Cá kho làng Vũ Đại nhộn nhịp những ngày giáp Tết

Cá kho làng Vũ Đại nhộn nhịp những ngày giáp Tết.

Cá kho Vũ Đại không còn xa lạ đối với những thực khách sành ăn, hoài cổ. Đó là món ăn truyền thống mang hơi thở của vùng quê đồng bằng chiêm trũng, được người dân làng Vũ Đại, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam chế biến, lưu truyền, coi đó là đặc sản không thể thiếu trong mỗi bữa cơm sum họp gia đình và làm quà biếu cho khách quý mỗi dịp tết đến xuân về.

Cho tới ngày nay, nhiều người vẫn xem món cá kho làng “Vũ Đại” như một đặc sản không thể thiếu trong mỗi bữa cơm sum họp gia đình hay làm quà biếu cho khách quý mỗi dịp tết đến, xuân về.

Cũng bởi vậy, tới làng “Vũ Đại” - địa danh vốn nổi tiếng trong tác phẩm “Chí Phèo” của nhà văn Nam Cao, ngày nay, các bếp lửa luôn rực hồng cả ngày lẫn đêm, đâu đâu cũng phảng phất mùi cá kho truyền thống thơm nức, vô cùng hấp dẫn. Từ đó, hàng ngàn niêu cá kho làng “Vũ Đại” thơm ngon ra đời, toả đi khắp nơi phục vụ nhu cầu của thực khách trong nước và ngoài nước.

Theo lời người dân kể lại, cá kho làng “Vũ Đại” bắt nguồn từ ước muốn có một cái tết tươm tất, với nguồn thực phẩm dồi dào trong vùng là cá. Người dân nơi đây đã lựa chọn những con cá đậm, ngon nhất làm nguyên liệu chế biến, nêm nếm vào đó những gia vị sẵn có trong vườn nhà tạo nên món ăn ngon nức tiếng.

Theo bước chân của thực khách đến đặt hàng cá tết, tôi có cuộc gặp gỡ với anh Trần Công Dương là chủ cơ sở cá kho Dương Trần, xã Nhân Hậu. Theo lời giới thiệu của anh Dương, để có được một nồi cá kho ngon, xương thịt quện vào nhau, khi ăn không phải bỏ đi tí nào, phải qua rất nhiều công đoạn; tuyển chọn cá, nêm nếm hàng chục loại gia vị, niêu nấu cá, củi đun phải là củi nhãn mới giữ được hương vị và cá mới ngon…

Phải là củi nhãn mới giữ được hương vị và cá mới ngon.

Niêu kho cá phải là niêu đất nhập từ Nghệ An, nhưng vung của niêu lại được lấy từ Thanh Hóa vì vung ở đây được thiết kế hình vòm sẽ giữ được nhiệt nóng và lâu hơn. Với công việc chọn cá, loại cá để kho chỉ có thể là cá trắm đen từ 2 - 3 năm tuổi với cân nặng từ 3 - 5 kg. Quan trọng nhất là, tạo nên hương vị Cá kho Vũ Đại chính là các loại gia vị như riềng, gừng, nước cốt chanh, kẹo đắng… được pha chế theo một tỉ lệ riêng được lưu truyền từ đời này sang đời khác.

Đầu tiên, niêu đất phải rửa thật sạch, trước khi cho cá vào bên trong phải lót bên dưới một lớp riềng lát vừa phải để cá không bị cháy, rồi thêm các loại gia vị. Khi thực hiện kho cá, phải đun bếp củi, và loại củi sử dụng nhất định phải là củi nhãn để hương thơm tỏa ra từ củi nhãn sẽ làm mất mùi đất nung và làm cho món cá có hương thơm hấp dẫn hơn. Quá trình kho, luôn có người trông để giữ nhiệt cho nồi luôn trong trạng thái sôi lục bục trong khoảng 10 - 12 tiếng.

Khúc cá sau khi kho xong có màu nâu sẫm, thơm phức, thịt ngọt, xương mềm, khi ăn không phải bỏ phí bất kì phần nào. Một niêu cá kho làng Vũ Đại có giá dao động từ 500 nghìn đến 1 triệu đồng, tùy thuộc vào cân nặng của cá trắm đen.

Mỗi niêu cá kho có giá dao động từ 500 - 1 triệu đồng, tùy thuộc vào cân nặng của cá.

Anh Dương cho biết thêm, những ngày này, khách thập phương đổ về đây để đặt hàng. Nhiều cơ sở sản xuất cá kho phải từ chối đơn đặt hàng của khách vì không thể làm kịp. Để làm được một niêu cá kho đúng chất, phải là người có kỹ thuật, tỉ mỉ nên các cơ sở sản xuất cũng không dám “nhắm mắt” làm cho khách.

Nếu muốn đặt cá kho để ăn Tết anh Dương đưa ra lời khuyên, nên đặt hàng trước ngày 23/12 âm lịch, sau ngày này sẽ không còn ai dám nhận hàng nữa.

Mỗi khi ngửi thấy mùi cá kho là thấy nao lòng, nhớ về quê nhà

Cận kề Tết Nguyên đán cũng là mùa cao điểm nhất của vụ cá, đơn đặt hàng nhiều đến nỗi cả làng làm hết công suất nhưng cũng không đủ để cung cấp cho thị trường. Niêu cá kho làng “Vũ Đại” không chỉ len lỏi tới mọi miền của đất nước mà còn được “xách tay” sang nhiều nước trên thế giới

Giờ đây, khi tết đến xuân về, những người con làng Vũ Đại mỗi khi nghe thấy mùi vị của cá kho đã thấy nao lòng nhớ về quê nhà, nhớ về bữa cơm tất niên đoàn tụ cùng gia đình. Không chỉ làm ấm bữa cơm tất niên của gia đình những người Đại Hoàng, cá kho Đại Hoàng còn tỏa đi khắp mọi miền của đất nước.