Nữ sinh bị giết ở chung cư Hà Đô: Chuyên gia tội phạm học nói gì về hành vi của nghi phạm?

Những ngày này, vụ án nữ sinh bị giết ở chung cư Hà Đô (phường 3, quận Gò Vấp, TP.HCM) vào chiều 13/1 đang khiến dư luận hết sức bàng hoàng, nhất là khi cả hung thủ và nạn nhân vẫn còn trong tuổi ăn, tuổi học. Liên quan đến vụ án mạng gây rúng động dư luận này, PV Đời sống Plus đã có cuộc trao đổi với TS. Hà Thị Hồng Lan (Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu tội phạm học và điều tra tội phạm, Học viện Cảnh sát nhân dân).

PV: Thưa bà, bà có thể phân tích lý do và động cơ nào khiến Nguyễn Phạm Quốc Bình (16 tuổi) - một nam sinh chưa có tiền án, tiền sự lại bất ngờ ra tay tàn độc đến vậy?

TS Hà Thị Hồng Lan: Hiện tại sự việc đang trong quá trình điều tra nên chưa thể khẳng định được điều gì. Tuy nhiên, hành vi của nam sinh sát hại bạn học tại chung cư Hà Đô được xác định là tàn nhẫn. 

TS. Hà Thị Hồng Lan - Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu tội phạm học và điều tra tội phạm. Ảnh Hồng Thu - Quang Thành

Nguyên nhân dẫn đến hành vi giết người của hung thủ có thể do mâu thuẫn, cãi vã từ trước đó. Nam sinh Bình tuy không có sự chuẩn bị để hành động nhưng có lẽ do bị phản kháng quá bất ngờ.

Theo lời khai trước cơ quan công an, sau khi gây án, nam sinh đã bình tĩnh kéo xác nạn nhân xuống phía trong cầu thang rồi lục túi lấy khoảng gần 500 ngàn đồng cùng chiếc điện thoại di động.

Sau đó, Bình ung dung rời khỏi hiện trường để về nhà tắm rửa và nghỉ ngơi. Thời điểm đó là khoảng 23h ngày 12/1.

Đến gần 1h sáng 13/1, Bình chuẩn bị một số khăn vải, nước rồi quay trở lại chung cư Hà Đô, tới hiện trường gây án để lau chùi toàn bộ những vết máu nhằm xóa dấu vết, rồi bình thản về nhà ngủ. Điều đó, cho thấy sau khi gây án, Bình đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt tâm lý hòng đối phó với cơ quan công an.

PV: Bà nhìn nhận như thế nào về hành vi của Bình cả về tính chất vụ án, phương thức gây án?

TS Hà Thị Hồng Lan: Dưới góc độ nghiên cứu về tội phạm học, đây là một vụ án đặc biệt nghiêm trọng so với những vụ án xảy ra trong thời gian qua. Hung thủ đã hành động một cách man rợ. Đặc biệt, sự việc xảy ra ngay trên địa bàn TP.HCM nên ảnh hưởng đến tâm lý, hành vi của nhiều người.

Dù mới 16 tuổi nhưng nam sinh này đã nảy sinh những thủ đoạn xảo quyệt, hết sức tinh vi sau khi gây án nhằm mục đích che giấu hành vi phạm tội của mình. 

Lực lượng chức năng phải che kín mặt đối tượng để đưa về cơ quan công an. Ảnh Văn Châu

Việc Bình trả lời một cách "tỉnh bơ" khi được bố mẹ của nạn nhân hỏi và thái độ bình tĩnh, thản nhiên trước câu hỏi của các đồng chí công an cũng cho thấy, đối tượng đã chuẩn bị tâm lý khá vững vàng sau khi gây án.

Có thể nói, đối tượng không chỉ ra tay tàn ác mà còn sử dụng phương tiện gây án cực kỳ nguy hiểm, bất ngờ khiến nạn nhân không kịp trở tay (theo lời khai ban đầu là dùng gậy sắt - PV).

PV: Từ thông tin vụ án, bà có thể phân tích diễn biến tâm lý của Bình - đối tượng khai nhận gây ra sự việc?

