Ngày lễ 30/4 và 1/5, doanh nghiệp không chi tiền thưởng cho lao động có sai luật?

Lao động Nguyễn Thị N (42 tuổi), công nhân tại Công ty may tại Khu công nghiệp Thăng Long (Hà Nội) thắc mắc, trong khi rất nhiều công nhân làm cho các công ty nước ngoài nhận được tiền thưởng vào ngày Kỷ niệm 30/4 và ngày quốc tế lao động (1/5) thì chị lại không nhận được bất cứ khoản tiền thưởng nào. Liệu như vậy, công ty có sai luật?

Quy chế tiền thưởng được thương lượng ban hành công khai tại doanh nghiệp

Ông Lê Đình Quảng - Phó Ban quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) cho biết, văn bản quy phạm pháp luật đã có quy định về vấn đề lương, tiền thưởng cho lao động.

Cụ thể, điều 104, Chương VI Bộ Luật lao động năm 2019 quy định: Tiền thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh mức độ hoàn thành công việc của người lao động.

Doanh nghiệp cần công khai quy chế tiền lương, tiền thưởng cho người lao động nắm được. Ảnh: Minh họa

Quy chế tiền thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.

Điều 67, Chương VI Bộ Luật lao động cũng quy định doanh nghiệp, người lao động có quyền thương lượng tập thể về các vấn đề: Lương; tiền thưởng; chế độ phúc lợi...

Như vậy tiền thưởng được hiểu là khoản thù lao bổ sung cho tiền lương để trả cho những yếu tố mới phát sinh trong quá trình lao động (tăng năng suất lao động, tiết kiệm nguyên vật liệu, sáng kiến…) chưa tính đến trong mức lương theo chức danh hoặc theo công việc.

Phương án xử lý khi doanh nghiệp không có tiền thưởng cho lao động?

Như vậy, việc doanh nghiệp có chi tiền thưởng cho người lao động hay không là quyền của người sử dụng lao động và dựa vào thỏa ước, thương lượng tập thể giữa doanh nghiệp và người lao động.

Tuy nhiên, căn cứ chung để xác định tiền thưởng cho người lao động là kết quả sản xuất kinh doanh hàng năm của người sử dụng lao động và mức độ hoàn thành công việc của người lao động. Những vấn đề cụ thể như nguyên tắc, các trường hợp, tiêu chuẩn, thời gian, mức, cách thức, nguồn kinh phí thực hiện… thưởng sẽ được quy định trong quy chế của doanh nghiệp. Cũng có những trường hợp, tiền thưởng của người lao động sẽ được thỏa thuận ghi trong thỏa ước lao động tập thể hoặc hợp đồng lao động của hai bên.

Cần xem xét lại quy chế tiền thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.

Tiền thưởng có tác động khuyến khích sự cố gắng, nỗ lực của người lao động trong công việc. Ảnh: minh họa

Nếu đã có cam kết thì DN phải thực hiện. Nếu có quy chế mà DN không thực hiện thì DN sai. Nếu sai thì người lao động có quyền báo công đoàn hoặc cơ quan quản lý nhà nước thanh tra xử lý theo luật định.

"Như vậy, chị N cần kiến nghị công đoàn kiểm tra xem DN có thỏa ước, cam kết về vấn đề tiền thưởng cho lao động không. Nếu có cam kết mà công ty không thưởng thì DN sai. Còn ngược lại, nếu DN không cam kết thì việc DN không có tiền thưởng cho người lao động vào ngày Kỷ niệm 30/4 và ngày 1/5 cũng không sai luật", ông Quảng nêu.

Ông Quảng khuyến cáo doanh nghiệp và người lao động nên có thương lượng tập thể về vấn đề tiền lương và chế độ tiền thưởng, phúc lợi. Bởi vì tiền thưởng có tác dụng kích thích mạnh mẽ người lao động phấn đấu và sáng tạo trong quá trình lao động, bảo đảm sự công bằng trong lĩnh vực trả lương…

Trên thực tế hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã sử dụng tiền thưởng như chiến lược để ổn định lực lượng lao động tại chỗ, thu hút người lao động giỏi và phát triển về chất lực lượng lao động trong đơn vị , tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.