Nguyên nhân nào gây ra căn bệnh ung thư có tỷ lệ mắc mới nhiều nhất Việt Nam?

Ung thư gan là căn bệnh ung thư có tỷ lệ mắc mới lớn nhất hiện nay tại Việt Nam

Ung thư gan gồm có ung thư gan nguyên phát và ung thư gan thứ phát. Ung thư gan nguyên phát phát triển từ các tế bào trong gan, ung thư gan thứ phát do các tế bào ung thư ở các bộ phận khác của cơ thể và đi vào gan gây ra các khối u di căn. Ung thư biểu mô tế bào gan là loại ung thư gan nguyên phát phổ biến nhất chiếm trên 80%, xảy ra ở cả người lớn và trẻ em.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2018, ung thư gan là một trong 5 loại ung thư gây tử vong hàng đầu với gần 800.000 ca tử vong mỗi năm. Trung bình cứ 100.000 người Việt thì có 23,2 người bị ung thư gan.

Với tỉ lệ này, Việt Nam xếp vị trí thứ 4/185 quốc gia, vùng lãnh thổ, chỉ đứng sau Mông Cổ (tỉ lệ 93,7/100.000 dân), Ai Cập (32,2), và Gambia (23,9). Vị trí thứ 5 và thứ 6 lần lượt thuộc về Lào (22,4) và Campuchia (21,8), vị trí thứ 8 thuộc về Thái Lan (21).

Tỷ lệ mắc ung thư gan tại Việt Nam hiện đã dẫn đầu so với ung thư phổi, xếp vị trí thứ 4/185 quốc gia, vùng lãnh thổ

Tại Việt Nam ung thư gan là bệnh thường gặp nhất ở hai giới với 25.335 trường hợp mắc mới, trong đó riêng nam giới chiếm hơn 19.500 ca. Đáng nói là số ca tử vong do ung thư gan tại nước ta gần tương đương với số ca mắc mới. Tỉ lệ tử vong do ung thư gan lớn do có tới 80-90% bệnh nhân đến viện khi đã ở giai đoạn muộn, lúc này các biện pháp can thiệp, điều trị rất hạn chế. Trong khi nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, tiên lượng điều trị rất tốt.

Những nguyên nhân gây ung thư gan

Xơ gan

80% bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) có biểu hiện của xơ gan, do đó các yếu tố nguy cơ của xơ gan cũng được xem là yếu tố nguy cơ của ung thư biểu mô tế bào gan.

Viêm gan B và viêm gan C

Với ung thư gan, người ta đã xác định được nguyên nhân hàng đầu là do virus viêm gan B hoặc C. Đây là 2 loại virus gây nhiễm trùng mạn tính, được ví là "sát thủ thầm lặng" dẫn đến xơ gan và ung thư gan. Trên 80% bệnh nhân ung thư gan là do tiến triển từ viêm gan virus B, khoảng 5% bệnh nhân ung thư gan được xác định là do virus viêm gan C.

Đáng nói, cả viêm gan B và viêm gan C đều diễn tiến hết sức âm thầm, thường khi bệnh bước vào giai đoạn nặng (xơ gan, ung thư gan) bệnh mới có những biểu hiện rõ ràng hơn.

Hình minh họa về lá gan bình thường và lá gan bị ung thư.

Theo số liệu mới nhất, Việt Nam có khoảng 20 triệu người nhiễm virus viêm gan B (15 triệu) và C, trong đó khoảng 8 triệu người đang trong tình trạng viêm gan, xơ gan và ung thư gan., nằm trong top cao của khu vực và thế giới.

Rượu bia

Uống rượu bia thường xuyên là nguyên nhân quan trọng của xơ gan. Tác hại dễ thấy nhất của rượu bia là làm tổn thương các tế bào gan, gây xơ gan, dẫn đến ung thư gan.

Thừa sắt

Bệnh thừa sắt (hemochromatosis), bệnh di truyền tyrosin huyết, và bệnh viêm gan mạn tự miễn thể hoạt động là nguyên nhân gây xơ gan và làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển HCC.

Ngoài ra, các yếu tố khác ít có bằng chứng thuyết phục như nhiễm độc tố aflatoxin B1 (được tiết ra từ nấm Aspergillus), steroid androgenic, thorotrast (chất cản quang), thuốc uống tránh thai, và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Những phương pháp điều trị ung thư gan 

Ngoài các phương pháp truyền thống như phẫu thuật, xạ trị, hoá trị, dùng thuốc nhắm trúng đích, việc điều trị ung thư gan hiện nay có thêm các phương pháp nút mạch, đốt sóng cao tần, đốt u bằng vi sóng, laser, điện đông, tiêm cồn tuyệt đối qua da, ghép gan...

Tùy thuộc vào vị trí, kích thước, giai đoạn của bệnh cũng như các bệnh lý kèm theo các bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị tốt nhất cho người bệnh. Trong  các phương pháp điều trị ung thư biểu mô tế bào gan, phẫu thuật là ưu tiên lựa chọn hàng đầu vì giúp lấy bỏ được khối u.

Cùng với sự phát triển của kỹ thuật cắt gan, các phương tiện hỗ trợ cho cuộc mổ, các phương tiện hồi sức sau mổ,… thì chỉ định cắt gan hiện nay đang ngày càng được mở rộng, đem lại cơ hội sống cao hơn cho người bệnh. Ngoài ra, ghép gan là phương pháp mang lại hiệu quả cao đối với những bệnh nhân mắc ung thư gan. 

Tại Bệnh viện K Trung ương, cùng với việc điều trị các khối u gan bằng sóng cao tần (RFA), từ tháng 3/2019 đã đưa hệ thống đốt nhiệt u gan bằng sóng Viba (MWA) vào hoạt động làm tăng thêm sự lựa chọn cho người bệnh.

Bằng việc sử dụng sóng điện từ trong phổ năng lượng vi sóng (300 MHz đến 300 GHz) để tạo hiệu ứng đốt cháy mô.  Đây là phương pháp an toàn cho người bênh, xâm lấn tối thiểu, nhiệt độ vùng đốt cao, ít bị ảnh hưởng bởi hiện tượng tản nhiệt, không hóa than quanh kim, không cần miếng đối đất, không gây nhiễu màn hình siêu âm, kích thước vùng đốt có thể tiên đoán,... nên thời gian hồi phục của bệnh nhân nhanh.

Do đó, phương pháp này có thể áp dụng trên phòng mổ, phòng thủ thuật cho những bệnh nhân có khối u gan có đường kính lớn nhất tới 6cm hoặc 3 khối u có đường kính dưới 3cm, hoặc các tổn thương gần mạch máu...

 Cách phòng chống ung thư gan

- Tiêm phòng vắc xin viêm gan B là biện pháp quan trọng hàng đầu.

- Tránh xa những chất độc hại, tiềm ẩn gây ung thư như thực phẩm bị ẩm mốc, nhiễm độc.

- Hạn chế uống rượu bia, thuốc lá, chất kích thích…

- Kiểm tra khám định kì sức khỏe 6 tháng/ lần.

- Tích cực vân động thể chất.

- Chế độ dinh dưỡng hợp lý, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ nướng, bổ sung chất xơ trong trái cây, rau xanh……