Máy xét nghiệm Covid-19 giống nhau, các tỉnh mua chênh lệch cả tỉ đồng

3 tỉnh mua 3 giá chênh nhau đến 2 tỉ

Ngày 23/4, lãnh đạo Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (Bộ Công an) cho biết kết quả điều tra ban đầu đã làm rõ được hành vi sai phạm của bị can Nguyễn Nhật Cảm và đồng phạm trong việc chỉ định thầu và mua máy xét nghiệm Realtime PCR. Theo đó, các bị can này có hành vi móc ngoặc, thổi giá thiết bị vật tư y tế. Các bị can đã nâng giá gấp 3 lần giá nhập, khoảng 2,3 tỉ đồng lên 7 tỉ đồng khi bán cho CDC Hà Nội.

Sau vụ CDC Hà Nội, nhiều địa phương khác cũng đã hoặc đang đặt mua thiết bị PCR với giá cao bị đặt nghi vấn. Hải Phòng được cho là mua máy này với giá 10 tỉ nhưng sau đó Sở y tế Hải Phòng cho biết họ chỉ "mượn" máy. Quảng Ninh 8,4 tỉ, Bệnh viện Đa khoa Ninh Bình 7,9 tỉ, Quảng Nam 7,2 tỉ; một số tỉnh lân cận Hà Nội mua với giá 6,2 tỉ…

Theo tìm hiểu của báo Thanh Niên, đã có hàng chục tỉnh, thành phố mua sắm hệ thống Realtime PCR tự động, không chỉ của hãng Quiagen (Đức) mà còn của hãng Roche (Thụy Sĩ) và một số hãng khác. Từ tháng 10/2019, CDC tỉnh Bắc Ninh mua sắm hệ thống máy xét nghiệm Realtime PCR tự động thông qua đấu thầu rộng rãi với mức giá 5,98 tỉ đồng. Nguồn vốn mua máy xét nghiệm trên được trích từ ngân sách tỉnh Bắc Ninh trong năm 2019.

Hệ thống này bao gồm máy tách chiết DNA; máy thẩm định mẫu; máy Realtime PCR tự động và phần mềm chuyên dụng kèm theo; máy tính và máy in nguyên hộp; vật tư và hóa chất tiêu hao. Đầu tháng 3 vừa qua, Bệnh viện đa khoa tỉnh Ninh Bình mua sắm hệ thống máy xét nghiệm Realtime PCR này nhưng với mức giá 7,89 tỉ đồng. Trong khi đó, hệ thống này đã được Sở Y tế tỉnh Thái Bình mua vào đầu tháng 4/2020 với giá 6,4 tỉ đồng. Sau khi đàm phán, đã xuống dưới 6 tỉ đồng.

Các kỹ thuật viên thực hiện xét nghiệm SARS-CoV-2  trong phòng thí nghiệm. Hình minh họa.

Nếu như ở Thái Bình, việc mua hệ thống máy xét nghiệm Realtime PCR được thực hiện thông qua việc chỉ định thầu, doanh nghiệp được chỉ định là Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ kỹ thuật Tài Lộc (trụ sở ở quận Thanh Xuân, Hà Nội), thì tại Bắc Ninh và Ninh Bình, việc mua sắm thiết bị thực hiện qua đấu thầu rộng rãi.

Đáng chú ý, dù đấu thầu rộng rãi nhưng tại Bắc Ninh và Ninh Bình chỉ có duy nhất Công ty TNHH Thiết bị y tế và khoa học Tâm Việt tham gia và trúng thầu với mức giá nêu trên.

3 tỉnh nói gì về mức giá mua máy xét nghiệm Realtime PCR?

Theo ông Phạm Văn Hiệp, Giám đốc BVĐK tỉnh Ninh Bình, hệ thống xét nghiệm virus SARS-CoV-2 đơn vị mua, được UBND tỉnh cấp vốn từ nguồn ngân sách và được đấu thầu công khai, rộng rãi qua mạng, không chỉ định thầu. Bệnh viện thông báo giá gói thầu là 5 tỉ 980 triệu đồng. Công ty TNHH Thiết bị y tế và khoa học Tâm Việt đã trúng thầu với giá 5,9 tỉ đồng. 

