Thời điểm nào chị em nên đi khám sàng lọc ung thư vú?

Ung thư vú ngày càng trẻ hóa

Hình chụp về khối u tuyến vú.

Ước tính mỗi năm trên toàn cầu có khoảng 14,1 triệu ca mới mắc ung thư trong đó riêng bệnh ung thư vú chiếm tới 1,2 triệu ca. Ở nước ta, mỗi năm trên toàn quốc có khoảng 165.000 ca mới mắc và 115.000 trường hợp tử vong do ung thư, thì riêng ung thư vú chiếm khoảng 15.000 ca mới mắc và trên 6.000 trường hợp tử vong. 

Theo chuyên gia Bệnh viện K, xu hướng mắc bệnh ung thư vú ngày một gia tăng, ví dụ năm 2000, thống kê khi đó 100.000 phụ nữ mới có khoảng 18 người mới mắc thì đến năm 2010 con số này đã lên lên tới 30 người, tức là đã tăng lên gần gấp đôi sau 10 năm. Đặc biệt bệnh ung thư vú ở nước ta ghi nhận ngày càng trẻ hoá. Tại Bệnh viện K, ghi nhận thực tế có không ít những cô gái chỉ ở tuổi 20, 21 đã bị ung thư vú. Tuy nhiên hiện nay vẫn chưa xác định được chính xác các nguyên nhân trẻ hoá độ tuổi mắc bệnh. Ước tính đến năm 2020, chỉ tính riêng ung thư vú thì số trường hợp mới mắc lên khoảng 23.000 ca.

Phương pháp điều trị ung thư vú hiện nay đã có những bước tiến lớn như phẫu thuật, xạ trị, hóa chất và kết hợp với liệu pháp nội tiết tố, liệu pháp sinh học (điều trị nhắm trúng đích). Chất lượng điều trị hiện nay do đó hiện được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, yếu tố then chốt để điều trị hiệu quả là phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm.

Từ lời khuyên của các bác sỹ, chị em phụ nữ từ 20 tuổi trở lên, nên hình thành thói quen tự khám vú sau khi sạch kinh 5 ngày, nếu phát hiện bất thường thì cần đi khám, kiểm tra tại cơ sở y tế kịp thời.

Tự khám vú tại nhà bằng cách nào?

Bệnh nhân kiểm tra ung thư vú tại bệnh viện K.

Sau đây sẽ là hướng dẫn của các bác sĩ bệnh viện K để chị em tự khám vú tại nhà: 

Quan sát:

- Xuôi tay, quan sát xem có các thay đổi ở vú: u cục, dày lên, lõm da hoặc thay đổi màu sắc da

- Đưa tay ra phía sau gáy sau đó quan sát lại

- Chống tay lên hông làm cử động cơ ngực lên xuống bằng động tác nâng vai lên hoặc hạ vai xuống. Động tác này làm rõ hơn các thay đổi ở vú nếu có.

Sờ nắn:

- Nắn nhẹ đầu vú xem có dịch chảy ra hay không?

- Đưa tay phải ra sau gáy. Dùng tay trái sờ nắn vú phải, 4 ngón tay đặt sát nhau thành một mặt phẳng, ép đều đặn lên các vùng khác nhau của tuyến vú, thành ngực theo hướng vòng xoáy ốc từ đầu vú ra phía ngoài.

- Kiểm tra từng vùng của vú và hố nách.

Độ tuổi nên bắt đầu sàng lọc ung thư vú

- Phụ nữ từ 30 tuổi trở lên nên bắt đầu định kỳ đến khám tại cơ sở y tế chuyên khoa 1 năm một lần.

- Phụ nữ từ 40 tuổi trở lên nên khám sàng lọc ung thư vú hàng năm bằng chụp xquang tuyến vú.

- Với phụ nữ có nguy cơ cao bị ung thư vú nên được tầm soát thêm bằng chụp MRI tuyến vú hàng năm bắt đầu từ tuổi 30. Trong đó gồm những người có đột biến BRCA, bố, mẹ, anh chị em ruột hoặc con của người mang đột biến BRCA, nguy cơ mắc bệnh ung thư vú 20% đến 25%, có tiền sử xạ trị vào vùng ngực từ 10 đến 30 tuổi, hội chứng Li‐Fraumeni, hội chứng Cowden- Bannayan Riley-Ruvalcaba.

Dấu hiệu của bệnh ung thư vú.

Các dấu hiệu cảnh báo ung thư vú bạn nên lưu ý:

- 1 bên vú dày chắc hơn bên kia

- Tụt núm vú: Một trong những vị trí phổ biến nhất mà khối u thường xuất hiện là bên dưới núm vú, bạn có thể cảm nhận được những thay đổi nhất định như núm vú có thể dẹt hơn, thụt vào trong, hay tiết dịch từ núm vú, có thể lẫn kèm máu. Da của núm vú có thể trở nên sần sùi, có vảy, hay viêm.

- Da vùng vú bị lồi lõm, co kéo bất thường. 

- Thay đổi màu sắc trên da của vú

- Chảy dịch 1 bên vú

- Đau hoặc đỏ vú: bạn đột nhiên bị nhói đau như luồng điện nhẹ đi từ ngực trái đến ngực phải. Đây là dấu hiệu không hề tốt cảnh báo sức khỏe vòng một, có thể liên quan đến ung thư vú.

- Hạch nách hoặc hố thượng đòn: Bạn có thể phát hiện hạch bằng cách vuốt từ bầu ngực lên trên theo đường hõm nách, nếu có sẽ thấy hạch nổi lên ở hõm nách. Bất kỳ cơn đau nào xảy ra ở vùng nách cũng là một dấu hiệu nên được kiểm tra cẩn thận bằng ngón tay. Đặc biệt lưu ý khi có một khu vực mô cứng hơn hoặc khó di chuyển khi bạn rê ngón tay. Bạn nên kịp thời đến bác sĩ để phát hiện ung thư và điều trị.