Tìm hiểu về bệnh viêm gan C - kẻ thù tiềm ẩn của gan

Tìm hiểu về bệnh viêm gan C

Viêm gan C là gì?

Viêm gan C là tình trạng viêm nhiễm ở gan do virus viêm gan C gây ra. Đây là một loại virus RNA, có khả năng tấn công và phá hủy các tế bào gan.

Theo báo cáo năm 2017 của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ước tính có 71 triệu người trên toàn cầu đang mắc bệnh viêm gan C mạn tính. Tỷ lệ mắc viêm gan C khác nhau đáng kể giữa các khu vực địa lý. Các nước có thu nhập thấp và trung bình có tỷ lệ mắc cao hơn so với các nước có thu nhập cao.

Virus viêm gan C lây lan chủ yếu qua đường máu, ngoài ra một số ít lây nhiễm qua đường tình dục và mẹ truyền cho con qua nhau thai khi sinh. Các nhóm nguy cơ cao bao gồm: người sử dụng chung kim tiêm, người xăm hình không an toàn, truyền máu không đúng cách...

Sau khi xâm nhập, virus sẽ nhân lên và phá hủy tế bào gan, gây viêm nhiễm dai dẳng. Quá trình này dần dần làm suy giảm chức năng gan, có thể dẫn tới xơ gan, ung thư gan hoặc các biến chứng nguy hiểm khác.

Triệu chứng của bệnh viêm gan C

Thời kỳ đầu của bệnh viêm gan C thường không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi bệnh chuyển sang giai đoạn mạn tính, người bệnh có thể gặp một số dấu hiệu sau:

• Đau nhức cơ thể, mệt mỏi
• Chán ăn 
• Sốt nhẹ, rất dễ nhầm lẫn với cảm cúm 
• Buồn nôn, nôn mửa
• Đau bụng dai dẳng ở vùng dưới sườn phải
• Vàng da, vàng mắt do tổn thương gan 
• Nước tiểu sẫm màu, phân nhạt màu do rối loạn chức năng gan
• Da ngứa ngáy

Ở một số trường hợp, bệnh nhân có thể không có bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi gan đã bị tổn thương nặng. Do đó, xét nghiệm máu định kỳ là cần thiết để phát hiện sớm viêm gan C.

Đau bụng dai dẳng ở vùng dưới sườn phải

Bệnh viêm gan C có lây không?

Bệnh viêm gan C có khả năng lây nhiễm rất cao, chủ yếu qua đường máu.

Một số con đường lây truyền viêm gan C phổ biến bao gồm:

• Dùng chung bơm kim tiêm, ống hút ma túy với người nhiễm virus
• Tiếp xúc với vết thương hở, vết xước khi cơ thể có dính máu của người bị nhiễm HCV.
• Quan hệ tình dục không an toàn với người nhiễm bệnh: HCV có thể lây qua đường tình dục, mặc dù tỷ lệ lây nhiễm thấp hơn so với qua đường máu.
• Thai phụ bị nhiễm virus có thể lây sang con trong quá trình mang thai hoặc sinh con.
• Thủ thuật xăm, xỏ lỗ không đảm bảo vệ sinh cá nhân.
• Truyền máu hoặc cấy ghép bộ phận cơ thể không được kiểm tra kỹ lưỡng.

Ngoài ra, nguy cơ lây nhiễm còn tăng cao ở những người sống chung nhà với bệnh nhân viêm gan C mạn tính. Tuy nhiên, viêm gan C không lây qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc thông thường.

Bệnh viêm gan C có nguy hiểm không?

Viêm gan C là căn bệnh gan nguy hiểm, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách.

Một số biến chứng nguy hiểm của viêm gan C bao gồm:

• Xơ gan: Đây là biến chứng phổ biến và nguy hiểm nhất của viêm gan mãn tính. Khoảng 20% bệnh nhân viêm gan C sẽ phát triển thành xơ gan sau 20-30 năm nếu không được điều trị. Xơ gan làm suy giảm chức năng gan và có thể dẫn đến suy gan, ung thư gan hoặc tử vong.
• Ung thư biểu mô tế bào gan: Nguy cơ mắc ung thư gan ở người bệnh viêm gan C mãn tính cao gấp 17-30 lần so với người bình thường. Đây là một biến chứng đe dọa tính mạng nếu phát hiện muộn.
• Bệnh thận mãn tính: HCV có thể gây viêm và tổn thương thận, làm tổn hại dần chức năng thận và có thể dẫn tới suy thận.

Ngoài ra còn một số biến chứng khác như bệnh tim mạch, tiểu đường, viêm đa khớp... nếu viêm gan C không được điều trị kịp thời.

Nguy cơ tử vong do các biến chứng của viêm gan C cũng rất cao nếu không được can thiệp y tế kịp thời. Đặc biệt, những người nghiện rượu có nguy cơ biến chứng và tử vong cao gấp 4 lần so với bình thường. 

Chính vì thế, bên cạnh việc quản lý bệnh tốt, người bệnh cũng cần chú ý kiêng rượu, ăn uống lành mạnh, tập luyện điều độ để giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

Virus viêm gan C sống được bao lâu bên ngoài cơ thể người?

Dưới đây là một số nghiên cứu cụ thể đã chứng minh thời gian sống sót của virus viêm gan C bên ngoài cơ thể người:

Nghiên cứu công bố trên Tạp chí Y học New England năm 2010: Phát hiện HCV có thể sống sót được 16 giờ đến 4 ngày trên các bề mặt, vật thể khô ráo ở nhiệt độ phòng.

