Ô nhiễm không khí có thể dẫn đến căn bệnh mất trí nhớ Alzheimer

Ô nhiễm không khí có thể là yếu tố dẫn đến chứng mất trí nhớ và suy giảm tinh thần ở người già trên khắp thế giới (Ảnh: ITN)

Theo báo cáo, cố vấn khoa học của chính phủ Anh lần đầu tiên cho biết ô nhiễm không khí có thể là yếu tố dẫn đến chứng mất trí nhớ và suy giảm tinh thần ở người già trên khắp thế giới.

Ý kiến ​​giới chuyên gia về tác động y tế của chất ô nhiễm không khí làm tăng thêm sức nặng cho các nghiên cứu ngày càng tăng về mối liên hệ giữa không khí bẩn với sự suy giảm nhận thức.

Trong một báo cáo công bố trước đó, các chuyên cho biết sau khi xem xét gần 70 nghiên cứu, họ kết luận rằng bằng chứng hiện có cho thấy việc tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm không khí có liên quan đến “chức năng nhận thức liên quan đến lão hóa, cụ thể là chứng mất trí nhớ” .

Cho đến nay, ô nhiễm không khí chủ yếu liên quan đến tổn thương sức khỏe thể chất ở phổi, tim và các cơ quan khác.

Tác giả của báo cáo, Frank Kelly của Imperial College London, cho biết số lượng nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa ô nhiễm và suy giảm tinh thần đã “nổi lên” trong những năm gần đây.

Ông nói: “Chứng mất trí nhớ là một trong những thách thức toàn cầu lớn nhất đối với vấn đề chăm sóc sức khỏe và xã hội trong thế kỷ 21”.

Giới chuyên môn cũng tiết lộ rằng không thể đưa ra số liệu cụ thể về số lượng người lớn tuổi bị suy giảm tinh thần do ô nhiễm không khí, phần lớn là do thiếu nghiên cứu có thể đưa ra mối liên hệ nhân quả.

Tuy nhiên, Kelly cho biết một nghiên cứu năm 2018 về cư dân London cho thấy chất lượng không khí kém có thể là nguyên nhân gây ra khoảng 60.000 trong số 209.600 trường hợp mắc chứng mất trí nhớ mới ở Vương quốc Anh mỗi năm.

Báo cáo xác định ba cơ chế chính khiến ô nhiễm không khí làm tăng tốc độ suy giảm tinh thần. Chủ yếu trong số này là tổn thương do các hạt nhỏ gây ra trong mạch máu, có thể ảnh hưởng đến việc cung cấp máu cho não: lượng máu cung cấp cho tế bào não giảm có thể dẫn đến chứng mất trí nhớ.

Trên thế giới có hơn 57 triệu người mắc chứng mất trí nhớ và ước tính con số này sẽ tăng lên 153 triệu vào năm 2050. (Ảnh: ITN)

Có rất nhiều nghiên cứu trên người và động vật cho thấy ô nhiễm ảnh hưởng đến mạch máu.

Những lời giải thích rõ ràng ​​hơn bao gồm việc kích hoạt hệ thống miễn dịch của não bằng cách tiếp xúc với ô nhiễm và các hạt nhỏ nhất đến não trực tiếp qua đường mũi và khứu giác (các tế bào thần kinh cho chúng ta khứu giác).

Kelly cho biết, có ít bằng chứng hơn cho cả hai cơ chế và giới chuyên gia ủng hộ lý thuyết mạch máu.

Brian Castellani thuộc Đại học Durham, người không tham gia vào nghiên cứu, cho biết: “Nhờ có nhiều nghiên cứu trong vài năm qua, chúng tôi có thể tự tin nói rằng mối liên hệ này tồn tại”. Ô nhiễm không khí có thể có tác động đáng kể đến sức khỏe não bộ ở tuổi già.

Stephen Rice, thuộc Trung tâm Sinh thái và Thủy văn Vương quốc Anh, cho biết: “Những phát hiện của các nhà khoa học về tác động y tế của các chất gây ô nhiễm không khí không có gì đáng ngạc nhiên nhưng củng cố ý kiến ​​cho rằng ô nhiễm không khí có tác động đến sức khỏe lớn tuổi hơn những gì chúng ta nghĩ trước đây. Thậm chí có thể còn lan rộng hơn nữa.

Đây là những hậu quả sâu rộng đối với sức khỏe cộng đồng ngoài những tác động trực tiếp đã được nhiều người biết đến.”

Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng ô nhiễm không khí có thể ít liên quan đến nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ hơn các yếu tố nguy cơ khác như hút thuốc, nhưng do số lượng lớn người tiếp xúc với ô nhiễm không khí nên tác động đến sức khỏe của người dân là rất đáng kể.

Hiện nay, trên thế giới có hơn 57 triệu người mắc chứng mất trí nhớ và ước tính con số này sẽ tăng lên 153 triệu vào năm 2050.

Có tới 40% những trường hợp này được cho là có liên quan đến các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được, chẳng hạn như tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm không khí.

Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng với số lượng lớn các trường hợp sa sút trí tuệ, việc xác định các yếu tố nguy cơ có khả năng thay đổi được nhằm giảm gánh nặng bệnh tật. Điều này sẽ có tác động rất lớn đến cá nhân và xã hội.

Việc tiếp xúc với PM_2.5 và các chất gây ô nhiễm không khí khác có thể được cải thiện ở một mức độ nào đó thông qua những thay đổi trong hành vi cá nhân, nhưng quan trọng là có thể đạt được những cải thiện hơn nữa thông qua những quy định nghiêm ngặt.