Cây hương nhu mọc hoang ở nhiều vùng trên cả nước, thường gặp ở các bãi cỏ ven đường hoặc được trồng tại một khu vực ở đồng bằng và miền núi. Toàn cây có mùi thơm. Mùa hoa quả vào tháng 5 - 7.
Cả cây hương nhu tía và cây hương nhu trắng đều có dược tính. Ảnh Internet
Người ta thường thu hái vào lúc cây đang ra hoa hay khi một số hoa đã kết quả. Hương nhu có thể dùng khô hoặc tươi. Phần dùng làm thuốc là toàn cây trừ rễ.
Ở nước ta có 2 loại hương nhu gồm hương nhu trắng và hương nhu tía. Cả 2 loại đều có tác dụng chữa bệnh nhưng hương nhu tía được coi là tốt hơn. Tuy nhiên, cần lưu ý là những người âm hư và khí hư không được dùng hương nhu tía.
Theo Đông y, hương nhu có vị cay, tính hơi ấm, vào 3 kinh phế, tỳ và vị, có tác dụng làm ra mồ hôi, chữa cảm mạo, giảm sốt, lợi thấp hành thủy. Tác dụng của cây hương nhu được dùng trong trường hợp chữa mùa hè bị cảm nắng, nhiễm lạnh do đi mưa, người phát sốt phát rét, đầu nhức, bụng đau, miệng nôn, thủy thũng, đi tiêu lỏng,...
- Chữa cảm lạnh do nhiễm mưa: 500g hương nhu tía, 200g bạch biển đậu (đậu ván trắng) sao qua, 200g hậu phác tẩm gừng nướng, tất cả đem tán nhỏ trộn đều rồi pha với nước sôi uống dần, mỗi lần dùng từ 8 - 10g. Uống 2 lần/ngày sau mỗi bữa ăn, một liệu trình từ 2 - 3 ngày.
Hoặc có thể dùng hương nhu tía 100g đem tán nhỏ, pha với nước sôi uống mỗi lần 8g. Uống 2 lần/ngày sau bữa ăn, tác dụng của hương nhu sẽ giúp cơ thể ra mồ hôi và chóng khỏi bệnh.
Cây hương nhu chữa bệnh cảm nắng, cảm lạnh, cảm sốt nhức đầu rất tốt. Ảnh Internet
- Chữa cảm nắng, tiêu chảy, nôn mửa hay ăn quá nhiều thức ăn sống/lạnh vào mùa hè: 12g hương nhu, 9g mộc qua, 9g tía tô (cành và lá) dùng sắc nước uống trong ngày.
Hoặc dùng 500g hương nhu, 200g hậu phác tẩm gừng (nướng hoặc sao qua), 200g bạch biển đậu (sao qua). Tán nhỏ 3 cả vị thuốc này, trộn đều với nhau và cho 10g vào mỗi túi. Mỗi lần dùng lấy ra 1 túi hãm với 150-200ml nước sôi, khi nước thuốc nguội mới uống. Dùng từ 1-2 lần/ngày.
Đối với cảm nắng mùa hè có các triệu chứng đau đầu, nôn, ớn rét, tim hồi hộp, phát sốt, tiêu chảy, tiểu tiện vàng đỏ và miệng khát: Dùng 12g hương nhu, 12g cát căn, 12g dấp cá (ngư tinh thảo), 12g điền cơ hoàng (nọc sởi), 8g thạch xương bồ, 4g mộc hương sắc uống.
- Trị cảm sốt nhức đầu: Lấy một nắm lá hương nhu tươi mang giã nhỏ, cho nước sôi vào vắt lấy nước uống, phần bã đắp lên đầu, trán và thái dương. Trường hợp bị sốt có mồ hôi dùng thêm 200g sắn dây tươi giã nhỏ vắt nước uống.
- Trị hôi miệng: Lấy 10g hương nhu cùng 200ml nước sắc nước súc miệng (ngậm) 2 lần/ngày vào sáng sớm và trước khi đi ngủ. Dùng liên tiếp trong 15 ngày.
- Chữa phù thũng, không mồ hôi, tiểu tiện đỏ: 9g hương nhu, 12g ích mẫu thảo, 30g bạch mao căn (rễ cỏ tranh) mang sắc nước uống như trà trong ngày. Dùng liên tiếp từ 10 ngày trở lên. Cũng có thể chữa phù thũng ở mặt, da khô không có mồ hôi, ớn rét, chán ăn, có rêu lưỡi bằng cách dùng 12g hương nhu và 12g bạch truật sắc uống.
Công dụng chữa bệnh của cây hương nhu an toàn với trẻ nhỏ. Ảnh Internet
- Chữa chậm mọc tóc ở trẻ: 40g hương nhu cùng 200ml nước sắc cô đặc lại, đem trộn với mỡ lợn vừa rán (nguội) dùng bôi lên đầu trẻ mỗi ngày sẽ mau mọc tóc.
- Trị viêm đường hô hấp ở trẻ: Cây hương nhu, bán hạ, hoắc hương, hoàng cầm, kinh giới, phục linh mỗi thứ 10g, cam thảo 5g, đẳng sâm sắc với nước uống 4-6 lần/ngày.
- Trị rụng tóc, dưỡng tóc mượt mà óng ả, có mùi thơm dễ chịu: Dùng lá và thân cây hương nhu cùng quả bồ kết đun sôi khoảng 1 tiếng để chúng ra hết tinh dầu. Lấy khăn mỏng lọc lấy nước để nước nguội còn ấm gội đầu, massage da đầu nhẹ nhàng để tăng độ ẩm cho da đầu, chú ý không dùng móng cào vào da dầu khiến gầu càng nhiều hơn.
Bài thuốc hạ sốt, chữa ho cho bé bằng rau diếp cá hiệu quả hơn cả thuốc Tây