Nám da là tình trạng tăng sắc tố da (melanin) bất thường trên da, với các biểu hiện đặc trưng là các mảng hoặc đốm màu vàng, màu nâu, đến màu đen. Các đốm nám có thể phân bổ rải rác hoặc tập trung tại các khu vực như gò má, quanh miệng, trán... tạo thành từng mảng nám sậm màu.
Nếu tình trạng nám không được cải thiện kịp thời mà kéo dài trên 12 tháng có thể gây hình thành nám lâu năm. Nám da lâu năm gây ảnh hưởng rất lớn tới thẩm Mỹ vì lúc này mảng nám càng ngày bị đậm màu và lan rộng hơn. Từ đó tạo tâm lý tự ti, e ngại trong giao tiếp của chị em.
Thêm vào đó, việc điều trị nám lâu năm cũng mất khá nhiều công sức, gây ảnh hưởng không chỉ tới thời gian mà còn cả tài chính của người bệnh.
Nguyên nhân gây nám da kéo dài lâu năm có thể liên quan đến một trong những yếu tố như sau:
1. Do nội tiết tố rối loạn, mất cân bằng
Nội tiết tố mang lại sự cân bằng chức năng sinh lý của cơ thể, nhưng cũng có thể là yếu tố gây ra nhiều vấn đề cho sức khỏe đặc biệt ở phụ nữ. Khi chị em bị rối loạn nội tiết tố (trong thời kỳ mang thai, kinh nguyệt, tiền mãn kinh,…) có thể khiến cho quá trình tạo sắc tố da bị ảnh hưởng, khiến sắc tố melanin xuất hiện nhiều hơn tại các vùng da trên mặt, dẫn đến tình trạng nám da.
Với những người có nội tiết tố thường xuyên bị rối loạn, nám thường sẽ rất khó để loại bỏ tận gốc và thường lan rộng hơn theo thời gian, dẫn đến nám lâu năm.
Nám mảng lâu năm hình thành do mất cân bằng nội tiết tố
2. Do hoạt động can thận kém
Một số trường hợp đã điều trị nám tích cực bằng những biện pháp phù hợp nhưng nám vẫn không thể cải thiện được bởi chức năng gan, thận kém.
Vì vậy, nếu không cải thiện chức năng gan thận thì nám da sẽ có nguy cơ tồn tại kéo dài và khiến cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn.
Người có can thận âm suy yếu thường bị nám lâu năm nhiều hơn
3. Stress, căng thẳng thường xuyên
Sự căng thẳng, áp lực trong cuộc sống hàng ngày gây ra rất nhiều ảnh hưởng tiêu cực tới tinh thần và thể trạng cơ thể, trong đó bao gồm cả nám, sạm da. Tình trạng stress kéo dài mạn tính có thể làm rối loạn hoạt động của hormone trong cơ thể. Và chính điều này kích thích sản xuất sắc tố melanin nhiều hơn, khiến nám xuất hiện. Đó là lý do căng thẳng kéo dài cũng có thể là tác nhân gây ra nám da mặt lâu năm.
4. Da bị lão hóa do tuổi tác
Lão hóa da thường bắt đầu diễn ra mạnh ở độ tuổi tam tuần. Trong quá trình này, da trở nên mỏng hơn, khô hơn, dễ tổn thương hơn do đề kháng và khả năng phục hồi kém đi. Đây chính là điều kiện thuận lợi để các tác nhân gây nám da tác động dẫn tới nám, tàn nhang lâu ngày.
Lão hóa khiến da dễ bị nám hơn thông thường
5. Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
Tia UV từ ánh nắng mặt trời có thể nói là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nám trên da. Thêm vào đó, những người không thường xuyên bảo vệ da sẽ càng khiến nám xuất hiện nhiều và nặng hơn, lâu dần sẽ dẫn đến nám lâu năm.