TS Hà Thị Hồng Lan: Như đã nói ở trên, hung thủ sau khi gây án đã có sự chuẩn bị khá kỹ lưỡng về mặt tâm lý nhằm bao che cho hành động phạm pháp của mình. Sau khi gây án, Bình trở về nhà tắm rửa, sinh hoạt bình thường.

Sau khi suy nghĩ kỹ càng, đối tượng mới quay lại hiện trường để thuê người chở xác nạn nhân đi phi tang; đồng thời còn biết dùng nước xóa sạch dấu vết gây án nhằm che dấu hành vi sai trái của mình.

PV: Thưa bà, trong những năm qua liên tiếp xảy ra các vụ án đặc biệt nghiêm trọng, điển hình là vụ thảm sát ở Bình Phước và mới đây nhất là vụ nữ sinh bị bạn giết ở chung cư Hà Đô. Vậy nguyên nhân sự việc bắt nguồn từ đâu?

TS. Hà Thị Hồng Lan: Trong vấn đề này, có nhiều nguyên nhân dẫn đến hành động của man rợ của các hung thủ. Tuy nhiên, nguyên nhân chính là do thói ăn chơi đua đòi, thiếu sự tu dưỡng, rèn luyện một cách thiết thực. Đây cũng là lời cảnh tỉnh với những bạn trẻ thích đua đòi, ham lối sống hưởng thụ, lười lao động, tham lam, ích kỷ.

Một điểm tiếp theo cần nhắc đến là giới trẻ ngày nay thiếu sự quan tâm, chăm sóc tận tụy từ gia đình. Nhiều bậc phụ huynh chỉ biết nuông chiều con một cách thái quá trong khi đây không phải là cách chăm sóc tốt nhất mà chỉ càng khiến chúng thêm quậy phá.

Bên cạnh đó, không ít phụ huynh ngày nay chỉ nghĩ thương con là cho con cuộc sống vật chất đủ đầy nhưng không phải, các con rất cần những lời quan tâm, hỏi han ân cần từ người cha, người mẹ của mình thay vì những đồng tiền vô tri.

Cũng cần nói thêm, những bộ phim bạo lực cùng lối sống nghiêng về vật chất, thích hưởng thụ, chạy theo đồng tiền bằng mọi giá cũng phần nào tác động đến tính cách, hành vi của con trẻ. Điều đó khiến chúng mất hết lý trí, hành động theo cái xấu bằng mọi giá để đạt được thứ mình mong muốn.

Bên cạnh đó, chính sách pháp luật hiện tại vẫn còn chưa theo kịp với thời thế. Cụ thể, chính sách hình sự với trường hợp giết người khi chưa đủ tuổi vị thành niên chỉ ở mức không quá 18 năm tù giam. Điều này lại vô tình trở thành kẽ hở với đối tượng trẻ, làm gia tăng tình trạng trẻ hóa tội phạm.

PV: Trước tình hình trên, chúng ta cần làm gì và làm như thế nào để góp phần ngăn ngừa tình trạng trẻ hóa tội phạm?

TS Hà Thị Hồng Lan: Điều cốt lõi vẫn là mỗi cá nhân phải luôn nâng cao ý thức, tìm tòi học hỏi, bồi dưỡng kinh nghiệm cả lý thuyết lẫn thực hành để đủ bản lĩnh trước những cám dỗ tội lỗi. Bên cạnh đó, nhà trường, gia đình phải trở thành những cây cầu nối tri thức để các em nhận thức rõ ràng và biết tránh xa các hành vi, lối sống lệch lạc. 

Các bậc phụ huynh nên quan tâm đến con cái hơn, đôi khi dù chỉ là cử chỉ chăm sóc, hỏi han nhỏ thôi cũng đã giúp con trẻ có động lực học tập, dẹp chuyện phiền muộn sang một bên.

Đồng thời, các cơ quan chức năng phải xử lý thật nghiêm minh hành vi vi phạm bằng các chính sách pháp luật hợp lý, đặc biệt là pháp luật hình sự.

Xin cảm ơn Tiến sĩ!