Kỳ lạ tập tục cả bản đi ăn "trộm" đêm giao thừa để lấy may. Ảnh các cô gái dân tộc Lô Lô/Internet.
Tập tục này theo tiếng dân tộc gọi là “khù mi” tức là ăn cắp chơi hay ăn cắp lấy may. Bởi theo quan niệm của người Lô Lô, nếu ai đó mang về nhà được một chút gì trong thời điểm chuyển giao từ năm cũ sang năm mới thì gia đình đó sẽ gặp được nhiều điều tốt lành, làm nương được mùa.
Đêm giao thừa là đêm đặc biệt nhất trong năm. Nó là sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, là khi trời đất giao hòa. Với người Dao đỏ cũng vậy, đêm giao thừa là đêm nhộn nhịp nhất trong năm, cả làng đều thức.
Các cụ bà cùng trẻ em bên bếp lửa hồng với nồi bánh chưng và kể chuyện cổ tích râm ran; các cụ ông thì nhâm nhi chén rượu; thanh niên, thiếu nữ thì đi qua các nhà để xin lộc bằng cách “lấy trộm” vài củ hành, miếng thịt.
Trong đêm giao thừa ở các bản làng của người Lô Lô thì không chỉ các thanh niên, thiếu nữ mà nhà nhà “ăn trộm”, người người là “kẻ trộm”. Mặc dù là ăn trộm, song chẳng pháp luật nào can thiệp đến và nó đã trở thành một phong tục đón Tết không thể thiếu của người Lô Lô.
Đi ăn trộm để lấy may nên không lấy nhiều, không lấy những đồ vật có giá trị, chỉ là củ hành, củ tỏi, là cây rau, thanh củi nhỏ… và tất nhiên là không lấy cái của gia đình mình.
Đối với người Lô Lô sống ở huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang thì họ thường sẽ lấy trộm mỗi thứ 12 cái, tượng trưng cho 12 tháng trong năm. Nếu chưa lấy được đủ con số 12 mà đã bị phát hiện thì sẽ phải bỏ chạy và năm sau phải kiêng kỵ không được làm những công việc lớn vào tháng ứng với con số ăn trộm bị phát hiện bỏ chạy đó.