Nội tiết tố nữ là cụm từ thường gọi để miêu tả hormone sinh dục nữ tên là estrogen. Đây là loại hormone đặc thù có vai trò hết sức quan trọng với mỗi người phụ nữ. Ở tuổi dậy thì, buồng trứng bắt đầu tiết ra hormone estrogen có giới hạn cho từng chu kỳ kinh nguyệt. Mức estrogen tăng đột ngột ở giữa chu kỳ, điều này kích hoạt sự giải phóng trứng. Lượng hormone này sau đó giảm nhanh sau khi rụng trứng. Estrogen thường đi qua các mạch máu, đến tiếp xúc với các tế bào trong nhiều loại mô trong cơ thể và đưa ra một thông điệp hoặc chỉ dẫn.
Đây là một trong những hormone quan trọng nhất đối với phụ nữ, bên cạnh progesterone. Progesterone giúp duy trì thai kỳ và cấy trứng vào tử cung.
1. Estrone (E1): Đây là một dạng estrogen yếu và là loại duy nhất được tìm thấy ở phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh. Một lượng nhỏ estrone có hầu hết trong các mô của cơ thể, chủ yếu là chất béo và cơ bắp. Cơ thể có thể chuyển đổi estrone thành estradiol và estradiol thành estrone.
2. Estradiol (E2): Đây là loại estrogen mạnh nhất. Estradiol là một steroid được sản xuất bởi buồng trứng. Nó được cho là một trong những nguyên nhân gây ra một loạt các vấn đề phụ khoa, chẳng hạn như lạc nội mạc tử cung, u xơ và ung thư xảy ra ở phụ nữ, đặc biệt là ung thư nội mạc tử cung.
3. Estriol (E3): Đây là loại estrogen yếu nhất và là chất thải được tạo ra sau khi cơ thể sử dụng estradiol. Mang thai là thời gian duy nhất mà tại đó một lượng đáng kể estriol được tạo ra. Estriol không thể được chuyển đổi thành estradiol hoặc estrone.
Nồng độ estrogen trong cơ thể người phụ nữ thay đổi theo độ tuổi
Hàm lượng nội tiết tố nữ do buồng trứng tiết ra không ổn định mà thay đổi theo thời gian và tuổi tác của người phụ nữ. Thông thường, kể từ sau khi sinh con và ngoài tuổi 30, nội tiết tố nữ sẽ bắt đầu suy giảm. Trung bình cứ 10 năm thì giảm 15%, sự giảm sút trở nên nghiêm trọng sau tuổi 40, và đến khi 50 tuổi thì chỉ còn 10% so với thời trẻ. Khi chức năng buồng trứng suy giảm cũng đồng nghĩa với việc estrogen sẽ giảm và từ đó còn kéo theo rất nhiều vấn đề khác về sức khỏe của phái nữ. Các dấu hiệu dưới đây cho thấy cơ thể bạn đang thiếu hụt estrogen.
Suy giảm nội tiết tố ở phụ nữ trẻ cần được phát hiện kịp thời
Kinh nguyệt là thước đo dễ nhận thấy nhất cho sức khỏe của người phụ nữ. Nếu như chu kỳ kinh nguyệt đang đều đặn mà có bất cứ sự bất thường nào thì nguy cơ bị rối loạn nội tiết tố nữ rất cao. Các dấu hiệu bất thường bao gồm: lượng máu (nhiều hơn hoặc ít đi bất thường), thời gian (kéo dài hoặc ngắn đi), cảm giác đau tăng lên… Khi nhận thấy chu kỳ kinh nguyệt bất thường quá 3 tháng, chị em nên thu xếp đi khám để được các bác sĩ tư vấn và điều trị.
Rối loạn kinh nguyệt là biểu hiện đầu tiên của suy giảm nội tiết tố nữ
Estrogen không chỉ có tác dụng trong quá trình sinh sản mà còn ảnh hưởng rất lớn đến tâm trạng của người phụ nữ. Hàm lượng estrogen trong cơ thể quyết định quá trình sản sinh Serotonin – một loại hormone có vai trò quan trọng trong việc điều tiết cảm xúc, trạng thái tâm lý, tinh thần của nữ giới. Vì thế, khi Serotonin giảm do tác động của hàm lượng hormone estrogen thất thường sẽ khiến nữ giới bị rơi vào trạng thái tiêu cực kéo dài, cơ thể có cảm giác mệt mỏi, buồn chán, lo lắng. Nếu chị em tự dưng thấy căng thẳng tâm lý, áp lực, stress kéo dài mà không rõ nguyên nhân, rất có thể là do nội tiết tố nữ trong cơ thể bị mất cân bằng.
