Viêm xoang do nấm: Nguyên nhân & cách điều trị

I. Viêm xoang do nấm có mấy loại?

Có thể chia bệnh viêm xoang do nấm thành những loại cơ bản chính như sau: 

1. Viêm xoang do nấm không xâm lấn

• Viêm xoang do nấm dị ứng: Đây là tình trạng nhiễm trùng xoang do nấm phổ biến nhất, một số loại nấm sẽ sinh sôi và phát triển trên bề mặt của xoang. Các loại nấm này thường gây ra viêm xoang.
• U nấm xoang: Gặp phổ biến là ở xoang hàm do nấm Aspergillus tấn công. Loại nấm này tập trung thành từng đám, phát triển lớn dần gây nhiễm trùng và tắc nghẽn xoang. Một số trường hợp có thể kèm theo polyp mũi, bị nghẹt mũi nhưng triệu chứng dễ nhầm lẫn các bệnh lý về xoang khác.
• Viêm xoang do nấm hoại sinh: Người mắc bệnh thường không có triệu chứng, nấm trú ngụ ở chất nhầy trong dịch mũi, trong dịch mủ của mũi.

2. Viêm xoang do nấm xâm lấn

• Viêm xoang do nấm xâm lấn cấp tính: Là loại viêm xoang do nấm tấn công dữ dội nhất. Người có nguy cơ cao mắc viêm xoang do nấm xâm lấn cấp tính thường là người mắc ung thư cấy ghép nội tạng hoặc suy gan thận. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như hoại tử mạch máu xung quanh xoang, mài mòn xương, làm cho mắt nhìn mờ, sương mù não hoặc thậm chí là tử vong.
• Viêm xoang do nấm xâm lấn mạn tính: Triệu chứng bệnh tương tự như viêm xoang do nấm xâm lấn cấp tính, nhưng thường diễn ra trong khoảng thời gian khoảng trên 12 tuần trở lên. Bệnh thường gặp ở những người mắc tiểu đường, người đã từng mắc viêm mũi xoang mạn tính.
• Viêm xoang do nấm xâm lấn u hạt: Tình trạng này rất hiếm gặp, có thể đi kèm với biểu hiện lồi mắt ở một bên. Nguyên nhân gây ra bệnh là do loài nấm Aspergillus flavus tấn công vào niêm mạc mũi xoang và gây ra hiện tượng nhiễm trùng. 

II. Bệnh viêm xoang nấm có nguy hiểm không?

Viêm xoang do nấm xâm lấn nếu không được điều trị hoặc can thiệp kịp thời có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng (tổn thương dây thần kinh, mất mô cơ và làm biến dạng trên khuôn mặt), thậm chí là đe dọa tới tính mạng của người bệnh. 

III. Nguyên nhân gây viêm xoang do nấm

Viêm xoang do nấm có thể xảy ra khi có một loại nấm nào đó xâm nhập vào khoang mũi, sau đó di chuyển vào các hốc xoang và phát triển tại đây, gây ra tình trạng nhiễm trùng mũi xoang. Không phải lúc nào tiếp xúc với các loại nấm cũng gây ra viêm xoang, có những loại nấm vô hại và không gây bệnh. Viêm xoang do nấm thường liên quan đến tác nhân nấm men hoặc nấm mốc gây bệnh. 

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng xác định một số yếu tố nguy cơ gây ra tình trạng viêm xoang do nấm như:

• Dị dạng cấu trúc vùng mũi xoang, khiến cho các loại nấm gây hại dễ dàng xâm nhập và tấn công gây nhiễm trùng nhiễm khuẩn mũi xoang.
• Tiếp xúc nhiều với khói bụi, đất trồng hoặc phấn hoa có chứa nấm.
• Khí hậu: Tỷ lệ người mắc viêm xoang do nấm thường cao ở những khu vực có kiểu khí hậu nóng ẩm, độ ẩm cao như Đông Nam Á, Ấn Độ.
• Giới tính: Phụ nữ thường mắc viêm xoang nhiều hơn là nam giới.
• Người có hệ miễn dịch kém: Chẳng hạn như người bệnh ung thư đang điều trị hóa chất, người mắc bệnh tiểu đường, bệnh nhân HIV/AIDS, người dùng thuốc ức chế miễn dịch, người bệnh sau khi vừa trải qua phẫu thuật cấy ghép nội tạng… cũng có thể mắc bệnh lý viêm xoang do nấm.

