Thoát vị đĩa đệm lưng: Nguyên nhân và các biện pháp điều trị

Thoát vị đĩa đệm lưng gây ra các cơn đau lưng lan tỏa

MỤC LỤC:
Thoát vị đĩa đệm lưng là gì?
Phân loại thoát vị đĩa đệm lưng
Dấu hiệu, triệu chứng thoát vị đĩa đệm lưng
Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm lưng
Cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống, thắt lưng L4 - L5

Thoát vị đĩa đệm lưng là gì?

Đau thắt lưng có thể gặp phải ở khoảng 80% dân số trên toàn thế giới ít nhất một lần trong đời. Trong đó nguyên nhân chính được biết đến là do thoái hóa đốt sống dẫn đến thoát vị đĩa đệm thắt lưng.

Thoát vị đĩa đệm thắt lưng mô tả sự thay đổi của đĩa đệm cột sống ở vùng lưng dưới. 

Cột sống thắt lưng bao gồm năm đốt sống ở phần dưới của cột sống, được đánh số từ L1 đến L5, mỗi đốt sống được ngăn cách bởi một đĩa đệm hay còn gọi là đĩa đệm thắt lưng. 

Đĩa đệm là những miếng đệm mềm, cao su được tìm thấy giữa các xương cứng (đốt sống) tạo nên cột sống, cho phép lưng uốn cong hoặc uốn cong. 

Các đĩa đệm ở phần cột sống này có thể bị tổn thương dần theo thời gian, dưới ảnh hưởng của một số cử động, tư thế xấu, thừa cân và mất nước đĩa đệm xảy ra theo tuổi tác.

Phân loại thoát vị đĩa đệm lưng

Việc phân loại tình trạng thoát vị được xác định dựa trên cơ chế làm xuất hiện cơn đau, bao gồm:

• Đau thần kinh tọa: viêm hoặc chèn ép dây thần kinh cột sống gần đó, gây cơn đau rát dọc theo đường đi của thần kinh, lan từ lưng dưới qua mông và vào chân. 
• Bệnh rễ thần kinh thắt lưng: thoát vị đè lên dây chằng dọc sau, gây các triệu chứng như tê, cảm giác như bị kim châm và yếu ở chân và/hoặc bàn chân. 

Dấu hiệu, triệu chứng thoát vị đĩa đệm lưng

Thoát vị địa đệm là tình trạng đặc trưng bởi các cơn đau nghiêm trọng dần theo thời gian.

Các triệu chứng điển hình của thoát vị đĩa đệm lưng bao gồm:

• Đau lưng từng cơn hoặc liên tục trong một thời gian dài. 
• Cơn đau giảm dần khi nghỉ ngơi nhưng sẽ tăng lên khi ho, hắt hơi, nằm nghiêng hoặc các cử động khác.
• Triệu chứng đau thần kinh tọa: đau, nóng rát, ngứa ran và tê kéo dài từ mông đến chân hoặc bàn chân.
• Phạm vi chuyển động hạn chế, không thể thực hiện duỗi và/hoặc uốn cong hoàn toàn phần lưng dưới.
• Dần dần, thoát vị đĩa đệm có thể dẫn đến các vấn đề về ruột và bàng quang, teo cơ hoặc thậm chí tê liệt.

Các triệu chứng nghiêm trọng cần theo dõi y tế bao gồm:

• Đau dữ dội, tê liệt cả hai chân 
• Tê ở đùi trong, mặt sau của chân và vùng xung quanh trực tràng
• Suy giảm vận động ở chân, mắt cá chân hoặc bàn chân khiến việc đi lại hoặc đứng trở nên khó khăn
• Rối loạn chức năng bàng quang và/hoặc ruột. 
• Rối loạn chức năng tình dục, ví dụ như rối loạn cương dương hoặc mất cảm giác bộ phận sinh dục. 

Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm lưng 

Yếu tố chính khởi phát tình trạng thoát vị đĩa đệm lưng bao gồm: Sự thoái hóa của đĩa đệm và chấn thương đĩa đệm đột ngột. Chúng có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm: 

• Tuổi tác và sự thoái hóa: Theo thời gian, đĩa đệm bị hao mòn khiến chúng trở nên kém linh hoạt và dễ bị tổn thương hơn. 
• Chấn thương đột ngột: Khiến cột sống bị gãy và/hoặc vỡ đĩa đệm. 
• Căng thẳng lặp lại: Các hoạt động cần dùng sức như nâng vật nặng, uốn cong hoặc vặn người lặp lại nhiều lần có thể gây ra những vết rách nhỏ ở lớp ngoài của đĩa đệm. 

Cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống, thắt lưng L4 - L5

Việc điều trị thoát vị đĩa đệm phụ thuộc vào các triệu chứng và mức độ tiến triển bệnh. 

Hầu hết các biểu hiện triệu chứng bệnh đều tồn tại trong thời gian ngắn và hết trong vòng sáu đến tám tuần. 

