Tết Hàn Thực 2025 "tất tần tật" những điều cần biết

Tết Hàn Thực 2025 là ngày nào?

Tết Hàn Thực 2025 sẽ rơi vào thứ hai ngày 31/3/2025 Dương lịch (tức ngày mùng 3/3/2025 Âm lịch).

Tết Hàn Thực (寒食節) là một ngày lễ truyền thống diễn ra vào ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch hàng năm, chủ yếu phổ biến tại Việt Nam và Trung Quốc Trong ngày này, người dân thường làm bánh trôi, bánh chay để cúng tổ tiên, thể hiện sự hiếu thảo và nhớ về cội nguồn.

Tết Hàn Thực 2025 sẽ rơi vào thứ hai ngày 31/3/2025 Dương lịch (tức ngày mùng 3/3/2025 Âm lịch).

Nguồn gốc Tết Hàn thực

Tết Hàn thực có nguồn gốc từ Trung Quốc, gắn liền với câu chuyện về Giới Tử Thôi – một trung thần của vua Tấn Văn Công

Theo truyền thuyết, Giới Tử Thôi từng theo vua Tấn Văn Công và đã hy sinh rất nhiều, thậm chí cắt thịt của mình để cứu vua. Sau này, khi Tấn Văn Công lên ngôi, ông phong thưởng cho nhiều người nhưng lại quên mất Giới Tử Thôi. Giới Tử Thôi không oán trách, mà đưa mẹ về ẩn cư trong rừng sâu.

Vua Tấn Văn Công sau khi nhớ ra, muốn đón Giới Tử Thôi trở về triều nhưng ông nhất quyết từ chối. Nhà vua ra lệnh đốt rừng để ép ông ra, nhưng Giới Tử Thôi vẫn không chịu, cuối cùng cả hai mẹ con đều bị thiêu chết. Sau đó, nhà vua thương tiếc, lập đền thờ và đặt ra ngày "Tết Hàn Thực" (nghĩa là "Ngày ăn đồ lạnh") để tưởng nhớ ông.

Trong ngày này, người dân Trung Hoa xưa kiêng đốt lửa, chỉ ăn thức ăn nguội (hàn thực – 寒食, nghĩa là "thức ăn lạnh"), nhằm tưởng niệm Giới Tử Thôi.

Tại Việt Nam, Tết Hàn thực đã được hợp nhất với Tết bánh trôi, bánh chay

Ý nghĩa của Tết Hàn thực ở Việt Nam

 Đối với người Trung Quốc, khi Tết Hàn thực diễn ra người dân sẽ kiêng dùng lửa và sử dụng thức ăn nguội lạnh, tham gia nhiều hoạt động truyền thống như viếng mộ, chọi gà, đánh đu, đua thuyền,.. suốt 3 ngày liên tiếp.

Tại Việt Nam, người Việt đón Tết Hàn thực bằng việc cúng mâm cỗ bánh trôi bánh chay lên ông bà tổ tiên, lễ Phật và hoàn toàn không xuất hiện tục lệ kiêng dùng lửa hay ăn đồ nguội lạnh, khác biệt với phong tục nước bạn.

Tại Việt Nam, Tết Hàn thực đã được hợp nhất với Tết bánh trôi, bánh chay và khi du nhập vào Việt Nam. Tết tháng 3 tại Việt Nam, thể hiện rõ nét đặc trưng văn hóa, lối sống riêng của người Việt. Tết hàn thực của người Việt mang ý nghĩa hướng về cội nguồn, tổ tiên, ghi nhớ công ơn của những người đã khuất.

Cứ mỗi lần đến Tết này mỗi thành viên đều cùng nhau ngồi bên mâm cơm sum họp gia đình. Vào ngày này, các gia đình Việt sẽ chuẩn bị bánh trôi, bánh chay để lễ Phật, cúng gia tiên, thậm chí nhiều nơi cúng thần hoàng, bày tỏ lòng thành.

Mâm cúng lễ Tết hàn thực gồm có nhang, hoa, quả tươi, trầu cau. Tránh dùng những loại quả có nhiều gai góc để bày ngũ quả. Trên bàn thờ cũng phải có 1 ly nước sạch thể hiện tâm trong sạch, thanh tịnh của gia chủ khi làm lễ.

Đồng thời, mâm cúng Tết hàn thực không thể thiếu bánh trôi, bánh chay. Luôn phải có 5 hoặc 3 đĩa bánh trôi, 3 bát bánh chay dâng lên bàn thờ.

Vì sao ăn bánh trôi bánh chay vào ngày Tết Hàn thực?

Bánh trôi, bánh chay không chỉ là món ăn quen thuộc của người Việt mà còn được xem như biểu tượng đặc trưng của Tết Hàn thực. Nhà bác học Lê Quý Đôn (1726 - 1784) từng viết: "Tục nước ta trọng nhất bánh trôi nước, mỗi năm cứ ngày mồng 3 tháng 3 thì làm bánh ấy”. 

Điều này cho thấy phong tục thưởng thức bánh trôi, bánh chay trong dịp này đã xuất hiện từ lâu đời. Việc sử dụng hai loại bánh này để thờ cúng tổ tiên trong Tết Hàn thực phản ánh nét đẹp của văn hóa nông nghiệp Việt Nam.

Cả bánh trôi và bánh chay đều được làm từ bột gạo nếp dẻo thơm, tượng trưng cho thành quả lao động của người dân sau những ngày vất vả. Những chiếc bánh này được dâng lên tổ tiên như một cách bày tỏ lòng tri ân và sự kính trọng. 