6. Chế độ ăn thiếu chất
Sức đề kháng của cơ thể nói chung và của da nói riêng có thể bị ảnh hưởng nếu bạn không cung cấp đủ chất cho cơ thể. Các vitamin C, E và các khoáng chất quan trọng giúp bảo vệ làn da khỏi sự tổn thương và hỗ trợ quá trình phục hồi nên khi thiếu hụt các chất này có thể làm cho da dễ bị nám hơn.
7. Sinh hoạt kém lành mạnh
Một số sai lầm trong sinh hoạt có thể gây ra nám như:
Nám da mặt lâu năm thường là khi các mảng nám đã lan rộng hoặc đậm màu, khiến cho người bệnh cảm thấy thiếu tự tin với khuôn mặt, diện mạo của mình, lâu dần có thể ảnh hưởng tới tâm lý.
May mắn thay, tình trạng nám da mặt lâu năm vẫn có thể chữa khỏi nếu điều trị tích cực. Tuy nhiên, thời gian điều trị sẽ phụ thuộc vào rất nhiều vấn đề như mức độ nám, tác nhân gây nám, hiện trạng da của người bệnh và phương pháp điều trị.
Do đó, chị em vừa cần phải điều trị từ bên trong, vừa phòng ngừa từ bên ngoài để có thể khiến các mảng nám lâu năm trên da mặt mờ dần.
Nám lâu năm vẫn có thể điều trị nhưng cần nhiều thời gian, công sức
Có nhiều cách dùng lá tía tô để chữa nám da lâu năm. Bạn có thể dùng lá tía tô đun nước uống để thanh nhiệt, tăng thải độc hoặc dùng lá tía tô để làm mặt nạ để làm mờ vết nám.
Cách thực hiện như sau:
Nha đam (lô hội) cũng là nguyên liệu phù hợp, tốt cho người bị nám da lâu năm. Lý do là vì chúng có chứa nhiều vitamin, khoáng chất cùng nhiều dưỡng chất tốt cho da nám (aloin, vitamin E, vitamin C) có tác dụng ức chế sự phát triển sắc tố gây nám da và giúp da đều màu hơn.
Để tăng độ hiệu quả khi trị nám tàn nhang lâu năm, bạn còn có thể sử dụng mật ong, rau diếp cá hay tinh bột nghệ kết hợp với nha đam. Đây đều là những nguyên liệu sẵn có trong tự nhiên nhưng lợi ích đem lại cho làn da nám lại rất lớn.
Cách thực hiện như sau:
Dùng nha đam rất tốt cho da bị nám, đặc biệt là tình trạng nám lâu năm trên mặt
Thành phần của dầu gấc chứa hàm lượng cao lycopene có tác dụng phòng ngừa lão hóa da, làm mờ vết nám và giúp da đều màu hơn.
Cách thực hiện như sau:
Bạn cũng có thể dùng lòng trắng trứng gà để làm mờ những vết nám lâu năm trên mặt. Lòng trắng trứng gà cung cấp hàm lượng lớn protein, nhiều loại vitamin (đặc biệt là vitamin nhóm B) và khoáng chất giúp giảm lượng sắc tố gây nám da, giúp da trắng tự nhiên và ức chế sự phát triển của đốm nám.
Cách làm như sau:
Giảm sắc tố nám trên da bằng lòng trắng trứng gà
Các vitamin B6 và vitamin C; acid hữu cơ như acid citric và chất chống oxy hóa hesperidin có trong chanh có thể làm giảm sắc tố tối màu ở vết nám, ngoài ra còn giúp da loại bỏ tế bào chết rất tốt.
Cách trị nám bằng chanh được thực hiện như sau:
Tuy khá hiệu quả nhưng bạn cần lưu ý rằng nước cốt chanh có thể gây kích ứng châm chích trên da, đặc biệt là da nhạy cảm. Do vậy nên thử trước trên da tay trước khi dùng lên mặt.
Với lượng vitamin E và vitamin C dồi dào đóng vai trò như những chất chống oxy hóa cho da, nên việc dùng đu đủ xanh là biện pháp giúp trị nám da vô cùng hữu hiệu. Bên cạnh đó, một loại enzym độc nhất có tên papain trong mủ đu đủ cũng mang lại khả năng tẩy sạch tế bào da chết trên da.
