa ra vào, vị này có môi dày, mặt tròn, mắt híp như cười, thân hình phốp pháp to béo với nụ cười hiền từ. Đó chính là nghệ sĩ Thiết Ngưu của Xưởng phim Thượng Hải.
Vậy là sau bao ngày tìm kiếm tuyển chọn vật vả, cuối cùng đoàn Tây Du Ký đã tìm thấy người đạt yêu cầu. Dương Khiết mừng rỡ và đề xuất hợp tác. Sau khi nghe lời đề nghị: "Anh có muốn tham gia đóng vai Di Lặc trong Tây Du Ký không?", Thiết Ngưu nở nụ cười hiền từ và nhận lời.
Sau khi gặp gỡ và trò chuyện với Thiết Ngưu, Dương Khiết trở về đoàn và thốt lên, đây chính là người có một không hai có thể đóng vai Phật Di Lặc. Khi đoàn phim quay tập 19 Vào nhầm Tiểu Lôi Âm ở núi Cửu Hoa, tỉnh An Huy, thời tiết lúc này vào giữa mùa hè, không khí vô cùng oi bức nóng nực.
Thiết Ngưu năm đó đã ngoài 60, có ngoại hình phốp pháp, ngay cả cái bụng bự cũng là thật và không cần hóa trang nhiều. Ông chỉ phải mang lớp cao su đội đầu (thay vì cạo trọc) cùng chiếc mũi giả (tạo cho sống mũi bè và to).
Để tạo cho nhân vật thêm sống động, Thiết Ngưu đã chịu khó ăn uống giúp tăng cân, đặc biệt "chăm sóc" cho chiếc bụng phình càng to càng tôt. Thời tiết nong nực khiến mồ hôi chảy đầm đìa bên trong lớp cao su trên đầu Thiết Ngưu nhưng ông không hề kêu ca dù chỉ nửa lời.
Hàng ngày, Thiết Ngưu thường đến phim trường từ sáng sớm để hóa trang và đợi đến lượt cảnh quay của ông. Với động tác lấy tay xoa bụng, miệng cười hỉ hả, Thiết Ngưu đã biến thành Phật tổ Di Lặc bằng xương bằng thịt ngoài đời thực. Theo nhận xét của đạo diễn Dương Khiết thì tạo hình này quả thật có một không hai.
Qua đời ở tuổi 91
Những năm cuối đời, sức khỏe của ông không được tốt, thường xuyên phải ra vào bệnh viện.
Trong số các diễn viên đoàn Tây Du Ký, Lục Tiểu Linh Đồng là người thân cận và thường chạy qua chạy lại giữa Bắc Kinh - Thượng Hải để thăm lão nghệ sĩ.
Lục Tiểu Linh Đồng bên nghệ sĩ Thiết Ngưu những ngày cuối đời
Tuy nhiên, lần thăm gần đây nhất của Lục Tiểu Linh Đồng diễn ra vào tháng 7/2012, khi Thiết Ngưu đã bước sang tuổi 91, nằm trên giường bệnh và không còn tỉnh táo.
Xem thêm: Phật Di Lặc trong Tây Du Ký