Người kế thừa bài thuốc thần kỳ trị tai biến của Thái y triều Lê

Khôi phục bài thuốc quý

Đúng ngày mùng 1 âm lịch, liên lạc với lương y Nguyễn Quý Thanh, chị bảo, đang ở Bắc Giang, và gọi tôi lên gặp. Thi thoảng, có thời gian, vào ngày rằm, mùng 1, chị lại về quê tổ ở xã Mai Đình (Hiệp Hòa, Bắc Giang), thắp hương trên phần mộ tổ tiên, là Thái y Nguyễn Quý Thành, tổ đời thứ 7 của chị. Bên ngôi mộ cổ, chị tự hào kể về dòng họ mình.

Ông tổ đời thứ 10 dòng họ Nguyễn Quý, là cụ Nguyễn Thuần. Cụ Thuần quê ở Đức Trạch, Thường Tín, Hà Nội. Theo gia phả dòng họ, thì trước đó nhiều đời đã làm thuốc và đến đời cụ Thuần thì nổi trội. Tổng số dòng họ, có tới 20 vị được phong “Danh y bí dược”.

Thế kỷ 17, quan Tổng trấn Kinh Bắc nằm liệt, chữa trị khắp nơi không khỏi. Các thầy lang khi đó khám chữa đều bảo ông bị thiên đầu thống. Thế nhưng, cụ Thuần chẩn mạch, bảo bị trúng phong. Cụ điều trị, 7 ngày sau thì quan Tổng trấn đi lại được. Quan Tổng trấn dắt cụ vào kinh thành gặp vua kể lại sự tình kỳ lạ.

Gia phả dòng họ Quý

Cụ Quý Thuần bảo, dùng bài thuốc An cung gia truyền cứu quan Tổng trấn. Vua nghe vậy, liền nói với cụ Thuần và các quan: “Khanh giữ phương (phương thuốc) này để cứu đời, truyền lại cho con cháu mai sau. Ta cấm các thượng khanh y lý mang làm của riêng mình. Nếu xâm phạm ta cho khanh tùy ý”.

Khi đó, hoàng hậu bị sa bàn tràng, cụ dùng ngải cứu điều trị khỏi. Vua quý mến, giữ lại trong triều, ban cho chữ Quý, để con cái sau này được phú quý. Theo gia phả, cụ Nguyễn Quý Thuần thọ tới 115 tuổi. Khi chết, vua thương xót, phong cho chức Thái y, nên trong gia phả ghi là Cố Thái y Nguyễn Quý Thuần. Ông được chôn ở ngoại thành Thăng Long, cánh đồng Ngô Sài, Từ Liêm.

Cụ Nguyễn Quý Thuần sinh ra Thái y Nguyễn Quý Khuê. Cụ Khuê cũng đã dùng bài thuốc An cung cứu Thái tử. Thái tử uống rượu nhiều, trúng gió, nằm liệt, uống thuốc của cụ Khuê bình phục hoàn toàn. Cụ Khuê cũng được tiến cử phục vụ vua. Chết an táng tại quê nhà Quất Động, Thường Tín.

Nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tặng quà lưu niệm cho lương y Nguyễn Quý Thanh

Cụ Khuê sinh được hai thầy lang nổi tiếng, là Nguyễn Quý Thành và Nguyễn Quý Sán. Cụ Thành là Thái y triều Lê và cụ Sán là Trưởng nội y. Cụ Sán lập ra chi ở Đông Anh, làm thuốc rất nổi tiếng. Cụ Thành lập ra chi ở Bắc Giang. Tuy nhiên, con cháu cụ Thành chỉ lác đác có người làm thuốc, không có ai nổi bật.

Chị Nguyễn Quý Thanh sinh năm 1956, ở làng Mai Đình, nơi ông tổ Quý Thành 7 đời trước về sinh cư. Bố làm cách mạng. Năm 1957, khi mới 1 tuổi, Bác Hồ về thăm, bế bé Thanh trên tay, khen là đứa bé thông minh, nhưng sau này lận đận. Năm 1960, bố mẹ đi xây dựng kinh tế mới ở Thái Nguyên.

Chị có tới 8 anh chị em. Năm 1965, bố mất, Thanh sớm phải tần tảo cùng mẹ gánh vác gia đình, nuôi dạy các em. Chục tuổi đầu, suốt ngày lăn lộn ngoài đồng mò cua bắt ốc. Năm 1980 đi học sư phạm, rồi làm giáo viên ở Đồng Hỷ. Lấy chồng, bữa đói bữa no, phải đi rừng lấy củi, bán lòng lợn nuôi con.