Cách thực hiện như sau:
Lưu ý: Mặc dù enzyme papain giúp tẩy tế bào chết hiệu quả nhưng cũng có thể làm da bị kích ứng, phồng rát ở một số người. Vậy nên trước khi dùng lên da mặt thì người bệnh cần thử trên da tay trước để tránh bị kích ứng.
Mặt nạ đu đủ xanh giúp làm sáng làn da, làm mờ vết nám
Mặt nạ từ nghệ và mật ong là một biện pháp tự nhiên hiệu quả để giảm thiểu vết nám da và làm da trở nên sáng hơn. Đây cũng là phương pháp được các chị em sử dụng phổ biển nhờ đơn giản, dễ thực hiện tại nhà.
Cách làm như sau:
Nghệ và mật ong đều là những nguyên liệu tự nhiên chữa nám da
Nám, tàn nhang lâu năm không chữa khỏi được đa phần là do gan thận hoạt động kém, Đông y còn gọi tình trạng này là can thận âm hư. Vì vậy, nếu muốn khắc phục một cách hiệu quả và không còn lo bị tái phát thì cần nâng cao chức năng của can thận (gan thận).
Đông y đang là phương pháp được đánh giá cao trong việc bồi bổ chức năng can thận, hỗ trợ lưu thông khí huyết giúp làm giảm tình trạng nám da mặt lâu năm, giúp làn da sáng đều màu và hồng hào hơn. Tuy nhiên, Đông y muốn đem lại hiệu quả vượt trội, có thể cạnh tranh được với Tây y trong nhiều trường hợp, lại an toàn, không gây tác dụng phụ, phải là Đông Y Thế Hệ 2.
Một sản phẩm Đông y tiêu biểu dành riêng cho người bị nám, tàn nhang đó là Viên sáng hồng Ngự Y Mật Phương - Đông Y Thế Hệ 2.
Sản phẩm có nguồn gốc từ bài thuốc trong Ngự Y Mật Phương, được các Ngự y trong cung đình thời xưa nghiên cứu kỹ lưỡng, lựa chọn những nguyên liệu tinh túy nhất. Đây cũng là "vũ khí bí mật" để hoàng hậu và các quý phi trong triều Nguyễn thời xưa giữ gìn làn xa trắng hồng tươi sáng của mình.
Viên sáng hồng Ngự Y Mật Phương - Đông Y Thế Hệ 2 có cơ chế tác dụng toàn diện, tác động vào can thận âm hư lâu ngày giúp da thải sạch độc tố, tăng cường lưu thông khí huyết hỗ trợ da được cung cấp đầy đủ dưỡng chất và trở nên sáng hồng, mịn màng hơn.
Nhờ đó, sản phẩm đem lại hiệu quả vượt trội cho những trường hợp nám da lâu ngày không khỏi.
Viên uống hỗ trợ trị nám lâu năm Ngự y mật phương 2
Thông thường, các loại dược chất có trong kem bôi có thể dùng trong điều trị nám da lâu năm là những loại thuốc có chứa các hoạt chất như:
Những thuốc này hoạt động bằng cách tiêu trừ sắc tố gây nám da và viêm nhiễm. Ở hầu hết người bị nám lâu năm, nên lựa chọn kem bôi có chứa nhiều thành phần kết hợp với nhau để chữa trị nám. Tiêu biểu là thuốc bôi chứa cả hydroquinone và retinoid, giúp làm tăng quá trình loại bỏ nám và tái tạo da. Thuốc kết hợp có chứa steroid đẻ làm giảm viêm da.
Với trường hợp nám nặng, người bệnh nên dùng thuốc uống (chẳng hạn như thuốc chứa axit tranexamic) để có hiệu quả tốt hơn.