Nghiên cứu đăng trên Tạp chí Gan quốc tế năm 2008: Chứng minh HCV trong huyết thanh khô có thể sống sót tới 6 tuần ở 4 độ C và ít nhất 2 tuần ở nhiệt độ phòng.

Nghiên cứu của ĐH Nebraska năm 2015: Phát hiện HCV thể sống trong 42 ngày trong kim tiêm còn sót máu sau khi sử dụng trên bệnh nhân.

Nghiên cứu năm 2018 trên Tạp chí Y học Châu Âu: HCV có thể tồn tại 2-63 ngày trong ống kim tiêm đã sử dụng nhiễm bẩn.

Như vậy có nhiều bằng chứng khoa học về khả năng sống sót bên ngoài cơ thể của HCV. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc phòng lây nhiễm qua đường máu.

Tuy nhiên, virus viêm gan C chỉ có thể lây nhiễm khi xâm nhập được cơ thể người qua vết thương hở. Virus không thể xâm nhập qua làn da khỏe mạnh để lây lan. Chính vì thế, nếu dính máu người bệnh chỉ cần rửa sạch với xà phòng là đủ ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm.

Do đó, không cần lo lắng quá mức khi sử dụng chung đồ vật hoặc tiếp xúc gián tiếp với người bệnh viêm gan C. Tuy nhiên, vẫn nên thực hiện tốt vệ sinh cá nhân và khử trùng các vật dụng để phòng ngừa lây nhiễm chéo.

Virus viêm gan C có thể sống bên ngoài cơ thể trong thời gian dài

Cách phòng ngừa bệnh viêm gan C 

Do chưa có vắc xin phòng bệnh viêm gan C, biện pháp tốt nhất để ngăn ngừa lây nhiễm là tránh tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể người bệnh. Một số lưu ý quan trọng bao gồm: 

• Không dùng chung các vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, kim tiêm.
• Kiểm tra kỹ nguồn máu trước khi truyền. Tốt nhất nên sử dụng máu đã qua xét nghiệm viêm gan.
• Sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục.
• Tiêm chủng, xăm, xỏ lỗ tại các cơ sở uy tín có đảm bảo vệ sinh.
• Mang găng tay y tế khi tiếp xúc với máu, dịch cơ thể người bệnh. Vệ sinh tay sạch sẽ trước và sau khi chăm sóc bệnh nhân.
• Người nghiện chích ma túy nên đăng ký cai nghiện bằng thuốc thay thế để ngăn lây nhiễm viêm gan.
• Thường xuyên đi khám sức khỏe xét nghiệm phát hiện sớm viêm gan C.

Biện pháp điều trị bệnh viêm gan C

Trong những năm gần đây, điều trị viêm gan C đã có những bước tiến triển đáng kể nhờ sự phát triển của các thuốc kháng virus trực tiếp (DAAs).

Theo đó, thuốc kháng virus là trụ cột điều trị viêm gan C mạn tính. Có nhiều phác đồ điều trị phù hợp với từng kiểu gen virus viêm gan C, giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe người bệnh.

Điều trị viêm gan C hiện nay được chia làm 2 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Điều trị bằng thuốc kháng virus trực tiếp

• Thuốc kháng virus được sử dụng phổ biến hiện nay là Sofosbuvir, Daclatasvir, Velpatasvir, Glecaprevir, Pibrentasvir,...
• Người bệnh sẽ được chỉ định dùng 2-3 loại thuốc kết hợp trong 8-12 tuần. Một số trường hợp nặng có thể kéo dài đến 24 tuần. 
• Tỷ lệ đáp ứng điều trị ở giai đoạn này rất cao, có thể chữa khỏi hoàn toàn 95-100% số ca mắc.

Giai đoạn 2: Theo dõi và tái khám định kỳ

• Sau khi kết thúc điều trị, bệnh nhân cần được theo dõi định kỳ 3-6 tháng trong vòng 1 năm tiếp theo.
• Tại các lần tái khám, bác sĩ sẽ cho làm xét nghiệm máu để kiểm tra khả năng tái phát của bệnh.
• Nếu kết quả xét nghiệm âm tính trong vòng 12 tháng, có nghĩa là bệnh nhân đã chữa khỏi hoàn toàn và không bị tái phát.
• Ngoài thuốc, người bệnh cũng được chỉ dẫn chế độ dinh dưỡng, luyện tập thể dục phù hợp để hỗ trợ điều trị.

Dùng thuốc giải độc gan Đông y

Đông y có bài thuốc giải độc gan hiệu quả với thành phần là các dược liệu như bạch thược, bạch truật, cam thảo, diệp hạ châu, đảng sâm, đương quy, nhân trần, phục linh, trần bì… 

Bài thuốc có tác dụng nhuận gan, tiêu độc, kiện tỳ, tăng cường khí huyết, dùng để trị viêm gan; Bảo vệ và tái tạo gan, giải độc gan, chống dị ứng, mề đay, lở ngứa, mụn nhọt, rôm sảy, suy giảm chức năng gan do dùng nhiều bia rượu, tân dược.

Bài thuốc này đã được chuyển giao sản xuất tại nhà máy dược phẩm chuẩn GMP-WHO, tạo thành sản phẩm Thuốc Giải Độc Gan Đông y dạng viên nén tiện dụng. 

Thuốc Giải Độc Gan Đông y dạng viên nén (ví dụ: Giải Độc Gan Nhất Nhất) có bán tại các nhà thuốc trên toàn quốc. 

Người bị viêm gan muốn cải thiện chức năng gan có thể tham khảo sử dụng.