Những tội ác Monsanto gieo rắc xuống Việt Nam suốt gần nửa thế kỷ

Ngày 18/4 vừa qua (theo giờ địa phương), Tòa án tham vấn quốc tế tại The Hague (Hà Lan) tuyên bố, Tập đoàn công nghệ sinh học Monsanto (trụ sở tại St. Louis, Missouri, Mỹ) đã có những hoạt động làm ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và đời sống của người dân Việt Nam.

Phiên tòa quốc tế về Monsanto tại La Haye (Hà Lan) vào tháng 10/2016. Ảnh Greenpeace

Tòa án quốc tế về Monsanto là phiên tòa công dân nhằm thúc đẩy thực thi pháp luật và đánh động dư luận. Trước đó trong phiên tòa từ 16/10 – 18/10/2016, 5 thẩm phán chuyên nghiệp từ Senegal, Mexico, Canada, Bỉ và Argentina đã lắng nghe khoảng 30 nhân chứng, nạn nhân, luật sư, chuyên gia.

Trong tổng số 6 điều khoản xem xét, Tòa án Tham vấn kết luận Monsanto đã có những hoạt động làm ảnh hưởng tiêu cực tới quyền con người trong 4 lĩnh vực gồm: quyền tự do trong nghiên cứu khoa học, quyền sống khỏe mạnh, quyền tiếp cận với thực phẩm và quyền được có môi trường khỏe mạnh.

Cụ thể, Tòa cho rằng Tập đoàn Monsanto đã tác động đến nguồn cung cấp thực phẩm của cộng đồng và cá nhân; hủy hoại nước, đất và môi trường nói chung; từ đó khiến khả năng sản xuất thực phẩm của cộng đồng sụt giảm.

Một cuộc biểu tình phản đối Tập đoàn Monsanto ở Chile năm 2015. Ảnh AFP

Việc các loại hạt giống biến đổi gien được sử dụng thuốc diệt cỏ của Monsanto Việt Nam ngày càng lan rộng đã gây nguy hại nghiêm trọng đến ngành nông lâm nghiệp. Các hoạt động này của Monsanto xâm phạm tới quyền được tiếp cận thực phẩm của con người.

Trong khi đó, việc Monsanto sử dụng những chất nguy hiểm như thuốc diệt cỏ, polychlorinated biphenyl hay sinh vật biến đổi gen đã xâm hại tới quyền sống khỏe mạnh của cộng đồng, gây ra hàng loạt vấn đề về thể chất và tâm lý với nhiều người.

Đặc biệt là hoạt động thương mại của Monsanto Việt Nam đối với cây trồng biến đổi gen đã tác động tiêu cực tới quyền về y tế và lương thực. Chính hoạt động này đã buộc nông dân địa phương phải chấp nhận những phương thức canh tác không tôn trọng lối canh tác truyền thống.

Monsanto là nhà cung cấp chất độc da cam chính trong chiến tranh chống Mỹ. Ảnh Reuters

Về vấn đề tội ác chiến tranh thông qua việc Monsanto đã cung cấp chất độc màu da cam cho Quân đội Mỹ rải xuống Việt Nam trong giai đoạn 1962 – 1973, tòa không đưa ra kết luận do không có bằng chứng cụ thể và vì tình trạng luật quốc tế hiện hành. Tuy nhiên, các thẩm phán nhấn mạnh việc Quân đội Mỹ trút hơn 70 triệu lít chất độc màu da cam (trong đó có chất dioxin) đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người dân Việt Nam.

Tòa kiến nghị, tội ác hủy diệt sinh thái này của Monsanto cần phải đưa vào luật quốc tế và những thủ tục tố tụng liên quan có thể được tiến hành tại Tòa hình sự quốc tế. Được biết phiên tòa trên do Quỹ tòa án Monsanto (Mỹ) thành lập năm 2015, mang tính chất dân sự nên kết luận đưa ra không mang tính ràng buộc về mặt pháp lý.