3 món bánh không thể thiếu trong ngày Tết Hàn Thực 3/3 âm lịch

Do ảnh hưởng nhiều của văn hóa Trung Quốc nên người Việt cũng làm Tết Hàn thực. Tuy nhiên kể từ thời Lý, Tết Hàn thực đã được Việt hóa. Người Việt Nam ăn tết Hàn thực để lễ Phật và cúng gia tiên, do đó vào ngày Tết Hàn thực ở Việt Nam, chúng ta không kiêng lửa.

Bánh trôi và bánh chay là hai món ăn không thể thiếu trong Tết Hàn thực của người Việt. Ngoài ra, trong ngày này, ở một số nơi, người ta còn có thể nấu xôi chè. Tại một số vùng ngoại thành Hà Nội và ở Hát Môn (Phúc Thọ, Hà Nội) thì người ta còn làm bánh nhót để lễ Phật và cúng gia tiên.

Nhiều người còn cho rằng tục làm bánh trôi, bánh chay là để nhắc lại sự tích "bọc trăm trứng" của Âu Cơ.

Tuy bánh trôi, bánh chay là loại bánh dễ làm nhưng để có được viên bánh ngon, người làm bánh cũng phải lựa chọn nguyên liệu rất cầu kỳ. Gạo làm bánh trôi, bánh chay phải kén được nếp cái hoa vàng và pha theo tỷ lệ cứ 8 phần hoặc 9 phần nếp với 1 đến non 2 phần gạo tẻ.

I. Bánh trôi

Bánh trôi được làm bằng bột nếp ướt, có nhân bằng đường phên già. Đường làm nhân bánh trôi ngon nhất là đường phên Dương Liễu, Cát Quê.

Bánh trôi được người làm viên thành những viên tròn nhỏ, vừa miệng kèm nhân bên trong là một viên đường phên cắt nhỏ vuông thành, sắc cạnh làm nhân. Bánh nặn xong, được thả vào nồi nước sôi. Bánh chìm xuống rồi nổi lên, "ba chìm bảy nổi, chín lênh đênh" thì vớt ra và ngâm trong nước đun sôi để nguội cho săn trở lại rồi lại vớt ra bày vào đĩa. Đĩa bánh trôi được rắc thêm mấy hạt vừng trắng rang thơm thơm.

II. Bánh chay

Cũng làm từ chất liệu bột như bánh trôi nhưng kích thước của viên bánh chay thường to hơn với nhân bánh được làm từ đậu xanh nấu chín trộn với đường và dừa nạo sợi. Muốn có viên bánh chay ngon, người ta thường chọn giống đỗ tiêu hạt nhỏ, thơm để làm nhân.

Bánh chay được đựng trong bát, thêm một chút chè đường quấy với bột đao hay bột sắn dây ướp hoa bưởi thơm. Tùy nơi, người ta có thể rắc thêm chút vừng, hoặc dừa hay đỗ xanh lên mặt bánh.

Hai thứ bánh tuy cùng làm bằng bột gạo nếp, nhưng mỗi thứ có hương vị đặc biệt riêng.

III. Bánh quả nhót

Ngoài bánh trôi, bánh chay, một số tỉnh thành ở miền Bắc còn làm bánh quả nhót nhân tết Hàn thực. Cũng được làm từ bột nếp nhưng bánh nhót không có nhân như 2 bánh còn lại. Tùy từng nơi mà sau khi luộc chín, bánh sẽ được xào qua với mật hoặc dính thêm vài hạt lạc bên ngoài bánh.

IV. Bánh xuân thái (hay còn gọi là bánh cuốn thịt).

Ngoài ra, từ xa xưa, còn xuất hiện thêm một loại bánh được ăn trong tết hàn thực là bánh xuân thái (gọi nôm na là bánh cuốn thịt với rau xanh).

Bánh cuốn cũng là món được dâng lên thắp hương gia tiên trong ngày tết hàn thực.

Tuy nguyên liệu làm bánh đơn giản nhưng người tráng bánh và cuốn bánh phải thật khéo, đảm bảo quấn thành hình trụ thon dài, tròn đẹp đẹp mắt và không bị rách mới đủ tiêu chuẩn đem lên mâm cúng gia tiên.