Điều trị bằng thuốc Tây

Các thuốc được chỉ định thường có tác dụng giảm triệu chứng thoát vị đĩa đệm L4 – L5, nhằm phục hồi sinh hoạt bình thường của người bệnh.

Thuốc chống viêm non-steroid, thuốc ức chế co cơ, đôi khi có thể dùng kết hợp corticoid theo đường uống để ngăn chặn phản ứng viêm phát triển.

Thuốc giảm đau, kháng viêm, giảm sưng, giảm kích ứng dây thần kinh có vai trò giảm các dấu hiệu bệnh do viêm gây ra.

Tiêm Steroid ngoài màng cứng (ESI): áp dụng trong các cơn đau dữ dội.

Việc sử dụng hầu hết các thuốc trên đều có thể dẫn đến ảnh hưởng trên sức khỏe gây nhờn thuốc.

Do đó, chỉ dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ và cần dùng trong thời gian ngắn nhất có thể.

Vật lý trị liệu

• Phương pháp điện trị liệu
• Điều chỉnh chỉnh hình
• Phương pháp xoa bóp, bấm huyệt
• Phương pháp nóng lạnh

Phương pháp chỉnh hình Chiropractic

Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật thường chỉ định chỉ định trong trường hợp các phương pháp điều trị bảo tồn không còn cho hiệu quả, hoặc trong trường hợp cấp cứu y tế nghiêm trọng.

• Phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm
• Phẫu thuật vi phẫu
• Phương pháp can thiệp nội soi
• Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm là phẫu thuật can thiệp đơn giản và tỷ lệ thành công cao.

Mặc dù không thể loại trừ một số biến chứng có thể xảy ra, hầu hết bệnh nhân được phục hồi vận động một cách bình thường nếu thực hiện phục hồi đúng cách.

Các biến chứng phẫu thuật thoát vị đĩa đệm lưng:

• Nhiễm trùng vùng mổ hoặc lan rộng
• Xuất hiện nguy cơ thoái hóa cột sống
• Tái phát bệnh sau khi đã mổ và tình trạng trở nặng hơn
• Hầu hết bệnh nhân đều giảm rõ rệt các triệu chứng ngay sau khi kết thúc điều trị, một vài hạn chế vận động thường cải thiện dần và trở lại bình thường sau khoảng 2-3 tuần.

Thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt

Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp tăng cường cơ lưng và đai bụng; và duy trì tư thế tốt cho cơ thể, đặc biệt chú ý khi ngồi và nâng đồ vật. 

Giảm cân và kiểm soát tốt cân nặng: Kiểm soát tốt cân nặng ở mức vừa phải, bình thường giúp ngăn ngừa đĩa đệm trở nên yếu hơn và gặp phải tổn thương. 

Xây dựng chế độ ăn lành mạnh và khoa học: Điều này giúp cơ thể khỏe mạnh hơn và giảm thiểu tình trạng lão hóa, tổn thương đĩa đệm.

Bổ sung dưỡng chất có lợi cho xương khớp: Một số dưỡng chất có lợi cho sụn khớp và các mô đệm như canxi, omega 3, vitamin D, vitamin K, glucosamin, Methyl sulfonyl methane (MSM)...

Dùng thuốc xương khớp Đông y

Theo quan niệm của Y học cổ truyền, thoát vị đĩa đệm thuộc phạm vi chứng yêu thống. Căn nguyên gây bệnh chủ yếu là do thấp, nhiệt, phong, hàn xâm nhập vào cơ thể hoặc do thận suy yếu do phòng dục quá độ làm cho kinh mạch ở cột sống bị ngăn trở dẫn đến sưng viêm và đau nhức.

Việc điều trị theo phương pháp cổ truyền giúp giảm triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện khả năng vận động. Đồng thời người bệnh cũng được nâng cao sức khỏe, tái tạo mạch máu, kinh lạc, tăng cường lưu thông toàn cơ thể, giúp khí huyết đi đến kinh lạc một cách thông suốt, dễ dàng.

Đông y có bài thuốc xương khớp thường được dùng trong các trường hợp phong tê thấp, trong đó có đau lưng, đau thần kinh tọa, tê bại chân tay – các triệu chứng của tình trạng thoát vị đĩa đệm lưng.

Tính hiệu quả của bài thuốc đã được nhiều thế hệ người bệnh chứng minh.

Hiện nay, bài thuốc này đã được chuyển giao sản xuất tại nhà máy dược phẩm chuẩn GMP-WHO, tạo nên Thuốc Xương Khớp Đông y dạng viên nén tiện dụng.

Thuốc Xương Khớp Đông y dạng viên nén (ví dụ Xương Khớp Nhất Nhất) hiện có bán ở hầu hết các nhà thuốc trên toàn quốc.

Người bị thoát vị đĩa đệm lưng với các triệu chứng đau lưng, đau thần kinh tọa, tê bại chân tay có thể tham khảo sử dụng.