IV. Triệu chứng viêm xoang do nấm 

Các biểu hiện của viêm xoang do nấm thường diễn ra tại một bên mũi hay một bên mặt bao gồm: 

• Chảy nước mũi, tắc nghẹt mũi.
• Mũi có mùi hôi, suy giảm khứu giác.
• Đau nhức khu vực mũi xoang, chỉ cần cử động vùng đầu mặt nhẹ thôi cũng cảm thấy đau.
• Sốt cao, đau họng, đau đầu.

Ngoài ra, triệu chứng viêm xoang do nấm có thể nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách hoặc xảy ra ở những người có sức đề kháng yếu. Cụ thể là những triệu chứng:

• Lồi mắt: Nhãn cầu nhô ra hoặc nặng nữa sẽ thấy lồi nhô ra khỏi hốc mắt.
• Màu da thay đổi: Da có thể chuyển màu đen hoặc rất nhợt nhạt.
• Da mặt tê bì.
• Hốc mắt và vùng mặt bị căng tức khó chịu.
• Thị lực bị suy giảm, thậm chí là mù lòa.

V. Cách điều trị viêm xoang do nấm

Tùy từng vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ viêm xoang do nấm (nặng hay nhẹ) mà có thể lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Có thể kể đến một số biện pháp điều trị viêm xoang do nấm như sau:

1. Thuốc trị nấm

Vì nguyên nhân gây bệnh là nấm nên cần sử dụng thuốc điều trị nấm để tiêu diệt vi sinh vật này, ức chế sự phát triển của chúng để từ đó ngăn cho bệnh không tiến triển và sớm khỏi bệnh. Một số loại thuốc trị nấm thường được bác sĩ kê đơn cho người bệnh sử dụng là: Itraconazole, Amphotericin B, thuốc kháng nấm thuộc nhóm Azole…

2. Sử dụng thuốc corticosteroid

Nấm tấn công vào niêm mạc mũi xoang và gây ra tình trạng viêm, do vậy người bệnh có thể sử dụng thêm thuốc corticosteroid để chống viêm, ngăn cho viêm không lan rộng trong niêm mạc mũi xoang.

3. Rửa mũi bằng nước muối sinh lý

Hàng ngày, bạn nên sử dụng nước muối sinh lý 0.9% để làm sạch niêm mạc mũi xoang. Đây còn là biện pháp đơn giản hiệu quả để vệ sinh xoang mũi, rửa trôi dịch nhầy hay chất bẩn tồn đọng trong khoang mũi. 

Ngoài ra, rửa mũi bằng nước muối sinh lý còn giúp làm giảm tình trạng viêm, làm loãng dịch nhầy ở mũi và nhờ đó giảm bớt triệu chứng cho người viêm xoang do nấm.

4. Phẫu thuật

Phương pháp phẫu thuật chữa viêm xoang do nấm thường được chỉ định khi đã áp dụng các biện pháp nêu trên nhưng bệnh tình không được cải thiện, hoặc triệu chứng viêm xoang đã trở nên rất nghiêm trọng có thể đe dọa tới sức khỏe và tính mạng của người bệnh. 

Để đảm bảo an toàn trước, trong và sau khi phẫu thuật thì cần tiến hành thông qua các quy trình như sau:  

4.1. Chỉ định phẫu thuật đúng

Cần cân nhắc thật kỹ giữa lợi ích - rủi ro cho người bệnh được chỉ định phẫu thuật. Có những trường hợp không thể áp dụng được phương pháp phẫu thuật bởi lý do điều kiện sức khỏe không cho phép hoặc tiên lượng xấu sau khi trải qua phẫu thuật.

4.2. Lựa chọn đúng phương pháp phẫu thuật

Sau khi tiến hành các loại xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán mức độ bệnh viêm xoang do nấm, cũng như loại nấm gây ra viêm xoang, các bác sĩ sẽ hội chẩn nhằm tìm ra phương pháp phẫu thuật phù hợp. 