Trị nám nên kết hợp các sản phẩm Tây y bôi ngoài da
Nếu các phương pháp nêu trên không mang lại hiệu quả như mong muốn hoặc cần quá nhiều thời gian, thì có thể sử dụng các liệu pháp công nghệ. Cụ thể như sau:
Phương pháp lột da hóa học sử dụng các chất hóa học như axit glycolic, TCA hay BHA để loại bỏ cấu trúc nám trên da, tái tạo và kích thích quá trình sinh tế bào da mới. Ngoài ra, các hợp chất này cũng có tác dụng hỗ trợ sản xuất collagen, nhờ đó giúp quá trình phục hồi và ổn định cấu trúc cho làn da bị nám lâu năm trở nên nhanh hơn.
Lột da hóa học cần được thực hiện bởi những bác sĩ, điều dưỡng hoặc nhân viên y tế có trình độ chuyên môn cao để đảm bảo an toàn cho sức khỏe làn da.
Chú ý các tác dụng phụ của lột da hóa học bao gồm: phát ban đỏ, mụn thịt, nhiễm trùng, sẹo, mụn trứng cá…
Phương pháp peel da hóa học trị nám lâu năm
Phẫu thuật là biện pháp sử dụng nitơ dạng lỏng để làm đông lạnh những tế bào da bị nám (hay những tế bào da có màu sắc bất thường) để loại bỏ chúng khi nitơ bay hơi. Trong quá trình phẫu thuật lạnh, người bị nám da có thể được tiến hành gây tê cục bộ để không cảm thấy khó chịu. Hoặc trong một số trường hợp nặng có thể được gây mê toàn thân.
Cần cân nhắc trước khi thực hiện thủ thật này bởi nó có thể gây ra một số biến chứng như:
Sau khi phẫu thuật lạnh, bạn nên cẩn thận làm theo lời khuyên của bác sĩ để tránh gặp phải biến chứng.
Liệu pháp laser được áp dụng cho các trường hợp đã thực hiện lột da hóa học hoặc điều trị tại chỗ nhưng không đem lại hiệu quả. Liệu pháp này sử dụng các thiết bị hiện đại cao để chiếu tia laser với mức năng lượng thấp nhằm phá hủy sắc tố gây nám da melanin, từ đó làm mờ mảng/đốm nám.
Một số tác dụng phụ của liệu pháp laser mà bạn cần biết bao gồm: da bị tổn thương hoặc yếu hơn, màu sắc đốm nám có thể đậm dần lên nếu da không được che chắn hoặc bảo vệ kỹ.
Laser trị nám da mặt lâu năm
Việc chăm sóc da cũng đóng vai trò quan trọng trong phục hồi da, giúp làm tăng hiệu quả điều trị nám. Nhưng nhiều người chỉ chú trọng vào những phương pháp điều trị mà không quan tâm vấn đề chăm sóc, bảo vệ cho da đúng cách. Chẳng hạn như không che chắn cho da khi tiếp xúc với ánh nắng, sử dụng sản phẩm chăm sóc da có tính bào mòn da mạnh… Điều này sẽ khiến cho da ngày càng yếu đi, khiến nám lan rộng và kéo dài nặng thêm.
Thêm một nguyên nhân khác khiến cho da nám lâu năm mãi không khỏi đó là do điều trị nám không đúng cách. Khi điều trị nám sai cách không những gây tốn kém tiền bạc, khiến cho người bệnh cảm thấy chán nản mà còn làm tổn thương da, làm mức độ nám trở nên trầm trọng hơn.
Tệ hại hơn, một số trường hợp nghe theo lời mách bảo không có căn cứ khoa học khi sử dụng kem trộn để trị nám da. Điều này khiến cho da bị ngày càng nám nặng hơn, nám sẽ kéo dài trong nhiều năm và thậm chí là vĩnh viễn không thể phục hồi được.
Điều trị nám da đòi hỏi thời gian dài và sự kiên trì, thế nhưng nhiều người bỏ cuộc giữa chừng trong khi thực hiện đầy đủ liệu trình theo hướng dẫn của bác sĩ da liễu.
