Rối loạn nội tiết tố nữ sau sinh là gì?
Rối loạn nội tiết tố nữ sau sinh là tình trạng thay đổi nồng độ estrogen của người phụ nữ một cách tự nhiên sau khi trải qua quá trình mang thai và sinh nở. Sự suy giảm nội tiết tố nữ này sẽ dẫn đến mất cân bằng nồng độ của nhiều hormone khác trong cơ thể, dẫn tới những xáo trộn về cả tâm lý và sinh lý.
80% phụ nữ bị mất cân bằng nội tiết tố sau sinh
Vì sao phụ nữ thường bị mất cân bằng nội tiết sau sinh?
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng mất cân bằng nội tiết sau sinh ở người phụ nữ, trong đó nguyên nhân thường gặp nhất bao gồm:
1. Những thay đổi của hormone trong thời kỳ cho con bú
Estrogen là một hormone do buồng trứng tiết ra và quyết định tới các vấn đề của giới nữ như sắc đẹp, sức khỏe và sinh lý nữ. Trong giai đoạn mang thai, hàm lượng estrogen tăng đột biến từ 500 đến 1000 lần để phù hợp với sự lớn lên và phát triển của thai nhi nên cũng gây ảnh hưởng đến người phụ nữ. Người phụ nữ có thể cảm nhận điều này rất rõ khi thấy tóc dài hơn, dày hơn, da mượt mà hơn, móng chắc khỏe hơn...
Sau khi sinh, hormone này giảm xuống thay vào đó là hormone prolactin tăng cao giúp mẹ có thể tiết sữa cho con bú. Điều này cũng kéo theo những biểu hiện dễ nhận thấy như tóc rụng nhiều thành mảng, móng tay chân dễ gãy, da nổi mụn, nhăn nheo… Chỉ khi người mẹ không cho con bú nữa thì hàm lượng estrogen mới có thể bình thường trở lại tuy nhiên trên thực tế thì có tới 60% phụ nữ mặc dù đã ngưng cho con bú nhưng vẫn không thể tái thiết được sự cân bằng hormone trong cơ thể nhất là những chị em sinh con thứ 2 hoặc sau độ tuổi 30.
Tác động của DHT lên cơ thể khiến tóc dễ gãy rụng ở phụ nữ sau sinh
2. Tình trạng lo âu, căng thẳng, mệt mỏi kéo dài
Áp lực làm mẹ khiến người phụ nữ sau khi sinh con dường như không còn thời gian chăm sóc cho bản thân. Con cái quấy nhiễu khiến việc ăn, ngủ tưởng chừng như bình thường lại trở thành niềm mơ ước của mỗi người phụ nữ. Hầu hết các chị em sau sinh đều thiếu ngủ, giấc ngủ không sâu, chập chờn, căng thẳng. Nỗi lo con ốm, con biếng ăn, con không ngủ… luôn thường trực khiến người phụ nữ rơi vào trạng thái bồn chồn, mệt mỏi. Việc này nếu kéo dài sẽ khiến cơ thể người phụ nữ trở nên mất cân bằng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tâm trạng.
Lo âu, căng thẳng, mất ngủ vì chăm con khiến người phụ nữ mất cân bằng nội tiết tố sau sinh
3. Nội tiết tố thay đổi do sử dụng các sản phẩm tránh thai sau sinh
Sau khi trải qua quá trình sinh nở và phục hồi, chị em thường sẽ tự chủ động thực hiện các biện pháp kế hoạch hóa gia đình, trong đó có sử dụng thuốc tránh thai hoặc cấy que ngừa thai… Tất cả những biện pháp này có thể khiến cho tình trạng rối loạn nội tiết tố sau khi sinh trở nên nghiêm trọng hơn. Lúc này hàm lượng hormone estrogen sẽ tăng cao và hàm lượng progesterone giảm xuống gây ra sự mất cân bằng nội tiết tố ở phụ nữ sau sinh.
Sử dụng miếng dán tránh thai quá nhiều cũng gây rối loạn nội tiết tố nữ
Những biểu hiện thường thấy của rối loạn nội tiết tố nữ sau sinh
1. Ảnh hưởng về ngoại hình
- Rụng tóc: Rất nhiều chị em phàn nàn về hiện tượng rụng tóc sau khi sinh. Đó là do khi hàm lượng estrogen trong cơ thể suy giảm thì hormone DHT (một loại hormone gây rụng tóc) tăng cao. Điều này khiến cho nang tóc dần teo đi, chân tóc bị bít và khó mọc.
- Da nhăn nheo, ngực chảy xệ: Khi nội tiết tố bị mất cân bằng sẽ khiến cho da bị khô, các nếp nhăn xuất hiện, các cơ không được đàn hồi và săn chắc.