Ngoài ra, bánh trôi với hình dáng tròn trịa còn mang ý nghĩa cầu chúc "Mẹ tròn con vuông", trong khi bánh chay với lớp vỏ trắng thể hiện tính âm, còn nhân đậu xanh mang tính dương, tượng trưng cho sự hòa hợp âm dương, gửi gắm mong ước về thời tiết thuận lợi, mùa màng bội thu.

Tết Hàn thực 2025 có được nghỉ làm không?

Tết Hàn thực 2025 có được nghỉ không?

Căn cứ theo Điều 112 Bộ luật Lao động 2019 quy định về nghỉ dịp lễ tết như sau: 

Nghỉ lễ Tết: 

Người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương trong những ngày Lễ, Tết sau đây: 

- Tết Dương lịch: 1 ngày (vào ngày 1 tháng 1 Dương lịch)

- Tết Âm lịch: 5 ngày

- Ngày Chiến thắng: 1 ngày (ngày 30 tháng 4 Dương lịch)

- Ngày Quốc tế lao động: 1 ngày (ngày 1 tháng 5 Âm lịch)

- Ngày Quốc khánh (2 ngày (ngày 2/9 Dương lịch và 1 ngày liền kề trước hoặc sau) 

- Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương: 1 ngày (ngày 10 tháng 3 Âm lịch)

Lao động là người nước ngoài làm việc tại Việt Nam ngoài các ngày nghi theo quy định như trên còn được nghỉ thêm 1 ngày Tết cổ truyền dân tộc và 1 ngày Quốc khánh của nước họ. 

Hàng năm, căn cứ vào điều kiện thực tế, Thủ tướng Chính phủ quyết định cụ thể ngày nghỉ quy định. 

Như vậy, Tết Hàn thực không thuộc một trong những ngày lễ mà người lao động được nghỉ theo quy định. Do đó người lao động không được nghỉ vào ngày Tết Hàn Thực, người lao động khi có lịch làm việc vẫn phải đi làm bình thường.

Văn khấn Tết Hàn thực 2025 truyền thống

Các bài văn khấn Tết Hàn thực 2025

1. Văn khấn Tết Hàn thực 2025 truyền thống

Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ Địa, ngài Bản gia Táo Quân cùng chư vị Tôn thần.

Con kính lạy gia tiên nội ngoại, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, bá thúc huynh đệ, cô di tỷ muội.

Hôm nay là ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch, gặp tiết Hàn Thực, tín chủ con là (họ tên), cư ngụ tại (địa chỉ), thành tâm sắm sửa lễ vật, hương đăng hoa quả, bánh trôi bánh chay, kính dâng trước án.

Chúng con cúi xin:

Chư vị thần linh chứng giám lòng thành, phù hộ độ trì cho gia đình an khang thịnh vượng, vạn sự hanh thông.

Tổ tiên nội ngoại, ông bà cha mẹ đã khuất về hưởng lễ vật, phù hộ độ trì cho con cháu hiếu thuận, bình an, tài lộc vững bền.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám.

Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần) 

2. Văn khấn Tết Hàn thực 2025 đơn giản

Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần)

Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư vị thần linh, gia tiên tiền tổ.

Hôm nay là ngày 3 tháng 3 năm Giáp Thìn (2025), nhân tiết Tết Hàn Thực, chúng con thành tâm dâng lễ, bánh trôi bánh chay cùng hương đăng trà quả, cúi xin tổ tiên chứng giám.

Nguyện cho gia đình bình an, tài lộc dồi dào, gia đạo hòa thuận.

Cúi xin tổ tiên linh thiêng, chư vị thần linh độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật!

3. Văn khấn Tết Hàn thực 2025 dành cho người bận rộn

Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần)

Hôm nay ngày 3 tháng 3 âm lịch, nhân tiết Tết Hàn Thực, con thành tâm dâng hương, bánh trôi bánh chay, kính mời gia tiên nội ngoại về hưởng lễ.

Nguyện cho gia đạo bình an, tài lộc dồi dào, sức khỏe viên mãn.

Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần)

(Bạn có thể chọn bài văn khấn phù hợp với điều kiện và thời gian của mình)

Mong rằng những thông tin trên sẽ giúp bạn có được Tết Hàn thực 2025 ấm áp, an lành!

Tết Hàn thực 2025 kiêng gì?

Bên cạnh những lễ nghi cần thực hiện, Tết Hàn thực cũng có những điều kiêng kỵ quan trọng, bao gồm:

- Kiêng cúng bánh trôi nhiều màu: Tết Hàn thực là ngày cúng lễ gia tiên, lễ Phật nên trọng sự thanh tịnh, đơn giản, vậy nên bánh chỉ cúng màu trắng tự nhiên. 

- Kiêng chuyển chỗ ở: Theo dân gian, vong linh người đã khuất thường theo sát gia đình vậy nên chuyển nhà vào ngày tết Hàn thực sẽ khiến nhà cửa bị xáo trộn, không tốt lành. 

- Kiêng chưng hoa quả có gai, vị đắng: Ngụ ý tránh mang đến tai ương, đau khổ, cuộc sống chịu nhiều cay đắng, khó khăn hơn. 

- Kiêng cúng hoa ly, hoa sứ, hoa vạn thọ: Tránh mang đến vận xui cho gia đình. 

Mong rằng những thông tin trên sẽ giúp bạn có được Tết Hàn thực 2025 ấm áp, an lành! 

An An (T/H)