Hiệp ước Nga - Triều có thể làm dịu những cái đầu nóng

Tổng thống Nga Vladimir Putin và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un ký Hiệp ước Đối tác Chiến lược Toàn diện, ngày 19 tháng 6 năm 2024.

Hãng thông tấn Sputnik đã hỏi chuyên gia hàng đầu của Nga về Triều Tiên về tác động của hiệp ước này đối với an ninh ở Đông Bắc Á.

"Mặc dù thỏa thuận này được gọi là 'Hiệp ước Đối tác Chiến lược Toàn diện', nhưng điều khoản quy định về hỗ trợ quân sự lẫn nhau giữa Nga và CHDCND Triều Tiên về bản chất khiến nó trở thành một hiệp ước liên minh quân sự - chính trị", Artyom Lukin, giáo sư về chính trị quốc tế tại Đại học Liên bang Viễn Đông của Nga, bình luận về hiệp ước này.

Văn bản của hiệp ước đã được công bố vào mùa hè năm nay sau chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Nga Putin tới Bình Nhưỡng.

Hiệp ước có nội dung gì?

Trong số 23 điều khoản của hiệp ước có một điều khoản quy định rằng trong trường hợp bị đe dọa tấn công bởi một thế lực thứ ba, các bên ký kết "sẽ nhất trí về các biện pháp hợp tác theo yêu cầu của mỗi bên và đảm bảo hợp tác để loại bỏ mối đe dọa".

Điều khoản khác của hiệp ước quy định "nếu một trong các bên thấy mình đang ở trong tình trạng chiến tranh do bị một hoặc nhiều quốc gia tấn công vũ trang, bên kia sẽ ngay lập tức cung cấp hỗ trợ quân sự cho bên đó bằng mọi phương tiện có thể".

Hiệp ước khẳng định "mong muốn bảo vệ công lý quốc tế khỏi những tham vọng bá quyền và nỗ lực áp đặt trật tự thế giới đơn cực" của hai nước.

Ngoài ra, hiệp ước "thiết lập một hệ thống quốc tế đa cực dựa trên sự hợp tác thiện chí của các quốc gia, tôn trọng lợi ích lẫn nhau, giải quyết tập thể các vấn đề quốc tế, sự đa dạng về văn hóa và văn minh, sự tối cao của luật pháp quốc tế trong quan hệ quốc tế và những nỗ lực chung nhằm chống lại mọi thách thức đe dọa đến sự tồn tại của nhân loại".

Hiệp ước này còn yêu cầu hai nước "tạo ra các cơ chế cho các hoạt động chung nhằm tăng cường năng lực phòng thủ vì mục đích ngăn ngừa chiến tranh và đảm bảo hòa bình, an ninh khu vực và quốc tế".

Hai nước tương tác để "cùng nhau đối mặt với những thách thức và mối đe dọa ngày càng gia tăng trong các lĩnh vực có tầm quan trọng chiến lược, bao gồm an ninh lương thực và năng lượng, công nghệ thông tin và truyền thông, biến đổi khí hậu, chăm sóc sức khỏe và chuỗi cung ứng", cũng như chủ nghĩa khủng bố, tội phạm có tổ chức, buôn người và nhập cư bất hợp pháp.

Về mặt kinh tế, hiệp định đối tác kêu gọi "mở rộng và phát triển hợp tác trong các lĩnh vực thương mại, kinh tế, đầu tư, khoa học và kỹ thuật", bao gồm các nỗ lực tăng cường hợp tác thương mại và công nghệ, và khuyến khích "nghiên cứu chung trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, bao gồm các lĩnh vực như không gian, sinh học, năng lượng hạt nhân hòa bình, trí tuệ nhân tạo, công nghệ thông tin và các lĩnh vực khác".

Hiệp ước 'Độc nhất' giải quyết những thách thức an ninh chưa từng có

Hiệp ước đối tác chiến lược Nga-Triều Tiên là "độc nhất", Lukin cho biết, đồng thời chỉ ra rằng Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên là quốc gia đầu tiên và duy nhất bên ngoài không gian Liên Xô cũ mà Nga đã ký kết một thỏa thuận như vậy.