- Nám, sạm da: Khi bị rối loạn nội tiết tố sau khi sinh sẽ khiến cho các tế bào gây nám da melanocytes bị kích thích tăng lên, đồng thời hắc tố melanin phát triển mạnh khiến cho da mặt bị nám, một số bộ phận thâm sạm nhiều hơn như: nách, bẹn, mông, cổ…
2. Ảnh hưởng về tâm sinh lý
- Khó ngủ: Hormone estrogen giúp bảo vệ hệ thần kinh, tăng cường máu lên não. Khi hàm lượng này thay đổi sẽ khiến cho một số chị em rơi vào trạng thái thường xuyên mất ngủ, trằn trọc…
- Hay bực bội, cáu gắt: Ngoài sự tự ti về ngoại hình, áp lực chăm con thì rối loạn nội tiết tố nữ estrogen sau khi sinh cũng là nguyên nhân khiến cho chị em luôn suy nghĩ tiêu cực, nghiêm trọng hơn là bệnh trầm cảm. Thực tế thì hậu quả của vấn đề này là hoàn toàn không nhỏ và không thể lường trước được.
- Khô hạn, giảm ham muốn: Đây là một trong những ảnh hưởng của thiếu hụt nội tiết tố estrogen sau khi sinh làm cho tình cảm vợ chồng lạnh nhạt hơn.
Những biểu hiện thường thấy của phụ nữ bị mất cân bằng nội tiết tố sau sinh
Cách cân bằng nội tiết tố nữ sau sinh
- Nên ngủ đúng giờ và đủ giấc: Lời khuyên dành cho các mẹ là nên ngủ trước 23 giờ và dậy trước 6 giờ hàng ngày. Đây là thời gian tốt để da dẻ phục hồi, nội tiết tố estrogen sản sinh nhiều nhất. Nên chia sẻ việc chăm sóc con cho người nhà hoặc chồng. Tranh thủ lúc nào bé ngủ thì hãy nghỉ ngơi.
- Tập luyện, đi bộ nhẹ nhàng để tâm trạng thoải mái và có thể tập các bài tập giảm cân nhưng nên có sự tham vấn của bác sĩ vì những bài tập cường độ cao luôn tiềm ẩn những tác động xấu đến huyết áp của phụ nữ mới sinh, kinh nguyệt chưa ổn định.
- Không nên căng thẳng, lo lắng tạo áp lực cho bản thân. Vì đây là những nguyên nhân hàng đầu làm cho tình trạng mất cân bằng nội tiết tố sau khi sinh trở nên trầm trọng hơn.
- Sử dụng các biện pháp tránh thai an toàn: Là những biện pháp không tác động tới nội tiết tố như bao cao su, đặt vòng tránh thai. Những biện pháp này không ảnh hưởng tới kinh nguyệt mà còn giúp cân bằng nội tiết tố một cách tự nhiên.
- Tăng cường các thực phẩm bổ sung estrogen tự nhiên: Các loại đậu, hạt lanh, các loại trái cây khô, quả óc chó, dầu oliu, súp lơ xanh, cá hồi…
- Ngoài ra, để điều trị rối loạn nội tiết tố, có rất nhiều chị em lựa chọn cách bổ sung bằng các loại thuốc tân dược chứa hormone. Nhưng cần lưu ý việc này không được khuyến khích bởi đây là giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ, người phụ nữ rất cần sự chỉ dẫn của bác sĩ để lựa chọn các sản phẩm an toàn, lành tính, không tác dụng phụ ảnh hưởng đến con.
Tăng cường vận động và giữ tâm thế thoải mái là liều thuốc tốt cho phụ nữ
Sử dụng sản phẩm Đông y thế hệ 2 giúp cơ thể sản sinh estrogen một cách tự nhiên
Đông y từ lâu đã được dùng trong điều trị các triệu chứng do suy giảm nội tiết tố. Đông y không bổ sung estrogen tổng hợp hoặc estrogen thực vật từ bên ngoài, mà tác động từ bên trong, phục hồi, cải thiện hoạt động của buồng trứng, giúp buồng trứng tăng cường sản sinh estrogen một cách tự nhiên. Nhờ vậy tuy tác dụng có chậm hơn nhưng lại lâu dài, dù có ngưng sử dụng thì vẫn còn có tác dụng trong một thời gian chứ không bị mất tác dụng ngay và người dùng có thể sử dụng sản phẩm từng đợt chứ không phải thường xuyên, hàng ngày. Có thể ví đây là phương pháp điều trị kiểu cho cần câu chứ không phải chỉ cho cá như bổ sung estrogen tổng hợp hoặc estrogen thực vật.
Tuy nhiên, nếu chỉ sản xuất thuốc Đông y theo sách thì ai cũng làm được và khó mà có hiệu quả vượt trội. Tuy hiếm, nhưng cũng có một số bài thuốc gia truyền hiệu quả thực sự. Bài nội tiết, bổ huyết, điều kinh gia truyền của dòng họ Hoàng là một ví dụ. Hiện bài thuốc này đã được chuyển giao cho Công ty Nhất Nhất sản xuất thành sản phẩm nội tiết Đông y thế hệ 2 hiệu quả vượt trội.