Stress là biểu hiện của rối loạn nội tiết tố
Khi bị rối loạn nội tiết tố thì cơ thể người phụ nữ sẽ rất dễ tăng cân, dù cho đang ăn kiêng. Sở dĩ xảy ra tình trạng này là do việc thiếu hụt hoặc dư thừa một số loại hormone sẽ khiến cơ thể tích trữ mỡ và phá vỡ các khối cơ, gây tăng cân không kiểm soát. Nếu chị em thấy cân nặng đột nhiên thay đổi bất thường thì hãy nghĩ đến việc mình có thể đang suy giảm nội tiết tố nữ.
Suy giảm hormone, đặc biệt là hormon estrogen và progesterone có thể được xem là nguyên nhân chính gây mất ngủ ở phụ nữ trẻ. Cụ thể, suy giảm hormon estrogen làm giảm khả năng hấp thụ và sản xuất magne - một khoáng chất giúp giãn cơ. Cơ bắp căng cứng về đêm làm gián đoạn giấc ngủ, ngưng thở khi ngủ ở phụ nữ. Còn suy giảm hormon progesteron cũng khiến phụ nữ ngủ không say giấc và rối loạn giấc ngủ. Khi rơi vào trạng thái mất ngủ, phụ nữ thường hay lo lắng, lại trực tiếp ảnh hưởng giấc ngủ, do đó tạo nên một vòng luẩn quẩn không hồi kết.
Suy giảm hormone là nguyên nhân chính gây mất ngủ ở phụ nữ trẻ
Khi buồng trứng giảm hoạt động, estrogen suy giảm khiến cân bằng nội tiết bị mất đi. Sự thiếu hụt estrogen tác động trực tiếp vào vùng dưới đồi – một phần của não chịu trách nhiệm kiểm soát việc thèm ăn, chu kì giấc ngủ, hormone tình dục và thân nhiệt – khiến cho vùng này bị rối loạn và “hiểu nhầm” là cơ thể đang quá nóng trong người. Ngay lập tức, bộ não báo động cho toàn cơ thể vận hành cơ chế giải phóng nhiệt. Tim bơm máu nhanh hơn, các mạch máu trong da giãn ra để lưu thông máu nhiều hơn, tuyến mồ hôi cũng vất vả làm việc để thải mồ hôi nhiều hơn và làm mát cơ thể. Chính vì vậy khi thấy mình tự dưng “bốc hỏa” thì chị em cần nghĩ ngay đến việc thiếu hụt nội tiết tố nữ.
Bốc hỏa, toát mồ hôi là dấu hiệu suy giảm nội tiết tố điển hình
Đông y từ lâu đã được dùng trong điều trị các triệu chứng do suy giảm nội tiết tố. Đông y không bổ sung estrogen tổng hợp hoặc estrogen thực vật từ bên ngoài, mà tác động từ bên trong, phục hồi, cải thiện hoạt động của buồng trứng, giúp buồng trứng tăng cường sản sinh estrogen một cách tự nhiên. Nhờ vậy tuy tác dụng có chậm hơn nhưng lại lâu dài, dù có ngưng sử dụng thì vẫn còn có tác dụng trong một thời gian chứ không bị mất tác dụng ngay và người dùng có thể sử dụng sản phẩm từng đợt chứ không phải thường xuyên, hàng ngày. Có thể ví đây là phương pháp kiểu cho cần câu chứ không phải chỉ cho cá như bổ sung estrogen tổng hợp hoặc estrogen thực vật.
Tuy nhiên, nếu chỉ sản xuất thuốc Đông y theo sách thì ai cũng làm được và khó mà có hiệu quả vượt trội. Tuy hiếm, nhưng cũng có một số bài thuốc gia truyền hiệu quả thực sự. Bài nội tiết, bổ huyết, điều kinh gia truyền của dòng họ Hoàng là một ví dụ. Hiện bài thuốc này đã được chuyển giao cho Công ty Nhất Nhất sản xuất thành sản phẩm nội tiết Đông y thế hệ 2 hiệu quả vượt trội.