Cho đến nay, chỉ có đồng minh Nhà nước Liên bang của Nga là Belarus và các thành viên của Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể được hưởng các đảm bảo an ninh tương tự.

"Bây giờ, Nga sẽ có nghĩa vụ bảo vệ đồng minh mới của mình là Bắc Triều Tiên nếu có hành động xâm lược chống lại nước này. Và ngược lại, Bắc Triều Tiên sẽ có nghĩa vụ cung cấp cho chúng tôi mọi hình thức hỗ trợ, bao gồm cả hỗ trợ quân sự, nếu có hành động xâm lược chống lại Nga", nhà quan sát lưu ý.

Ông Lukin cho biết hiệp ước này sẽ có lợi cho cả hai nước và giúp giảm thiểu nguy cơ xảy ra chiến tranh trên Bán đảo Triều Tiên, nơi mà những lời lẽ và hành động ngày càng khiêu khích từ phía Seoul, kết hợp với những nỗ lực tăng cường quan hệ quốc phòng của Hàn Quốc với Mỹ và Nhật Bản có nguy cơ gây ra một cuộc xung đột mới.

"Nga đã, đang và sẽ tiếp tục là một trong những cường quốc quân sự hàng đầu thế giới và là một siêu cường hạt nhân. Điều này có nghĩa là nếu Nga đột nhiên được yêu cầu thực hiện nghĩa vụ của mình theo hiệp ước này và hỗ trợ Triều Tiên chống lại Hàn Quốc, Seoul và đồng minh Washington sẽ phải đối phó không chỉ với Triều Tiên mà còn với Nga", nhà quan sát nhấn mạnh.

Trong hoàn cảnh hiện tại, khi chiến tranh giữa Bình Nhưỡng và Seoul có nhiều khả năng xảy ra hơn do một loạt các hành động được cho là khiêu khích của Mỹ và Hàn Quốc, quan hệ đối tác chiến lược Nga-Triều Tiên do đó tạo nên "một bước tiến tới sự ổn định của Đông Bắc Á, một bước tiến tới hòa bình ở Đông Bắc Á", Lukin lưu ý.

"Hàn Quốc đang trở thành một cường quốc quân sự hùng mạnh trước mắt chúng ta, sản xuất toàn bộ các loại vũ khí hiện đại, từ vũ khí nhỏ đến tàu ngầm và máy bay chiến đấu, phóng vệ tinh trinh sát của riêng mình, v.v.

Thứ duy nhất Hàn Quốc không có là vũ khí hạt nhân, mặc dù việc sở hữu những vũ khí như vậy thực sự chỉ là vấn đề quyết định chính trị và mất vài năm", Lukin nhấn mạnh.

Theo nhà quan sát này, tiềm năng kinh tế và công nghệ của Triều Tiên không cho phép nước này cạnh tranh với nước láng giềng "được trang bị tận răng" và liên minh với Mỹ - một trong những quốc gia hùng mạnh nhất trên Trái Đất, cùng với Nhật Bản.

"Như người Anglo-Saxon nói, 'sự yếu đuối sẽ khiêu khích', và một Bắc Triều Tiên đơn độc chống lại những mối đe dọa này có nguy cơ trở thành nạn nhân của một cuộc chiến. Theo quan điểm này, sự tồn tại của hiệp ước với Nga sẽ là một yếu tố cảnh tỉnh đối với các đối thủ của Triều Tiên", Lukin cho biết.

"Tất nhiên, các thành viên của bộ ba này có thể nói rằng họ sẽ đoàn kết chặt chẽ hơn nữa hàng ngũ của mình để chống lại 'mối đe dọa Nga-Triều Tiên' mới này. Nhưng ngay cả khi không có hiệp ước này, họ vẫn sẽ tăng cường năng lực quân sự và hội nhập về mặt quân sự-chính trị nhằm đối phó với Bình Nhưỡng", ông Lukin tóm tắt.