Sáng nay, 22/1, TAND TP Hà Nội mở phiên sơ thẩm xét xử vụ án "vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại dự án Nhà máy nhiên liệu sinh học Phú Thọ (Ethanol Phú Thọ).
Ông Đinh La Thăng, cựu Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Trịnh Xuân Thanh (cựu Chủ tịch HĐQT Tổng công ty cổ phần Xây lắp dầu khí (PVC) và 10 bị cáo khác là cựu lãnh đạo, nhân viên Công ty CP Hóa dầu và nhiên liệu sinh học dầu khí (PVB). Phiên tòa dự kiến diễn ra trong 10 ngày. Có hơn 20 luật sư đăng ký tham gia bào chữa cho các bị cáo.
Theo công bố của HĐXX, tại phiên tòa sáng nay đã vắng mặt bị cáo Trần Thị Bình, bị cáo đã có đơn xin hoãn phiên tòa do bị cáo ốm. Luật sư Đinh Thị Hồng Trang, người bào chữa cho bị cáo Bình cũng đề nghị HĐXX cho hoãn phiên toà để cho thân chủ của mình được trình bày và bào chữa tại phiên toà.
Cũng tại phiên toà, luật sư Trần Hồng Phúc, người bào chữa cho bị cáo Trịnh Xuân Thanh cho rằng tại phiên tòa này do vắng mặt bị cáo Trần Thị Bình, trong khi đó bị cáo Bình rất quan trọng của vụ án nên cần thiết phải có sự có mặt của bị cáo để thẩm tra lại lời khai tại phiên tòa.
Bên cạnh đó, luật sư Trần Hồng Phúc cũng cho rằng bị cáo Bình đã có đơn xin hoãn phiên tòa nên để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của bị cáo này, luật sư Phúc đã đề nghị HĐXX cho hoãn phiên tòa.
Trước sự vắng của của các bị cáo Trần Thị Bình, và một số luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo khác, đại diện VKS đã đề nghị HĐXX cho hoãn phiên tòa.
Đây là vụ án thứ 4 ông Thăng bị xét xử từ khi bị bắt vào tháng 12/2017, còn Trịnh Xuân Thanh hầu tòa trong vụ án thứ 3. Trước đó, ông Thăng đã bị tuyên tổng cộng các bản án là 30 năm tù, Trịnh Xuân Thanh lãnh án chung thân.
Trong vụ án này, bị cáo Đinh La Thăng bị truy tố về tội Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng. Cùng với tội danh của ông Thăng, Trịnh Xuân Thanh còn bị VKSND truy tố về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Theo cáo trạng, ngày 17/7/2007, HQĐT PVN có nghị quyết giao tổng giám đốc PVN xây dựng đề án đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất Ethanol nhiên liệu ở phía Bắc. Ba tháng sau, ông Đinh La Thăng, chủ tịch HĐQT PVN, đã ký nghị quyết "chấp thuận chủ trương đầu tư nhà máy sản xuất ethanol khu vực phía Bắc" với phương thức thực hiện thành lập công ty cổ phần làm chủ đầu tư dự án.
Tháng 9/2008, PVB có quyết định phê duyệt hồ sơ mời sơ tuyển gói thầu TK05 xây dựng nhà máy sản xuất Ethanol nhiên liệu để sơ tuyển lựa chọn nhà thầu. Thời điểm đó, bị can Trịnh Xuân Thanh đã ký văn bản gửi PVB đề nghị hạ một số tiêu chí đánh giá về năng lực kỹ thuật, năng lực tài chính, kinh nghiệm nhà thầu nhưng không được chấp thuận. Tiếp đó PVC đã thành lập liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T để nộp hồ sơ dự tuyển gói thầu này.
Tại thời điểm đóng sơ tuyển, có 6 bộ hồ sơ của các nhà thầu tham gia ứng tuyển, nhưng kết quả chấm sơ tuyển thì cả 6 nhà thầu đều chưa đạt đủ các tiêu chí. Trong đó liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T chưa đạt các tiêu chí về năng lực kỹ thuật, năng lực tư vấn...
Mặc dù biết PVC chưa từng thực hiện dự án nào về lĩnh vực Ethanol, nhưng từ trước khi PVB triển khai lựa chọn nhà thầu, với vai trò chủ tịch HĐQT PVN, bị can Đinh La Thăng đã chủ trì nhiều cuộc họp để định hướng việc giao thầu cho PVC theo như đề nghị của bị can Trịnh Xuân Thanh.
Tại các cuộc họp năm 2008 và 2009, ông Thăng chủ trì kết luận "từ nay đến năm 2010, đối với các công trình chuyên ngành đặc thù và các công trình có yêu cầu đặc biệt trong ngành dầu khí được ưu tiên giao thầu cho PVC".
Trên cơ sở chỉ đạo của ông Thăng, bị can Trịnh Xuân Thanh đã ký công văn gửi PVB xin được chỉ định thực hiện dự án Ethanol Phú Thọ. Do chưa có ý kiến chỉ đạo của PVN nên PVB không đồng ý chỉ định thầu mà vẫn tổ chức đấu thầu quốc tế rộng rãi.
Tuy nhiên bị can Trịnh Xuân Thanh vẫn quyết liệt tiếp tục chỉ đạo thuộc cấp gửi văn bản đề nghị PVN và PVB xin chỉ định thực hiện dự án. Nhận được công văn này, ông Thăng đã có bút phê chỉ đạo cấp dưới giải quyết theo chủ trương chung của tập đoàn.
Sau khi PVC có công văn gửi PVB xin chỉ định thầu, lãnh đạo của hai đơn vị này đều được tham gia các cuộc họp định kỳ hằng tháng (từ tháng 5 đến tháng 9/2009) của PVN.
Tại các cuộc họp này bị can Đinh La Thăng và Trần Thị Bình, phó tổng giám đốc PVN, đều kết luận, chỉ đạo PVB, PVC hoàn tất thủ tục chỉ định thầu và ký hợp đồng với liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T.
Thực hiện chỉ đạo của ông Thăng, PVB đã không tổ chức đấu thầu theo kế hoạch mà lập hồ sơ để chỉ định thầu cho PVC/Alfa Laval/Delta-T. Đáng chú ý, PVB tiếp tục thẩm tra và đánh giá liên danh này không đạt rất nhiều tiêu chí để thực hiện dự án. Tuy nhiên bị can Đinh La Thăng vẫn tiếp tục chỉ đạo việc đồng ý chủ trương giao cho Liên danh của PVC thi công gói thầu.
Quá trình thực hiện, do liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T không đủ năng lực nên dự án nhà máy Ethanol Phú Thọ liên tục bị chậm tiến độ. PVC sau đó cũng có báo cáo thừa nhận liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T không đủ năng lực để thực hiện dự án.
Tháng 3/2013, PVC đã đơn phương dừng thi công dự án và chưa có hạng mục nào hoàn thành. PVC đưa ra lý do việc dừng dự án vì đơn vị gặp nhiều khó khăn về tài chính, hoàn toàn chưa có kinh nghiệm...
Tính đến ngày khởi tố vụ án, chủ đầu tư đã sử dụng gần 1.500 tỉ đồng để thực hiện dự án xây dựng Nhà máy sản xuất Ethanol và các dự án thành phần. PVB đã vay ngân hàng tổng số 754 tỉ đồng để thực hiện dự án.
Cáo trạng xác định dự án Ethanol Phú Thọ gây ra toàn bộ số tiền lãi phát sinh mà PVB đã trả và số còn nghĩa vụ trả cho các ngân hàng từ khi dự án dừng thi công đến ngày khởi tố là 543 tỉ đồng.