Đông- Tây y kết hợp trong cuộc chiến chống Covid-19: Kim ngân hoa, thảo dược thần diệu?

Bài 1: Chuyện chưa kể trong cuộc chiến chống Covid-19 ở Trung Quốc: Đông - Tây y 'song kiếm hợp bích'

'Khắc tinh' của virus

Y học cổ truyền đã đóng góp vai trò không nhỏ trong cuộc chiến chống Covid-19 tại Trung Quốc Hình minh họa.

Như đã thông tin, hiện tại, sự hiện diện của y học cổ truyền trong cuộc chiến chống đại dịch Covid -19 tại các bệnh viện của Vũ Hán đã vượt quá con số 80% so với 30% ban đầu. Còn tại các bệnh viện dã chiến (nơi điều trị cho các bệnh nhân nhẹ hơn) thì sự hiện diện này vượt quá 90%.

Mới đây, một số nhà máy lớn ở Hồ Bắc đã đi vào hoạt động để sản xuất đồ uống thảo dược cho những người bị cách ly. Đồ uống được đun sôi và phân phối qua bao bì nhựa. Một nhà máy có thể đáp ứng đồ uống hàng ngày cho khoản 30 nghìn bệnh nhân cách ly.

Được biết, các bài thuốc y học cổ truyền được đưa vào sử dụng kết hợp với Tây y cũng đã được sử dụng kể từ khi bùng phát đại dịch SARS năm 2003. Khi đó, Tổ chức Y tế thế giới WHO đã tiến hành nghiên cứu và cũng đề cao vai trò của thảo dược trong cuộc chiến này. 

Năm 2014, Giáo sư Zhang Chenyu đang nghiên cứu và giảng dạy tại đại học Nam Kinh đã một lần nữa khẳng định vai trò không thể thiếu của Đông y trong việc tham gia ngăn chặn và điều trị các loại virus cúm nguy hiểm. Và trong bài viết có tính bước ngoặt của mình đăng trên tạp chí Cell Research năm 2014, nhóm của Zhang đã phát hiện ra rằng kim ngân hoa, vị thuốc chủ đạo trong các bài thuốc hỗ trợ điều trị SARS là một vị thuốc có thể loại bỏ virus cúm vô cùng hiệu quả

Thảo dược thần diệu

Cây kim ngân, một thảo dược quý trong y học cổ truyền.

Từ thập niên 60 của thế kỷ trước, GS.TS Đỗ Tất Lợi, chuyên gia hàng đầu về thảo dược Việt Nam trong nghiên cứu của mình đã chỉ ra rằng cây kim ngân là một loài thân leo, xuất hiện ở nhiều vùng, nhiều nhất ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Bắc Giang, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Phú Thọ…

Kim ngân hoa là hoa của cây kim ngân. Kết quả nghiên cứu dược lý học hiện đại cho thấy kim ngân hoa có tác dụng kháng khuẩn, kháng virus, chống viêm và giải nhiệt, kháng nội độc tố, nâng cao sức miễn dịch, lợi mật và bảo vệ tế bào gan. Ngoài ra kim ngân hoa còn giúp cầm máu, làm giảm mỡ máu và có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư.

Nghiên cứu dược lý học hiện đại cũng cho thấy kim ngân hoa chứa một số phân tử nhỏ đặc trưng của vật liệu di truyền được gọi là mARN có thể liên kết với chủng virus và làm chậm sự nhân đôi của nó trong gene của con người. 

Được biết, sau khi cây kim ngân 1 năm tuổi có thể bắt đầu thu hoạch hoa. Nếu hái hoa cần hái vào lúc hoa sắp nở hay khi hoa mới nở, màu còn trắng chưa chuyển vàng. Hoa hay cành lá hái về phơi hay sấy khô là dùng được.

Nói về loài thảo dược quý này, PGS.TS Đoàn Minh Thụy, Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam khẳng định, kim ngân hoa là một trong những vị thuốc quý và hết sức thông dụng trong y dược học cổ truyền. 

Theo đó, y học cổ truyền thường dùng hoa của cây kim ngân (kim ngân hoa), lá (kim ngân diệp) và dây (nhẫn đông đằng) trong nhiều bài thuốc. Kim ngân hoa vị ngọt, tính lạnh, có công năng thanh nhiệt giải độc, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như ngoại cảm phong nhiệt, ôn bệnh, mụn nhọt, ung thũng, lỵ tật, viêm da, dị ứng...

Về tác dụng kháng khuẩn, kháng virus của kim ngân, PGS.TS Đoàn Minh Thụy cho biết, nước sắc của hoa kim ngân có tác dụng ức chế mạnh đối với tụ cầu khuẩn, trực khuẩn thương hàn, trực khuẩn lỵ shiga. Nước sắc cũng được các nhà khoa học đánh giá có tác dụng mạnh hơn các dạng bào chế khác.

Lương y Nguyễn Minh Phúc, Hội Đông y TP. Vũng Tàu, người có nhiều năm nghiên cứu về các thảo dược của Việt Nam cũng khẳng định thành phần của cây kim ngân thực sự là vị thuốc quý giúp kháng khuẩn, kháng viêm hiệu quả, đặc biệt là kháng virus cúm.

Theo lương y Nguyễn Minh Phúc, từ xa xưa khi chưa có Tây y, ông cha ta vẫn dùng cây kim ngân làm vị thuốc để thanh nhiệt, giải độc. 

"Mỗi khi có người sốt cao vì nhiều nguyên nhân khác nhau chỉ cần một nắm kim ngân hoa là hạ sốt. Ngày nay các bệnh do virus gây ra như cúm, sốt siêu vi, thủy đậu... dùng kim ngân hoa thì virus sẽ được đẩy lùi, cơ thể nhanh hồi phục hơn", lương y Phúc chia sẻ.

Điều đặc biệt ở loài cây này dù là thuốc nhưng có thể sử dụng hàng ngày mà không có bất kỳ tác dụng phụ nào. Người sử dụng dùng các thành phần của cây kim ngân hoa thường xuyên cơ thể sẽ được tăng cường chuyển hóa chất béo, hạ cholesterol trong máu, tăng đường huyết, lợi tiểu và có thể tránh được nhiều loại bệnh do virus, vi khuẩn gây ra.

Với những công dụng tuyệt vời trên, không chỉ xuất hiện trong những bài thuốc của y học cổ truyền mà kim ngân đặc biệt là kim ngân hoa đã hiện diện trong một số thức uống được người tiêu dùng ưa chuộng từ nhiều năm nay. 

Cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 còn diễn biến phức tạp, cam go. Tại Trung Quốc, khi Đông-Tây y kết hợp đã cho những kết quả, tín hiệu đáng mừng trong cuộc chiến này. Hi vọng ở nước ta Đông y cũng khẩn trương góp sức để đại dịch được nhanh chóng đẩy lùi.