Tổng hợp các biện pháp điều trị đau khớp đầu gối

Các biện pháp điều trị đau khớp gối

Đau khớp đầu gối là gì?

Đau khớp đầu gối là một tình trạng phổ biến có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người lớn tuổi. 

Cơn đau có thể từ nhẹ đến nghiêm trọng, cấp tính hoặc mãn tính, và có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ chấn thương nhẹ đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn.

Nguyên nhân phổ biến gây đau khớp gối

Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến đau khớp gối, bao gồm:

• Thoái hóa khớp: Thường gặp ở người lớn tuổi do sụn khớp bị bào mòn theo thời gian.
• Viêm khớp gối: Bao gồm viêm khớp dạng thấp, viêm khớp nhiễm khuẩn, viêm bao hoạt dịch.
• Chấn thương: Do té ngã, chơi thể thao va chạm mạnh gây tổn thương dây chằng, sụn chêm.
• Thừa cân – béo phì: Làm tăng áp lực lên khớp gối, dẫn đến đau nhức.
• Thói quen xấu: Ngồi xổm, leo cầu thang nhiều, mang vác nặng không đúng tư thế.

Triệu chứng đau khớp đầu gối thường gặp

Các triệu chứng đau khớp đầu gối sẽ khác nhau ở mỗi người, tùy vào nguyên nhân và mức độ tổn thương. Các dấu hiệu thường gặp bao gồm: 

• Đau nhức tại khớp gối, có thể âm ỉ hoặc dữ dội, tăng lên khi vận động hoặc đứng lâu.
• Cứng khớp, đặc biệt vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi lâu.
• Sưng, nóng, đỏ vùng gối, có thể kèm cảm giác căng tức.
• Khó gập hoặc duỗi gối, cảm giác lỏng lẻo, yếu chân khi đi lại.
• Phát ra tiếng lạo xạo, lục khục khi co duỗi khớp hoặc leo cầu thang.

Triệu chứng đau khớp đầu gối thường gặp

Biến chứng mà đau khớp đầu gối gây ra

Nếu đau khớp đầu gối không được điều trị kịp thời và đúng cách, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống và khả năng vận động như:

• Hạn chế vận động và tàn tật: Giảm phạm vi chuyển động, yếu cơ, biến dạng khớp, mất khả năng đi lại độc lập. 
• Đau mãn tính: Đau kéo dài dễ trở thành mãn tính, ảnh hưởng cả thể chất lẫn tâm lý như mất ngủ, lo âu, trầm cảm.
• Tổn thương cấu trúc khớp vĩnh viễn: Hư hại sụn khớp, hỏng dây chằng và sụn chêm, gai xương (osteophytes).
• Ảnh hưởng đến các khớp khác: ảnh hướng đến các khớp khác như ckhớp háng, khớp cổ chân, hoặc cột sống.

Điều trị đau khớp gối như thế nào?

Việc điều trị đau khớp đầu gối hiệu quả, điều quan trọng là phải xác định đúng nguyên nhân gây đau. Tùy thuộc vào chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, bao gồm các phương pháp không phẫu thuật và đôi khi là phẫu thuật.

Hầu hết các trường hợp đau khớp gối ban đầu sẽ được điều trị bằng các biện pháp không phẫu thuật.

1. Nghỉ ngơi và bảo vệ khớp

Nghỉ ngơi: Hạn chế các hoạt động gây áp lực lên đầu gối. Nếu cơn đau cấp tính do chấn thương, cần nghỉ ngơi hoàn toàn trong vài ngày để khớp có thời gian hồi phục.

Chườm đá: Đặt túi đá (bọc trong khăn) lên vùng đau trong 15-20 phút, vài lần một ngày để giảm sưng và viêm.

Băng ép: Sử dụng băng thun hoặc đai gối chuyên dụng để ép nhẹ, giảm sưng và hỗ trợ khớp. Không băng quá chặt gây cản trở lưu thông máu.

Kê cao chân: Khi nghỉ ngơi, kê chân cao hơn tim để giúp giảm sưng.

2. Thuốc điều trị 

Thuốc giảm đau không kê đơn:

• Acetaminophen (Paracetamol): Giúp giảm đau nhưng không có tác dụng chống viêm.
• Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) không kê đơn: Ibuprofen hoặc Naproxen có tác dụng giảm đau và giảm viêm hiệu quả.

Thuốc kê đơn:

• NSAIDs kê đơn: Mạnh hơn các loại không kê đơn.
• Corticosteroid: Dạng uống hoặc tiêm trực tiếp vào khớp gối để giảm viêm nhanh chóng. Thường chỉ dùng trong thời gian ngắn do tác dụng phụ.
• Thuốc ức chế miễn dịch/sinh học: Được sử dụng cho các bệnh viêm khớp mãn tính như viêm khớp dạng thấp, giúp kiểm soát phản ứng miễn dịch của cơ thể.

3. Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng

Đây là một phần quan trọng trong quá trình điều trị và phục hồi:

• Bài tập tăng cường cơ bắp: Tập trung vào các cơ xung quanh đầu gối như cơ tứ đầu đùi.
• Bài tập kéo giãn: Giúp cải thiện sự linh hoạt và phạm vi chuyển động của khớp gối.
• Bài tập thăng bằng: Cải thiện khả năng giữ thăng bằng và giảm nguy cơ té ngã.
• Các liệu pháp hỗ trợ: Siêu âm, điện trị liệu (TENS), nhiệt trị liệu (chườm nóng/lạnh xen kẽ) có thể được sử dụng để giảm đau và thúc đẩy quá trình hồi phục.

Vật lý trị liệu điều trị đau khớp gối

4. Tiêm nội khớp

Tiêm Corticosteroid: Giúp giảm viêm và đau nhanh chóng, tác dụng kéo dài vài tuần đến vài tháng. Không nên tiêm quá thường xuyên.

Tiêm Axit Hyaluronic (Chất nhờn nhân tạo): Bổ sung chất bôi trơn tự nhiên trong khớp, giúp giảm ma sát và giảm đau, đặc biệt hiệu quả cho người bị thoái hóa khớp gối. 

Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP): Sử dụng các yếu tố tăng trưởng từ máu của chính bệnh nhân để kích thích quá trình chữa lành mô.

Tiêm tế bào gốc: Một phương pháp mới nổi, sử dụng tế bào gốc để sửa chữa mô sụn bị tổn thương.

5. Thay đổi lối sống và điều chỉnh hoạt động

Kiểm soát cân nặng: Giảm cân là yếu tố then chốt, vì mỗi kg cân nặng tăng thêm sẽ tạo áp lực lên khớp gối gấp nhiều lần.

Thay đổi hoạt động: Tránh các hoạt động gây tác động mạnh lên đầu gối như chạy bộ trên nền cứng, nhảy cao. 

Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Nạng, gậy hoặc đai nẹp gối có thể giúp giảm áp lực và hỗ trợ khớp khi di chuyển.

Chế độ ăn uống: Ưu tiên chế độ ăn chống viêm, giàu omega-3 (cá hồi, hạt lanh), rau xanh, trái cây. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đường và chất béo bão hòa.

6. Sử dụng thuốc Xương Khớp từ thảo dược

Y học cổ truyền từ lâu đã lưu truyền nhiều bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh xương khớp hiệu quả, với thành phần gồm các thảo dược quý như đương quy, đỗ trọng, cẩu tích, tục đoạn, thiên ma, cốt toái bổ, khương hoạt, uy linh tiên…

Sự phối hợp giữa các vị thuốc này giúp bổ can thận, tăng cường khí huyết, thông kinh hoạt lạc và trừ phong thấp, thường được sử dụng trong các trường hợp như: thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, gai cột sống, đau thần kinh tọa, phong tê thấp, thoát vị đĩa đệm…

Bài thuốc xương khớp này hiện đã được chuyển giao sản xuất tại nhà máy chuẩn GMP-WHO, tạo nên Thuốc Xương Khớp dạng viên nén tiện sử dụng và dễ bảo quản.

Thuốc Xương Khớp dạng viên nén hiện có bán ở hầu hết các nhà thuốc trên toàn quốc, người bị đau khớp đầu gối có thể tham khảo sử dụng.

7. Phẫu thuật

Phẫu thuật được xem xét khi các phương pháp điều trị không phẫu thuật không hiệu quả hoặc trong các trường hợp tổn thương cấu trúc khớp nghiêm trọng.

Nội soi khớp gối: Có thể dùng để loại bỏ các mảnh sụn bị rách, sửa chữa sụn chêm, hoặc tái tạo dây chằng bị đứt (ví dụ: tái tạo ACL).

Phẫu thuật cắt xương chỉnh trục: Thay đổi hình dạng xương đùi hoặc xương chày để phân bổ lại trọng lượng cơ thể lên phần sụn khỏe mạnh của khớp.

Thay khớp gối một phần: Thay thế chỉ phần khớp bị tổn thương.

Thay khớp gối toàn phần: Thay thế toàn bộ bề mặt khớp gối bằng các bộ phận nhân tạo làm từ kim loại và nhựa.

Các biện pháp phòng ngừa

Phòng ngừa đau khớp đầu gối hiệu quả nhất là kết hợp các thói quen lành mạnh và ý thức bảo vệ khớp trong sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là những biện pháp quan trọng bạn có thể áp dụng:

Duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên khớp gối.

Tập luyện thường xuyên, chọn bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, yoga.

Tránh các tư thế gây hại như ngồi xổm lâu, leo cầu thang quá nhiều, mang vác nặng sai cách.

Bổ sung dinh dưỡng tốt cho xương khớp: canxi, vitamin D, omega-3 từ thực phẩm hoặc theo tư vấn bác sĩ.

Khám định kỳ nếu có dấu hiệu đau khớp kéo dài để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Bằng cách chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa này, bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ bị đau khớp đầu gối và duy trì sự linh hoạt, khỏe mạnh của đôi chân.