Nếu lựa chọn sai biện pháp phẫu thuật có thể gây ra nhiều hậu quả vô cùng nghiêm trọng, làm cho bệnh chẳng những không được điều trị khỏi mà còn gây tốn kém thời gian, tiền bạc và ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của người bệnh.

4.3. Lấy sạch bệnh tích

mũi xoang có cấu tạo phức tạp với nhiều ngóc ngách khiến cho mầm bệnh hay nấm gây hại có thể trú ngụ tại nhiều nơi mà chúng ta không ngờ tới. Ngoài ra, nấm còn có thể tồn tại ở nhiều rãnh xoang, nằm xung quanh các động mạch hay tĩnh mạch nên việc lấy bệnh tích cũng rất khó khăn.

Vì vậy, việc lấy sạch bệnh tích và làm sạch ổ viêm nhiễm trong mũi xoang trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

4.4. Đặt thuốc chống nấm sau phẫu thuật

Để phòng ngừa sự phát triển các sợi nấm còn sót lại sau quá trình phẫu thuật (có thể làm cho viêm xoang tái phát trầm trọng hơn) thì sau khi phẫu thuật, cần đặt thuốc chống nấm khoảng 1-2 tuần. Và sau đó, rửa lại thuốc chống nấm này sau khi phẫu thuật khoảng 3 tuần.

5. Liệu pháp miễn dịch

Liệu pháp miễn dịch được áp dụng phổ biến trong các trường hợp viêm xoang do nấm dị ứng hoặc các loại viêm xoang do nấm khác theo sự chỉ định của bác sĩ. Liệu pháp miễn dịch bao gồm việc cho người bệnh tiếp xúc với các dị nguyên gây bệnh theo phác đồ điều trị để nâng cao hệ miễn dịch, nhằm chống lại tác nhân gây bệnh.

VI. Cách phòng ngừa viêm xoang do nấm 

Với kiểu thời tiết nóng ẩm, nắng mưa nhiều đan xen như ở nước ta thì đây là cơ hội tốt cho các loài nấm hoặc mốc phát triển mạnh mẽ. Để phòng ngừa viêm xoang do nấm, các chuyên gia khuyến cáo rằng tất cả mọi người nên chăm sóc vùng tai mũi họng đúng cách nhằm tăng khả năng bảo vệ niêm mạc mũi xoang, chống lại tác nhân gây bệnh tốt hơn.

Để phòng ngừa viêm xoang do nấm, người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp như sau:

• Thường xuyên vệ sinh sạch sẽ vùng mũi họng: Hàng ngày bạn có thể sử dụng nước muối sinh để làm sạch niêm mạc mũi và vùng họng. Khi đi ra ngoài đường hoặc đến những nơi không khí ô nhiễm, cần đeo khẩu trang để phòng ngừa mầm bệnh xâm nhập từ bên ngoài.
• Thường xuyên giặt khăn mặt và phơi chúng dưới ánh nắng mặt trời để tiêu diệt nấm mốc và vi khuẩn gây viêm xoang.
• Giữ cho nhà cửa thông thoáng, nhiều ánh nắng mặt trời chiếu vào, dọn dẹp các ngõ ngách hoặc những nơi tối ẩm trong phòng, khu vực sinh hoạt.
• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng: Hãy chú ý bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng và đa dạng các loại thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, hạn chế nấm mốc xâm nhập và gây ra nhiễm trùng mũi xoang.
• Thăm khám tai mũi họng định kỳ: Cả 2 khu vực tai - mũi - họng đều có mối liên quan mật thiết với nhau, vì vậy bạn nên đi thăm khám tai mũi họng định kỳ để sớm phát hiện những vấn đề bất thường để một bộ phận tổn thương (hoặc nhiễm trùng) sẽ lây lan cho các bộ phận còn lại. Từ đó làm giảm nguy cơ nhiễm viêm xoang do nấm hoặc các bệnh lý khác về tai mũi họng.

Mong rằng thông qua bài viết này đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về tình trạng viêm xoang do nấm: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả. Viêm xoang do nấm nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nguy hiểm, vì vậy ngay từ bây giờ bạn nên tích cực điều trị để không ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.