Phát hiện sớm ung thư phổi chỉ bằng một xét nghiệm ít người biết
Có khoảng 70% bệnh nhân ung thư phổi được phát hiện ở giai đoạn muộn khiến việc điều trị khó khăn và khả năng sống sau 5 năm của bệnh nhân rất thấp.
Ung thư phổi là bệnh ung thư phổ biến hàng đầu ở nước ta nhưng lại là một trong những loại ung thư khó sàng lọc, phát hiện sớm. Hình minh họa.
Đến năm 2020, Việt Nam sẽ có 34.000 ca mắc mới ung thư phổi
Theo thống kê của tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư phổi là một trong những loại ung thư phổ biến nhất với 1,8 triệu người mắc mới mỗi năm trên toàn thế giới và 1,6 triệu người tử vong do căn bệnh này.
Tình trạng ung thư phổi có khả năng diễn biến nghiêm trọng hơn, cụ thể mỗi năm có thể có đến 10 triệu trường hợp tử vong và 15 triệu trường hợp mắc mới. Riêng tại Việt Nam, hàng năm có khoảng 22.000 ca mắc mới và 19.500 ca tử vong do ung thư phổi.
Ung thư phổi chiếm tỉ lệ mắc và tử vong hàng đầu ở nam giới, đứng hàng thứ 3 ở nữ giới và không ngừng tăng. Dự báo, đến năm 2020, số ca mắc mới ung thư phổi tại nước ta có thể lên tới 23.000 ca ở nam giới và hơn 34.000 ca ở cả 2 giới.
Ung thư phổi là bệnh ung thư phổ biến hàng đầu ở nước ta nhưng lại là một trong những loại ung thư khó sàng lọc, phát hiện sớm. Biểu hiện lâm sàng của bệnh đa dạng. Các biểu hiện như ho, tức ngực, khó thở, ho ra máu... không phải là những dấu hiệu đặc trưng của bệnh. Ở giai đoạn sớm, bệnh phát triển âm thầm, triệu chứng nghèo nàn hoặc không có triệu chứng.
Chia sẻ với PV, GS.TS Mai Trọng Khoa - Phó giám đốc BV Bạch Mai cho biết, có tới 70% bệnh nhân ung thư phổi ở Việt Nam phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, dẫn đến điều trị rất khó khăn, thời gian sống thêm không nhiều.
Cụ thể, khả năng sống thêm 5 năm với ung thư phổi tế bào nhỏ chỉ khoảng 6%, ung thư phổi tế bào lớn khoảng 18%.
Theo các bác sĩ, hiện vẫn còn nhiều thách thức trong việc từ chẩn đoán sớm đến theo dõi điều trị bệnh nhân ung thư phổi. Trong đó chẩn đoán hình ảnh và sinh thiết mô là những công cụ chẩn đoán chính đang được các bác sĩ lâm sàng sử dụng.
Tuy nhiên, có thể sẽ có những khó khăn trong việc lấy mẫu để làm xét nghiệm, hơn nữa đôi khi những mô này ở vị trí rất khó lấy mẫu cho chẩn đoán rõ ràng thông qua hình ảnh.
Về phương pháp phổ biến là chụp CT vẫn có tới 20-40% bệnh nhân bị chẩn đoán nhầm do dương tính giả. Không những vậy phương pháp này phải được lặp lại định kỳ 1,5 năm/lần với chi phí đắt đỏ.
Phương pháp mới để chẩn đoán ung thư phổi nhưng ít người biết
Các dấu ấn ung thư thường được tìm thấy trong máu người mắc bệnh ung thư. Hình minh họa.
Hiện Việt Nam và nhiều nước khác đang áp dụng phương pháp xét nghiệm dấu ấn sinh học hay còn gọi là dấu ấn ung thư, dấu ấn khối u tức là dùng các chất chỉ điểm để phát hiện sớm ung thư.
Dấu ấn ung thư là những chất hóa học của cơ thể, thường là các protein, được sản xuất bởi bản thân các tế bào ung thư hoặc đôi khi do cơ thể sản xuất ra để đáp ứng với sự phát triển ung thư. Do một số các dấu ấn ung thư có thể được phát hiện trong các mẫu xét nghiệm của cơ thể như máu và các mô.
Nếu cơ thể bình thường, nồng độ thấp nhưng khi có khối u ác tính sẽ tăng cao bất thường. Nếu lên tới hàng nghìn lần, chắc chắn bệnh nhân mắc ung thư.
Phương pháp này cho độ chính xác lên đến 80%, nhưng đối tượng nghi ngờ (20% còn lại) sẽ được kiểm tra lại sau 1 tháng. Đây là phương pháp sàng lọc ung thư phổi chi phí rẻ, cho kết quả chính xác.
Phương pháp này đang được các bác sĩ chuyên ngành đánh giá đem lại hiệu quả tích cực nhất hiện nay. Phương pháp xét nghiệm dấu ấn sinh học có thể giúp chẩn đoán bệnh ung thư từ giai đoạn sớm, tránh những hậu quả đáng tiếc khi phát hiện bệnh vào giai đoạn quá muộn.
Ngoài ý nghĩa giúp phát hiện sớm nhiều loại ung thư, việc dùng các chất chỉ điểm cũng giúp bác sĩ theo dõi tái phát sau điều trị, đánh giá hiệu quả điều trị một cách hiệu quả.
Trên thực tế, dấu ấn sinh học đã được biết đến trong nhiều thập kỷ qua, đồng thời cũng được đưa vào trong hướng dẫn thực hành lâm sàng về ung thư phổi ở một số quốc gia.
Hiện tất cả các bệnh viện tuyến trung ương, hầu hết các bệnh viện tuyến tỉnh nước ta đều có thể làm được xét nghiệm dấu ấn sinh học này tuy nhiên chưa được nhiều người biết đến.
Cũng theo GS Mai Trọng Khoa, có khoảng hơn 20 dấu ấn ung thư có thể được thực hiện để biết bệnh sớm. Việc tầm soát ung thư phổi nói riêng và các loại ung thư nói chung cần được thực hiện định kỳ giúp phát hiện các căn bệnh ung thư từ giai đoạn mầm mống, khi bệnh chưa có biểu hiện hay triệu chứng nghiêm trọng, hoặc khi khối u còn rất nhỏ, chưa phát triển hay di căn ra các mô xung quanh. Tầm soát ung thư định kỳ được khuyến cáo 6 tháng hoặc 1 năm/ lần.
Riêng những đối tượng có nguy cơ cao như người hút thuốc, kể cả hút thuốc thụ động, gia đình có người thân (bố, mẹ, anh, chị, em) bị ung thư phổi, làm việc trong môi trường có nguy cơ tiếp xúc với các chất gây ung thư... cần xét nghiệm dày hơn, tùy thuộc vào độ tuổi. Tuổi càng cao, tần suất làm xét nghiệm càng dày
Xem thêm Clip: Bí quyết lọc sạch phổi bằng thực phẩm hàng ngày