Trường tọa lạc tại thôn Vân Trai, thị trấn Tây Đằng, huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội ban đầu chỉ với 4 lớp (mỗi khối 6, 7, 8, 9 có 1 lớp) với 111 em học sinh cùng 15 cán bộ, giáo viên, công nhân viên của nhà trường. Những ngày mới thành lập, toàn bộ khuôn viên của trường chỉ có mấy dãy nhà cấp 4, cơ sở vật chất thiếu thốn nên thầy trò đã dành nhiều công sức vừa học vừa lao động cải tạo sân trường, tạo không gian vui chơi cho học sinh.
Mặc dù không có sự thuận lợi về hạ tầng, nhưng sự say mê trong công tác giảng dạy và học tập của thầy trò trường đã lập nên nhiều thành tích đáng kể ngay từ những năm tháng đầu tiên.
Tháng 8 năm 1998, thực hiện nghị quyết Trung ương 8 khóa 2 của Đảng, trường PTTH Chuyên cấp 2 Ba Vì chính thức đổi tên thành Trường trung học cơ sở Tản Đà - tên của một danh nhân, một thi sĩ nổi tiếng, người con của quê hương Ba Vì.
Qua 30 năm xây dựng, trưởng thành, trường đã phát triển vượt bậc về tất cả mọi mặt. Cơ sở được mở rộng hơn, các dãy nhà được xây mới khang trang, rộng rãi, đáp ứng cơ bản các điều kiện dạy và học của giáo viên, học sinh.
Các thầy cô giáo của nhà trường luôn trau dồi, học hỏi, đổi mới phương pháp dạy học, đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao của chương trình giáo dục phổ thông mới. Nhiều năm trường có giáo viên đạt giải cao trong các cuộc thi giáo viên dạy giỏi cấp Huyện và cấp Thành phố, tiêu biểu là các thầy cô: thầy Trần Quang Ngọc, cô Nguyễn Thị Hoàng Yến, thầy Cao Xuân Nghĩa, thầy Đỗ Trường Sơn, thầy Nguyễn Văn Ngọc, cô Tạ Thị Tuyết Bình, cô Đặng Thúy Hường, cô Nguyễn Thị Vân Khánh, cô Khuất Thị Thanh Dung, cô Bùi Thị Tuyết Mai và nhiều thầy cô giáo khác.
Có những thầy cô còn đang gắn bó với nhà trường, có người tuổi đã cao, có người mới ra trường, nhưng tất cả cùng đồng lòng bởi sự tâm huyết, tinh thần trách nhiệm với học sinh thân yêu. Các thầy cô đã để lại những tình cảm đẹp, những ấn tượng khó phai mờ trong lòng phụ huynh và các thế hệ học sinh.
Trong 30 năm qua, trường trung học cơ sở Tản Đà luôn là lá cờ đầu trong phong trào thi đua của ngành giáo dục huyện Ba Vì. Chi bộ Đảng luôn hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ; Trường liên tục đạt danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc, Bằng khen và Cờ thi đua thành phố, Bằng khen của Bộ GDĐT, Bằng khen Chính phủ. Trường luôn phấn đấu là “Trường học thân thiện, học sinh tích cực” để mỗi ngày học sinh đến trường là một ngày vui. Hai tổ bộ môn của nhà trường nhiều năm đạt danh hiệu Tổ lao động tiên tiến cấp huyện; tổ Khoa học Tự nhiên đạt danh hiệu Tổ lao động tiên tiến cấp Thành phố.
Trong 10 trở lại đây, trường có 24 giáo viên đạt Giáo viên dạy giỏi cấp huyện và 10 giáo viên đạt giáo viên dạy giỏi cấp thành phố, 01 giáo viên được Sở GDĐT Hà Nội tặng danh hiệu “Nhà giáo Hà Nội tâm huyết, sáng tạo”, nhiểu thầy cô được Bộ giáo dục, UBND thành phố tặng Bằng khen.
Góp phần làm nên những dấu ấn vẻ vang của nhà trường là sự đóng góp không nhỏ của học sinh. Ba mươi năm qua, nhiều thế hệ học sinh của nhà trường đã trưởng thành. Trong số đó có nhiều người đang làm quản lý Nhà nước, quản lý doanh nghiệp; nhiều người trở thành nhà nghiên cứu khoa học, thành bác sĩ, kĩ sư… đang miệt mài lao động, sáng tạo trên khắp mọi miền đất nước cũng như ở nước ngoài.
Dù học tập, lao động ở môi trường nào, học sinh cũ vẫn luôn hướng về mái trường THCS Tản Đà, nơi ươm mầm tri thức và thắp sáng những ước mơ. Nhiều năm qua các thế hệ học sinh của Trường THCS Tản Đà đã giữ vững và phát huy truyền thống học tập, rèn luyện của các anh chị khóa trước, đạt được những thành tích đáng tự hào. Chỉ tính trong 10 năm trở lại đây, trường có hàng ngàn học sinh giỏi cấp huyện, hàng trăm học sinh giỏi cấp thành phố. Tham gia thi Giải toán bằng máy tính cầm tay, giải toán bằng Tiếng Anh, giải toán trên Internet, IOE… nhiều em đạt giải thành phố, đạt giải quốc gia.
Nhân dịp kỷ niệm 30 năm thành lập trường, với sự kết nối của các cựu học sinh, nhiều hoạt động thể hiện mối quan tâm và hỗ trợ thiết thực cả về vật chất và tinh thần đã thắp lên ngọn lửa niềm tin ấm áp đối với thế hệ học sinh đang học tập tại trường. Một trong những việc làm đó chính là tập thể lớp 8 khoá 1 (1993 - 1995) đã đồng hành với nhóm trợ giúp Văn Trì - Phường Minh Khai - Quận Bắc Từ Liêm - Hà Nội đã trao tặng 30 chiếc xe đạp cho học sinh nghèo vượt khó.
Bên cạnh đó, các cựu học sinh đang làm việc tại các cơ quan báo chí, xuất bản đã hướng dẫn, biên tập các sáng tác đầu đời để các em học sinh có cơ hội xuất hiện trên các trang thông tin điện tử, tạo cho các em sự hứng khởi và tự tin với trang viết của mình… Tất cả những việc làm đó đều thể hiện lòng tri ân sâu sắc của những thế hệ học sinh đối với thầy cô và mái trường mang tên thi nhân Việt Nam nổi tiếng: Tản Đà.