Tranh cãi tác quyền lời bài hát 'Gánh mẹ': Nhà thơ Trương Minh Nhật khởi kiện nhạc sĩ Quách Beem

 Nhà thơ Trương Minh Nhật khởi kiện nhạc sĩ Quách Beem

Liên quan đến tranh cãi về tác quyền bài thơ được phổ nhạc thành ca khúc “triệu view” – “Gánh mẹ”, Nhà thơ Trương Minh Nhật cùng Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam đã tiến hành các thủ tục tố tụng để khởi kiện nhạc sĩ Quách Beem khi cho rằng nhạc sĩ xâm phạm và sử dụng trái phép tác phẩm của ông Nhật mà không được sự đồng ý. 

TAND TP.HCM đã thụ lý vụ án

“Gánh mẹ” là bài hát được sử dụng làm nhạc phim cho tác phẩm điện ảnh “Lật mặt 4: Nhà có khách” của nhà sản xuất – đạo diễn Lý Hải. Phim ra rạp từ ngày 12/4/2019 vừa qua và liên tiếp lập nhiều kỷ lục về doanh thu ngoài phòng vé. Ca khúc “Gánh mẹ” sau đó được chia sẻ rộng rãi trên các trang nghe nhạc trực tuyến và mạng xã hội nhận được nhiều tình cảm yêu mến của người nghe vì ca từ dung dị, mộc mạc nhưng chuyển tải bức thông điệp sâu sắc, xúc động về tình mẫu tử. 

Ngay sau đó, nhà thơ Trương Minh Nhật bất ngờ đăng tải dòng trạng thái chia sẻ về việc mình mới là tác giả của bài thơ “Gánh mẹ” chứ không phải ai khác. Ông Nhật cho biết, bài thơ được ông viết vào giữa năm 2014 khi mẹ ông đang hấp hối trên giường bệnh, sau đó ông đăng tải lên nhóm “Thơ văn Facebook” vào ngày 13/6/2014 và đến ngày 31/7/2014 thì chia sẻ công khai bài thơ này trên trang Facebook cá nhân của mình.

Cũng theo ông Trương Minh Nhật, nhạc sĩ Quách Beem đã sử dụng bài thơ này để phổ nhạc mà chưa được sự đồng ý của ông. Điều đáng nói là việc Quách Beem nhận mình là người viết lời ca khúc này.

Về phía Quách Beem, ngay lập tức nam ca sĩ – nhạc sĩ này đã lên tiếng đáp trả thông tin trên. Cụ thể, trên trang mạng xã hội cá nhân, nhạc sĩ khẳng định mình là tác giả phần lời ca khúc “Gánh mẹ”, không “ăn cắp” chất xám của ai cả, còn ông Trương Minh Nhật đã lấy Lời bài hát của anh để sửa thành thơ của mình.

Nhạc sĩ Quách Beem khẳng định, người “đạo nhái” ở đây chính là ông Trương Minh Nhật, còn anh có đầy đủ giấy tờ hợp pháp về bản quyền. Nhạc sĩ đã yêu cầu ông Trương Minh Nhật cung cấp giấy tờ bằng chứng hợp pháp về bản quyền nhưng ông Nhật không đưa ra được bất cứ giấy tờ hay bằng chứng gì.

Ca sĩ Quách Been khẳng định lời bài hát ca khúc Gánh mẹ do anh sáng tác.

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Quách Been đăng kí tác quyền.

“Bài hát Gánh mẹ được tôi sáng tác, ký âm ngày 25/10/2013 và được Cục Bản quyền tác giả của Bộ VHTT&DL cấp phép", nhạc sĩ  Quách Beem cho biết. Nhạc sĩ cũng quả quyết, bài hát được mình viết năm 2013 trong khi ông Trương Minh Nhật nói công bố bài thơ vào năm 2014. Kèm theo đó, nhạc sĩ Quách Beem cũng chia sẻ bản ký xướng âm mà anh viết tay ca khúc “Gánh mẹ” đề rõ thời gian sáng tác là 25/10/2013.

Tranh cãi xung quanh phần lời bài hát “Gánh mẹ”, Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam cho biết: "Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả là một loại giấy tờ ghi nhận thông tin về tác giả, tác phẩm, chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm và được Cục Bản quyền tác giả cấp cho người nộp đơn đăng ký.

Tuy nhiên, thủ tục đăng ký để được cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả này lại không phải là thủ tục bắt buộc để được hưởng quyền tác giả mà căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 6 Luật SHTT thì quyền tác giả được phát sinh kể từ khi tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký. 

Chính vì vậy, Giấy Giấy chứng nhận quyền tác giả mà Cục Bản quyền đã cấp cho nhạc sĩ Quách Beem không được xem là căn cứ chứng minh cho việc Quách Beem là tác giả thực sự của lời bài hát “Gánh Mẹ” và cũng không làm căn cứ phát sinh quyền tác giả của Quách Beem đối với lời bài hát “Gánh Mẹ”.

Luật Sở hữu trí tuệ ghi nhận quá trình sáng tạo ra tác phẩm của tác giả và tại thời điểm tác phẩm được định hình dưới dạng một hình thức vật chất nhất định thì quyền tác giả phát sinh cho người đã sáng tạo ra tác phẩm. Một khi ai chứng minh được quá trình sáng tạo ra tác phẩm của mình là một quá trình độc lập, sáng tạo và không có sự sao chép, xâm phạm từ bất kỳ tác phẩm của một chủ thể nào khác". 

Bên cạnh đó, Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam cũng cho biết: "Theo thông tin từ ông Nhật, vào đầu năm 2014 bệnh mẹ của ông Trương Minh Nhật trở nặng, ông Nhật đã phải đưa mẹ mình vào bệnh viện để được điều trị. Trong thời gian chăm sóc mẹ tại bệnh viện, ông Nhật đã hoàn thành xong bài thơ Gánh Mẹ, bản thảo đầu tiên chỉ là tờ giấy ghi y lệnh được để trên đầu giường bệnh mẹ mình, trong đó có 2 câu làm sườn: “Mẹ già như lá xa cây, lỡ đâu lá rụng, … tội này gánh sao?”.

Bài thơ xuất phát từ lòng kính yêu mẹ mình, trong tâm khảm tác giả luôn khắc ghi công ơn biển trời của mẹ và từ nỗi buồn khôn xiết của đứa con sắp mất mẹ mà không biết làm gì ngoài trông đợi vào phép màu. Cả đời mẹ tác giả đã gánh đôi quang gánh bán hành rong đi khắp Sài Gòn nuôi tác giả ăn học trưởng thành, nên tác giả đã dùng từ Gánh Mẹ để làm một từ trong tựa để của bài thơ.

Ngày 13/06/2014, ông Nhật cho đăng lên trang facebook Thơ văn facebook do nhà thơ Thanh Trắc Nguyễn Văn làm quản trị viên. Đây được xem như là quá trình sáng tạo tạo ra bài thơ “Gánh Mẹ” của nhà thơ Trương Minh Nhật và là chứng cứ chân thật, xác đáng để chứng minh ông Nhật chính là tác giả thực sự của bài thơ “Gánh Mẹ” – được sử dụng làm lời bài hát cho ca khúc cùng tên"...