8 năm quyền lực của ông Trần Bắc Hà ở BIDV

8 năm quyền lực của ông Trần Bắc Hà ở BIDV

Gia nhập BIDV từ năm 1981, người đàn ông tuổi Bính Thân này kinh qua nhiều vị trí từ giám đốc một chi nhánh đến phó tổng giám đốc trước khi làm chủ tịch. Tháng 1/2008, ông chính thức là Chủ tịch HĐQT BIDV và từ đây cũng là lúc ông Trần Bắc Hà nắm toàn bộ quyền lực ở ngân hàng này.

8 năm làm chủ tịch của ông Trần Bắc Hà cũng là thời kỳ BIDV trải qua nhiều mốc phát triển đáng nhớ nhất. Từ một ngân hàng có tổng tài sản chưa đến 250.000 tỷ đồng năm 2008, BIDV đã trở thành một trong 4 nhà băng quốc doanh lớn nhất hệ thống, tổng tài sản xấp xỉ một triệu tỷ đồng (khi ông Hà về hưu). 

Tương tự, lợi nhuận của BIDV trong gần 9 năm ông Hà làm chủ tịch cũng liên tục tăng và lên gần gấp 4 lần khi ông nghỉ hưu. Hàng chục nghìn nhân viên của ông cũng được đánh giá cao trên thị trường về năng lực lẫn thu nhập.

BIDV chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) thành công năm 2011, niêm yết trên sàn chứng khoán vào năm 2014 cũng dưới thời ông Trần Bắc Hà lãnh đạo. 

Đồng thời, ông cũng là người chỉ đạo thương vụ BIDV nhận sáp nhập Ngân hàng Phát triển Nhà Đồng bằng sông Cửu Long (MHB), đưa quy mô của BIDV tăng trưởng mạnh. Trong khi đó, kế hoạch M&A theo con đường tương tự này của hai đối thủ quốc doanh khác là Vietcombank và VietinBank vẫn chưa hoàn tất sau nhiều lần nâng lên đặt xuống.

Thế nhưng, đi đôi với lợi nhuận cao, quy mô nợ xấu của BIDV giai đoạn ông Hà về hưu cũng thuộc dạng dẫn đầu thị trường, dù tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ, theo báo cáo tài chính, vẫn luôn dưới 3%. Tuy nhiên, quy mô nợ xấu lớn không phải vấn đề chính của BIDV mà việc có quá nhiều khách hàng có dư nợ "khủng" mới là rủi ro chính. Thực tế trong năm 2016, BIDV - với tư cách chủ nợ lớn nhất - đã gặp không ít khó khăn với Hoàng Anh Gia Lai - khách hàng mà chính ông Trần Bắc Hà khi nói với các cổ đông vẫn nhận là "lâu năm" và "cần hỗ trợ".

Không chỉ là người uy quyền ở BIDV, ông Trần Bắc Hà còn là một ông chủ nhà băng quyền lực trong giới. Ông cũng vài lần vướng phải những tin đồn thất thiệt, trong đó chủ yếu liên quan đến chuyện bắt bớ khiến mọi người bàn tán. 

Đỉnh điểm là tháng 2/2013, tin đồn ông Trần Bắc Hà bị bắt đã khiến thị trường tài chính Việt Nam chao đảo, chứng khoán giảm sâu, tỷ giá tăng mạnh và thậm chí, nhiều người dân khi đó đổ xô đi mua vàng. Sáng 9/8/2017, thị trường chứng khoán cũng giảm mạnh khi một lần nữa xuất hiện thông tin ông vướng lao lý.

Doanh nhân tuổi Bính Thân này cũng không ngại đưa ra những phát ngôn gây sốc khi còn đương chức. Khi những khó khăn của Hoàng Anh Gia Lai bị đưa ra mổ xẻ, đứng trước các cổ đông tại Đại hội cổ đông thường niên, ông Trần Bắc Hà lớn tiếng yêu cầu cổ đông và báo chí không được dùng từ "giải cứu HAGL". 

Theo ông, HAGL quan hệ với BIDV 20 năm nay, vay trả sòng phẳng nên khi họ khó khăn, các ngân hàng cho vay đều thấy có trách nhiệm cần phải "hỗ trợ". Hay như khi Bộ Tài chính đòi BIDV phải trả cổ tức tiền mặt, trước báo chí, ông Trần Bắc Hà không ngần ngại gọi động thái này của cơ quan chăm lo ngân sách là "vắt chanh kiệt vỏ". 

Tương tự, không ít lần giữa cuộc họp, ông tuyên bố BIDV sẽ giảm lãi suất "ngay từ ngày mai", thậm chí "từ hôm nay" theo chỉ đạo của Thủ tướng hay Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.

Không chỉ là người "thét ra lửa" ở BIDV, chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà là mệnh lệnh. Và chính ông đã chỉ đạo nhân viên giải ngân cho ông Phạm Công Danh vay tiền trái quy định, là một trong những nguyên nhân khiến ông cùng hai phó tổng giám đốc của BIDV vừa bị Uỷ ban Kiểm tra Trung ương Đảng kết luận là "vi phạm rất nghiêm trọng" và "nghiêm trọng", có thể xem xét kỷ luật.

Ông Hà được nhà chức trách xác định liên quan tới đại án Trầm Bê, nguyên Phó chủ tịch thường trực Hội đồng quản trị Ngân hàng Sacombank với 2 tư cách: người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và là người làm chứng và đại án Phạm Công Danh xảy ra tại Ngân hàng Xây dựng Việt Nam (VNCB). Tuy nhiên tại phiên xét xử vụ án này hồi tháng 1/2018 được triệu tập đến toà với tư cách “người có nghĩa vụ liên quan” nhưng ông Hà đã vắng mặt với lý do “xin ra nước ngoài chữa bệnh”.

Cụ thể trong vụ án Phạm Công Danh, ông Trần Bắc Hà được cơ quan điều tra xác định đồng ý chủ trương cho 12 công ty vay 4.700 tỷ đồng theo giới thiệu của VNCB, chứ không cho Phạm Công Danh vay, và không biết các công ty này do Danh thành lập. Ngân hàng BIDV sau đó cho biết đã thu đủ gốc, lãi các khoản vay này.

Đến nay, gần 2 năm sau ngày ông Trần Bắc Hà nghỉ hưu, BIDV vẫn khuyết chức danh Chủ tịch HĐQT. Bản thân ngân hàng này vẫn đang trong giai đoạn tăng trưởng về quy mô tổng tài sản, lợi nhuận. Tuy nhiên, câu chuyện tái cơ cấu, kiện toàn bộ máy và khó khăn tăng vốn vẫn là những bài toán mà ngân hàng này cần nỗ lực giải quyết sau đó.

Bất ngờ Kẻ cướp ngân hàng ở Bắc Giang thú nhận "chỉ có cướp của ngân hàng là nhanh"