Ngoài giá trị của hệ thống xét nghiệm, cộng thêm các hạng mục đi kèm như tủ bảo quản, máy an toàn sinh học, máy khử khuẩn, các thiết bị khác… thì tổng giá trị mua sắm trang thiết bị là 7,8 tỉ đồng.

Hệ thống xét nghiệm Real-time RT-PCR mà BVĐK tỉnh Ninh Bình mua ngoài xét nghiệm virus SARS-CoV-2 còn có thể xét nghiệm viêm Gan B, C; HIV, Lao, ung thư… Khi mua hệ thống xét nghiệm này phía bệnh viện được tặng thêm 1.000 bộ kit xét nghiệm nhanh Covid-19 (trị giá khoảng 400 triệu đồng), đồng thời thời gian bảo hành hệ thống được kéo dài đến 3 năm. 

Hệ thống Realtime PCR tự động nhãn hiệu Roche do CDC Bắc Ninh mua. Ảnh: Thanh Niên.

Theo lãnh đạo Sở Y tế Bắc Ninh, trong năm 2019, CDC Bắc Ninh tổ chức đấu thầu qua mạng mua hệ thống máy xét nghiệm Realtime PCR của Công ty TNHH thiết bị y tế và khoa học Tâm Việt (phường Hoàng Văn Thụ, quận Hoàng Mai, Hà Nội) với giá 5,9 tỉ đồng.

Trong hợp đồng, ngoài việc trang bị máy xét nghiệm, Công ty TNHH Thiết bị y tế và khoa học Tâm Việt sẽ cung cấp thêm hóa chất, vật tư tiêu hao và đào tạo kỹ thuật cho cán bộ thực hiện các xét nghiệm. Nguồn vốn mua máy xét nghiệm trên được trích từ ngân sách tỉnh Bắc Ninh trong năm 2019.

Về phần tỉnh Thái Bình,  sau khi mua máy với gia hơn 6 tỉ, tỉnh đã đàm phán và được giảm giá còn 5,8 tỉ đồng. Giá này đã bao gồm 'quyền lợi' bảo hành cùng vật tư y tế kèm theo.

Với mức giá này, lãnh đạo Sở Y tế Thái Bình cho biết vẫn chưa chấp nhận, mà yêu cầu nhà thầu cung cấp thêm 1.300 bộ xét nghiệm trị giá 600 triệu đồng, ngoài ra còn quyền lợi bảo hành, bình thường bảo hành 1 năm, nhưng tỉnh đã đàm phán được bảo hành 5 năm (chi phí bảo hành mỗi năm tương đương 5% hợp đồng).

Theo báo Tuổi Trẻ, it nhất 6 tỉnh thành trên cả nước mua máy xét nghiệm Realtime PCR với giá 5,9 - 8,4 tỉ (giá trước đàm phán lại). Sau khi có liên tiếp các vụ "lùm xùm" về giá thiết bị xét nghiệm, trao đổi với Tuổi Trẻ, một lãnh đạo Bộ Y tế cũng khuyến cáo các tỉnh thành mua thiết bị cần tham khảo giá rộng rãi được công bố trên báo Đấu Thầu, nên mua trực tiếp của nhà nhập khẩu hoặc đơn vị phân phối trực tiếp, không mua qua các công ty trung gian, tránh bị đẩy giá cao do các công ty mua bán lòng vòng nâng giá. 

"Có nơi căn cứ vào hợp đồng tương tự, chủng loại mặt hàng tương tự, có nơi căn cứ vào báo giá của các nhà cung ứng để chọn nhà cung ứng có mức hợp lý hơn, căn cứ vào giá thẩm định của các bên thẩm định độc lập hoặc của cơ quan chức năng thẩm định" - chuyên gia này nói.

Qua các hợp đồng mua thiết bị giá cao vừa qua cho thấy các bước này đều được tuân thủ, như tỉnh Quảng Ninh có 2 đơn vị thẩm định giá thiết bị xét nghiệm, nhưng sau này giá vẫn "đàm phán" lại được và giảm được đến hàng tỉ đồng.