Ung thư gan nguyên phát là gì? Lưu ý khi điều trị đạt hiệu quả cao

Ung thư gan nguyên phát thường gặp ở các nước nhiệt đới

Ung thư gan nguyên phát là gì?

Ung thư gan xuất hiện khi các tế bào gan bắt đầu phát triển bất thường và hình thành một khối u ác tính. Có hai loại ung thư gan đó là: ung thư gan nguyên phát và ung thư gan thứ phát.

Ung thư gan nguyên phát được chia nhỏ hơn thành 5 loại dựa vào điểm xuất phát của ung thư trong gan:

1. Ung thư biểu mô tế bào gan (HCC): xuất phát từ các tế bào gan, phổ biến hơn ở nam giới và những người bị xơ gan. Đây là loại ung thư thường gặp nhất trong các loại ung thư gan nguyên phát (khoảng 90% các trường hợp).
2. Ung thư nguyên bào gan: đây là loại ung thư hiếm gặp ở trẻ em (chiếm khoảng 0,5-1% trường hợp).
3. Ung thư tế bào gan dạng tấm sợi (FHCC): đây là một phân loại hiếm gặp của ung thư tế bào gan. Loại ung thư này thường phát triển trên nền mô gan bình thường.
4. Ung thư tế bào ống mật (CC): đây là loại ung thư ít gặp (chiếm khoảng 5-10% các trường hợp). Tế bào ung thư phát triển từ tế bào biểu mô ống mật.
5. Sarcoma mạch máu: đây là loại ung thư rất hiếm, phát triển từ tế bào mạch máu trong gan.

Nguyên nhân gây ung thư gan nguyên phát

Nguyên nhân trực tiếp gây ung thư gan nguyên phát chưa được làm rõ, cơ chế gây ung thư được cho là do rối loạn cấu trúc ADN của nhân tế bào. Có nhiều yếu tố nguy cơ có thể làm rối loạn cấu trúc gây đột biến gen như:

Viêm gan virus

Có sự liên quan giữa viêm gan virus B và C với ung thư gan nguyên phát. Ở Việt Nam 81% bệnh nhân ung thư gan có kháng nguyên HBsAg + (viêm gan B) so với nhóm bệnh thường là 15%. Theo H.H. Hann (2004), 60% ung thư tế bào gan (HCC) có liên quan tới viêm gan B và 25% có liên quan đến viêm gan C.

Xơ gan

Ung thư gan thường gặp ở bệnh nhân xơ gan. Ở Việt Nam, 52 - 80% số bệnh nhân ung thư gan có xơ gan (tỷ lệ này ở Đức là 50% và ở Mỹ là 89%), trong đó đa số là xơ gan do rượu.

Các chất gây hoại tử tế bào gan và xơ gan

• Nấm mốc Aflatoxin từ lạc, đỗ mốc
• Chất độc: nhất là chất độc màu da cam (dioxin) làm rụng lá cây. Tetraclorua carbon, các chất màu Azo hoặc nitrosamin gây ung thư gan trên thực nghiệm.

Chế độ ăn uống

Ăn thức ăn bị mốc, uống rượu nhiều, chế độ ăn ít đạm, nhiều mỡ, ít vitamin B1… cũng có thể là nguy cơ dễ gây ung thư gan nguyên phát.

Có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư gan nguyên phát

Triệu chứng ung thư gan nguyên phát

Ung thư gan hiếm khi được chẩn đoán ở giai đoạn sớm vì các bệnh nhân không có triệu chứng gì trừ khi họ đi kiểm tra sức khỏe định kỳ. Ở giai đoạn tiến triển, các triệu chứng có thể nặng hơn và biểu hiện rõ rệt gồm:

• Đau ổ bụng trên bên phải (đau có thể lan xuống lưng và vai)
• Ổ bụng sưng do chướng (dịch tích tụ trong ổ bụng)
• Cảm thấy đầy hoặc chướng bụng sau ăn
• Sụt cân đột ngột không rõ nguyên nhân
• Sốt cao, mệt mỏi, buồn nôn và nôn mửa
• Vàng da
• Mặt nhợt nhạt
• Sức khỏe giảm sút

Điều trị ung thư gan nguyên phát

Phẫu thuật

Phẫu thuật cắt bỏ khối ung thư là phương pháp điều trị được lựa chọn hàng đầu nhằm mục đích điều trị triệt để ung thư nếu còn có thể thực hiện được. Phương pháp này được thực hiện khi khối u không quá to, chưa lan rộng ra ngoài gan và phần gan còn lại sau khi cắt còn đủ đảm nhiệm chức năng của nó. Mô gan còn lại sẽ tái sinh bù trừ vào phần gan bị cắt sau vài tuần. Tuy nhiên, không thể thực hiện phương pháp này nếu khối u quá to mà gan bị xơ nặng.

Ghép gan cũng là một lựa chọn điều trị triệt để nhưng cũng chỉ phù hợp cho một số rất ít trường hợp.

Vài phẫu thuật khác đóng vai trò điều trị giảm nhẹ. Ví dụ như phẫu thuật đặt ống thông đường mật khi có hiện tượng tắc mật do ung thư xâm lấn vào ống mật để điều trị vàng da, đặt ống dẫn lưu dịch qua thành bụng để giảm nhẹ báng bụng.

Ghép gan là phương pháp phẫu thuật khó và tốn kém

Hóa trị

Hóa trị là phương pháp sử dụng thuốc chống ung thư để diệt tế bào ung thư hoặc để ngăn chặn chúng phát triển. Phương pháp này không thể chữa khỏi ung thư nhưng có thể làm giảm kích thước khối u và nhờ đó làm chậm tiến triển của bệnh.

Nhìn chung ung thư gan nguyên phát có tiên lượng khá xấu. Người mắc bệnh ung thư gan thường có sức khỏe kém do xơ gan kèm theo. Chỉ một số ít bệnh nhân có cơ hội điều trị triệt để bằng phẫu thuật cắt bỏ ung thư gan hoặc ghép gan. Khi không còn điều trị triệt để được nữa, các phương pháp khác chỉ có thể làm chậm tiến triển của bệnh.

Phòng bệnh ung thư gan nguyên phát như thế nào?

Nên đi khám siêu âm bụng định kỳ 3-6 tháng/lần. Sau khi siêu âm có kết quả nghi ngờ ung thư gan thì nên nhập viện để chụp CT hoặc MRI theo chỉ định của bác sĩ.

Khi mắc bệnh viêm gan B, C, nên đến bác sĩ chuyên khoa điều trị triệt để bệnh lý này.

• Tránh dùng chung bơm kim tiêm với người nhiễm viêm gan B
• Tránh ăn uống cùng chung thìa, chén, bát với người bị viêm gan C
• Tránh các thức ăn nhiễm hóa chất, đậu mốc
• Hạn chế bia, rượu, thức uống có nồng độ cồn cao
• Có thể sử dụng các loại thuốc bổ gan, giải độc gan, tăng cường chức năng gan hỗ trợ điều trị viêm gan, giúp lá gan khỏe mạnh hơn.