Lễ hội Làng Dừa, nét đẹp truyền thống của người dân vùng Thọ Xuân
Như thường lệ, mỗi năm cứ đến ngày 10 tháng Giêng (ÂL) làng Dừa (xã Xuân Phong, Thọ Xuân, Thanh Hóa) lại mở hội cúng tế thần Thành Hoàng làng
Lễ hội Làng Dừa, nét đẹp truyền thống của người dân vùng Thọ Xuân
Như thường lệ, mỗi năm cứ đến ngày 10 tháng Giêng (ÂL) làng Dừa (xã Xuân Phong, Thọ Xuân, Thanh Hóa) lại mở hội cúng tế thần Thành Hoàng làng.
Lễ hội nhằm ghi nhớ công ơn ông Lê Công Đỉnh – người đầu tiên khai hoang lập ấp, cầu cho một năm mới nhà nhà no đủ, mùa màng tươi tốt, mưa thuận gió hòa… theo nghi thức truyền thống cổ xưa.
Có thể nói: Thành Hoàng là một niềm tin thiêng liêng, một chỗ dựa tinh thần cho cộng đồng từ bao đời nay. Thờ cúng Thành Hoàng cũng giống như Thờ cúng tổ tiên, luôn mang đậm dấu ấn tâm linh và thể hiện quan niệm “uống nước nhớ nguồn” của người dân Việt Nam
Lễ hội truyền thống làng Dừa không chỉ bó hẹp trong phạm vi địa phương mà đã thu hút được khách thập phương tại nhiều vùng miền. Đây là dịp để con cháu xa quê có điều kiện trở về quê hương, đoàn tụ cùng gia đình trong tiết Xuân ấm áp và an lành.
Nằm trong chuỗi các hoạt động văn hóa, lễ hội năm nay có nhiều chương trình bổ ích và để lại dấu ấn tốt đẹp. Các trò chơi dân gian như kéo co, chọi gà được tổ chức. Các môn thể thao như bóng chuyền, bóng bàn, bóng đá đã thu hút số đông các tầng lớp nhân dân tham gia hưởng ứng.
Đặc biệt, trước hôm diễn ra lễ hội, một chương trình văn nghệ quần chúng trong đêm nhằm phát huy tài năng, nhiệt huyết để tạo đà cho việc xây dựng đời sống nông thôn mới.
Ngày 10 tháng Giêng (ÂL) Làng Dừa mở hội cúng tế thần Thành Hoàng làng
Tại lễ hội làng Dừa năm nay, du khách thập phương và người dân quê hương được chiêm ngưỡng lễ rước Thành Hoàng làng. Lễ rước sẽ được xuất phát từ nơi thờ Thành Hoàng làng, di chuyển đến đền Hạ, sang đình Thượng và trở về nơi chính điện. Ở mỗi Đền, ban tế sẽ làm thủ tục cúng tế nhằm tỏ lòng tôn kinh, ngưỡng mộ biết ơn các bậc Tôn thần đã có công với đất nước, với dân làng.
Theo lời người già kể lại, (vì gia phả các dòng họ đã bị thất truyền) làng Dừa được hình thành vào thế kỷ XVI, lúc này cuộc nội chiến thương tàn giữa Lê Trịnh và nhà Mạc, gây bao cảnh đau thương. Cuộc nội chiến đã làm nhà tan cửa mất đối với nhân dân vùng đồng bằng Bắc Bộ, Ninh Bình và Thanh Hóa.
Lúc bấy giờ có ông Lê Công Đỉnh, người vùng nào không rõ đến đây thấy vùng đất đẹp, nước nôi thuận lợi tiện cho việc sản xuất nông nghiệp, lại tránh được chiến tranh, giặc giã, ông liền ở lại sinh cơ lập nghiệp. Là vùng đất lành chim đậu nên người từ các nơi kéo về lập nghiệp ngày một đông như họ Lê Văn, Lê Hữu, Lê Khắc, sau đó các họ Hoàng Khắc, Hoàng Huy, Hoàng Phú, Hoàng Quân, Hoàng Trọng, sau này có thêm các họ Phạm Văn, Phạm Trịnh, họ Trần, họ Bùi, họ Nguyễn, họ Ngô, họ Đỗ. Làng có địa thế hình tròn, tình làng nghĩa xóm gắn bó keo sơn.
Dưới chế độ phong kiến làng được chia làm bốn giáp: giáp Nam, giáp Trung, giáp Thịnh, giáp Đông. Đến thế kỷ XIX, thực dân Pháp thực hiện chính sách chia để trị, làng Dừa được chia làm 3 ngõ: ngõ Nam, ngõ Ngẫy, ngõ Dưới.
Theo thời gian, lịch sử làng Dừa cũng có nhiều tên gọi khác nhau. Lúc đầu có tên là Đông Lân, sau đổi thành Đông Lý, rồi Đông Chờ (thổ dân địa phương gọi là Đông Trừ). Đến đời vua Minh Mạng nhà Nguyễn chia nước thành 29 tỉnh và chia lại một số châu, phủ, huyện. Làng Đông Trừ đổi thành làng Dừa (Âm Hán, Trừ cũng có nghĩa là Dừa) và tên làng cũng được giữ cho đến ngày nay.
Người dân nô nức tham dự lễ hội Làng Dừa
Làng Dừa trước đây có một đình lớn là nơi tụ họp và sinh hoạt văn hóa của làng cũng là nơi thờ cúng Thành Hoàng. Tương truyền làng lập ông Lê Công Đỉnh làm Thành Hoàng, thờ Cao Sơn Tôn thần, sau này còn thờ công chúa Ngọc Mai (chưa rõ sự tích).
Đình làng được xây dựng từ thời nào đến nay không còn tài liệu, chỉ biết được tôn tạo lại năm Tự Đức thứ VI (1853). Theo người già kể lại thì đây là một ngôi đình kiến trúc chạm trổ cầu kì tinh vi. Làng Dừa còn có một ngôi đền, dân làng gọi là đền Hạ thờ Bạch Tiên ông (rất tiếc đến nay không còn thần tích).
Bên cạnh đình và đền, thờ cúng tiên thần làng còn có chùa Vĩnh Phúc Tự, là nơi cho dân làng và các làng lân cận đến dâng hương cúng Phật. Với tín ngưỡng Đa Thần giáo khiến làng Dừa có nhiều lễ và hội, nhưng lớn nhất có hai lễ hội đó là ngày 10 tháng Giêng âm lịch hằng năm (lễ Kỳ Phúc, giỗ các Thành Hoàng) và ngày 10 tháng Ba âm lịch (hội kỵ bách tính trong làng) cũng được tổ chức tại đình làng.
Hội kỵ Bách tính thực chất của lễ hội này là ngày con cháu tưởng nhớ đến tổ tiên, báo cáo với tiên tổ sự phát triển về kinh tế, con người của các gia đình, dòng họ để gắn bó hơn với tình làng nghĩa xóm giúp đỡ nhau khi gặp khó khăn hoạn nạn, vv…
Lễ hội làng Dừa năm 2018 khép lại trong niềm hân hoan của mỗi người. Trên từng khuôn mặt ánh lên niềm vui để sẵn sàng sống và học tập, hứa hẹn nhiều thắng lợi trong năm mới. Ra về trong niềm tiếc nuối, dùng dằng câu nói hẹn gặp lại hội năm sau trong tiết xuân sang an lành.