Khi việc điều trị bị ngắt quãng trong thời gian dài, sẽ khiến cho tình trạng nám không thể cải thiện rõ rệt và có thể lan rộng nhiều hơn. Và sau này, khi người bị nám muốn quay trở lại điều trị thì sẽ gặp khó khăn nhiều hơn, tốn kém nhiều chi phí và thời gian.
Nếu không muốn làm giảm kết quả điều trị nám da lâu ngày, bạn cần lưu ý những vấn đề như sau:
Thuốc tránh thai có thể gây ra tác dụng phụ là làm thay đổi nội tiết tố, làm tăng sự hình thành và phát triển sắc tố melanin. Lượng melanin tăng cao quá mức có thể làm cho tình trạng nám da lâu năm ngày càng nặng thêm, các vết nám mới có thể xuất hiện.
Các chất kích thích có trong rượu bia, thuốc lá… có thể gây ức chế hoặc làm cản trở tới quá trình thải độc ở da, khiến tế bào da yếu dần đi và làm tăng nguy cơ nám da nặng hơn.
Ngoài ra, chất kích thích còn là nguyên nhân khiến cho da nhanh lão hóa hơn, giảm sức đề kháng của da và khiến da trông sạm màu hơn.
Người bệnh cần lưu ý tránh các chất kích thích khi trị nám
Nếu bạn đang điều trị nám da thì nên tạm ngừng sử dụng thuốc chống trầm cảm. Theo các chuyên gia, việc sử dụng thuốc chống trầm cảm có thể làm tăng khả năng hấp thụ tia UV (tia cực tím) từ ánh sáng mặt trời, từ đó làm nặng thêm tình trạng nám da.
Việc tạm dừng không nên đột ngột mà cần giảm liều dần dần để cơ thể người bệnh kịp thích nghi.
Nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi tạm dừng thuốc chống trầm cảm bởi nếu dừng thuốc đột ngột có thể làm trầm trọng thêm một số triệu chứng trầm cảm (căng thẳng quá mức, mất tập trung, mất ngủ…).
Sau khi đã trải qua một vài biện pháp điều trị nám, làn da ít nhiều cũng được cải thiện và vết nám mờ dần đi. Tuy nhiên lúc này, da rất dễ bị tổn thương và dễ bị nám tái phát trở lại dưới sự tác động của tia tử ngoại (tia UV) trong ánh nắng mặt trời.
Vì vậy, bạn rất cần chống nắng mỗi ngày bằng các biện pháp như: đeo khẩu trang, đội mũ rộng vành, sử dụng quần áo chống nắng có khả năng ngăn cản tia UV, bôi kem chống nắng có chỉ số chống nắng SPF từ 50 trở lên.
Chăm sóc da đóng vai trò quan trọng để phòng ngừa nám da mặt lâu năm. Chăm sóc da bị nám đúng cách sẽ giúp làn da trở nên khỏe mạnh hơn và dễ dàng loại bỏ vết nám hơn.
Đảm bảo chăm sóc da kỹ càng
Nhiều mặt nạ tự nhiên phù hợp và có tác dụng làm mờ vết nám, nhưng tùy vào cơ địa từng người. Có người dùng mặt nạ dễ bị kích ứng, mẩn đỏ và làm nặng thêm tình trạng nám.
Do vậy, trước khi sử dụng mặt nạ nám da, bạn có thể bôi một chút lên da vùng cổ tay để xem có kích ứng không. Nếu da không có biểu hiện bất thường thì có thể dùng lên mặt.
Chế độ ăn uống và sinh hoạt điều độ góp phần không nhỏ tới việc phòng ngừa nám da lâu năm. Khi có chế độ sinh hoạt, ăn uống tốt thì sức khỏe làn da được tăng cường, tăng khả năng chống lại các tác nhân gây nám.
Ngay từ bây giờ, bạn hãy xây dựng cho mình những thói quen sinh hoạt tốt như sau:
Trên đây là tổng hợp các phương pháp trị nám da mặt lâu năm và những điều cần lưu ý trong điều trị. Hy vọng bạn đã có thêm nhiều kiến thức hữu ích để sớm thoát khỏi nám da và có làn da sáng mịn hồng hào.