Dược tính của cây xấu hổ
Cây xấu hổ còn được gọi là cây mắc cỡ, cỏ trinh nữ, cỏ thẹn, là dạng cây nhỏ thường mọc thành bụi lớn. Đặc điểm dễ nhận biết nhất của cây xấu hổ là lá sẽ cụp xuống khi bị chạm vào. Trong y học cổ truyền, cây xấu hổ có tên hàm tu thảo.
Hàm tu thảo có tính hơi hàn, vị ngọt, có tác dụng lợi tiểu, tiêu ích, hạ huyết áp, giảm đau, chống viêm, an thần. Bộ phận thường được dùng làm thuốc của cây xấu hổ là cành lá và rễ. Trong đó cành lá được hái vào mùa hè, dùng tươi hoặc phơi khô còn rễ được đào quanh năm, sau đó thái mỏng và phơi / sấy khô.
Bài thuốc chữa đau lưng bằng cây xấu hổ
- Chữa đau nhức xương khớp lâu ngày: Rễ cây xấu hổ thái mỏng phơi khô. Lấy 120 gram đem rang lên, tẩm rượu 35-40 độ rồi lại rang cho khô. Thêm 600ml nước, sắc còn 200-300ml, chia làm 2-3 lần uống trong ngày. Bài thuốc chữa đau lưng bằng cây xấu hổ này sẽ có kết quả sau 4-5 ngày.
- Chữa đau lưng, đau nhức xương khớp, chân tay tê bại:
+) Rễ cúc tần, rễ bưởi bung, rễ xấu hổ mỗi thứ 20 gram; rễ cam thảo dây, rễ đinh lăng mỗi thứ 10 gram đem sắc uống 1 tháng/ngày hoặc dùng để ngâm rượu.
+) Rễ xấu hổ, kê huyết đằng, dây gắm, tục đoạn, thổ phục linh, thiên niên kiện, dây đau xương, gai tầm xoọng, hy thiêm mỗi thứ 12 gram đem sắc uống 1 thang/ngày.
+) Rễ xấu hổ thái mỏng, tẩm rượu rồi sao thơm. Lấy 30 gram rễ xấu hổ đã sao sắc với 400ml nước còn 100ml, chia uống lần/ngày.
- Hỗ trợ điều trị và dự phòng tái phát đau xương, thấp khớp, tê thấp: Rễ cây xấu hổ và rễ cây lá lốt phơi khô mỗi thứ 15-20 gram, đem sắc uống trong ngày. Hoặc cho thêm chút muối vào nước sắc cây lá lốt và cây xấu hổ để ngâm khớp bị đau trong 20-30 phút khi nước còn ấm.
- Thuốc xông tắm chữa viêm khớp: Cây xấu hổ và lá lốt mỗi thứ 40-50gram; quế chi 15 gram; lá long não 20 gram; đơn tướng quân, lá ngải cứu, hy thiêm, tía tô, hoắc hương mỗi thứ 40-50 gram. Cho tất cả vào nồi, đổ nước xâm xấp mặt lá rồi đun sôi. Dùng nồi nước này, trùm vải kín để xông những chỗ viêm khớp từ 15-20 phút/ngày cho đến khi ra mồ hôi toàn thân. Thực hiện liên tục trong vòng 2 tuần, sau đó tạm nghỉ 1 tuần rồi lại tiếp tục xông.
Bài thuốc chữa khí hư bằng cây xấu hổ
Rễ cây xấu hổ tươi giã nát, ép lấy nước cốt uống 3 lần/ngày, mỗi lần 2 muỗng canh liên tục trong 1 tuần.
Cành lá hàm tu thảo 15 gram đem rửa sạch, cắt ngắn rồi sao vàng và sắc lấy nước uống. Có thể dùng riêng hoặc phối hợp với chua me đất hoa vàng 30 gram, cây nụ áo hoa tím 15 gram, thảo quyết minh, mạch môn, lạc tiên mỗi thứ 10 gram đem sắc uống.
Bài thuốc chữa tăng huyết áp bằng cây xấu hổ
Cành lá cây xấu hổ, thân lá bạch hạc, hạt thảo quyết minh, lá vông nem, đỗ trọng, câu đằng, hoa đại, trắc bách diệp mỗi thứ 8 gram, tang ký sinh, hà thủ ô đỏ mỗi thứ 6 gram, địa long 4 gram đem sắc uống trong ngày hoặc tán bột, rây mịn và luyện thành viên, uống mỗi ngày 20-30 gram.