Năm 1990, khi đi xe đạp, một chiếc xe máy tông vào, chị ngã mạnh, chấn thương cột sống, bại liệt. Nhà nghèo, bệnh nặng, bệnh viện cho về, nằm liệt ở nhà chỉ nghĩa đến cái chết. Nghĩ không còn đi dạy học được nữa, chị bảo con cả mang chồng giáo án đến bên giường rồi châm lửa đốt. Chị tính, đốt hết giáo án, rồi buông xuôi. Bỗng nhiên, chị phát hiện thấy cuốn sách có tên: “Gia đạo truyền”, của bố chồng.

Cuốn sách rất cổ, đã ố vàng, màu xỉn, dán bằng nhựa cây, các trang giấy đã mục giòn, chữ nhòe nhoẹt. Đọc cuốn sách, nuốt từng lời. Thuộc làu bài thuốc chữa gãy xương, chị gọi chị dâu đến bên giường hỏi: “Chị thương em thì đi lấy thuốc giúp em”. Theo chỉ dẫn, người chị dâu đi lấy thuốc, rồi chế biến theo hướng dẫn trong sách, bó thuốc suốt từ cổ xuống chân. Cứ ngày thay thuốc, thay băng mấy lần. Điều kỳ diệu đã xảy ra, từ người nằm liệt, chị Thanh đã đứng dậy, tập đi, rồi khỏe lại bình thường, mang vác 60kg như mọi người.

13 năm trước, bố chồng chị Thanh bị tai biến mạch máu não, rồi qua đời. Trước khi chết, ông nắm tay con dâu bảo: “Con ơi, làm gì thì làm, nhưng không có gì bằng y đức con ạ!”. Câu nói và ánh mắt của bố chồng trước lúc chết khiến chị Thanh ám ảnh.

Nhớ lại ngày ấy cùng việc tìm lại được quyển sách quý, chị bỏ nghề giáo, cứ đi khắp nơi hái thuốc, bó thuốc miễn phí cho những người gãy xương. Chị chữa bệnh nhưng không lấy tiền. Chữa khỏi bệnh thì người cho con gà, người cho cân gạo. Cuộc sống gặp nhiều khó khăn vất vả.

Cũng từ thời điểm đó, thế giới tâm linh huyền bí khai mở trong đầu chị. Hàng đêm, vừa nhắm mắt, thì người anh hy sinh trong kháng chiến chống Pháp cứ “hiện” về trong giấc mơ, dặn dò chị nên tìm học những bài thuốc của tổ tiên. Từ đó chị có quyết tâm đi học để có thêm kiến thức. Năm 2003, khi đã 50 tuổi chị có trong tay Chứng chỉ chuẩn hóa lương y đa khoa do trường Đại học Y Dược Thái Nguyên cấp.

Tin vào giấc mơ, chị tìm về Bắc Giang, nghiên cứu gia phả của gia tộc một cách tỷ mỉ. Từ tên các cây thuốc, gồm cả tên Hán Việt và tên dân tộc, rồi mô tả cây thuốc, chị về các vùng núi, cùng các thầy lang dân tộc nhanh chóng tìm ra. Những cây thuốc quý trong bài thuốc An cung diệu dược được chị tìm thấy đầu tiên ở Bắc Kạn, là cây mạy tèo, thiên trúc hoàng, sằn sá mộc…

Những loại cây này bám trên vách đá cheo leo. Củ sằn sá mộc to như quả dừa bám trên vách đá. Từ củ thuốc đó, một cái dây leo bằng ngón tay mọc ra. Dây leo mọc rễ, hút dinh dưỡng nuôi cái củ kỳ quặc đó. Người dân vùng cao gọi nó là sằn sá mộc, nhưng các ông lang gọi là ô rô núi ruột đỏ. Đây là những vị thảo dược chính trong bài thuốc An cung mà các Thái y dòng họ Nguyễn Quý sử dụng.

Cụ tổ Nguyễn Quý Thuần đặt tên bài thuốc chủ đạo làm nên tên tuổi dòng họ là An cung diệu dược nay là An cung trúc hoàn.

Vừa học thuốc từ những cuốn sách cổ của dòng họ, chị Thanh vừa bốc thuốc cứu người. Bài thuốc An cung trúc hoàn cứu được cả ngàn người tai biến mạch máu não qua cơn thập tử nhất sinh, khiến tên tuổi chị gây chú ý đến các nhà nghiên cứu, các y bác sĩ.

Được sự giúp đỡ của các nhà khoa học thuộc Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam, chị đã thành lập Trung tâm phát triển y học cổ truyền Việt Thanh quy tụ 13 lương y, bác sĩ, tiến sĩ dược cùng nghiên cứu bổ sung và hoàn thiện các bài thuốc của dòng họ Nguyễn Quý.

Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan tặng quà lưu niệm cho lương y Nguyễn Quý Thanh

Cứu cả ngàn người khỏi bàn tay tử thần

Năm 2000, cậu học trò năm thứ 2 Đại học Nông lâm Thái Nguyên, tên là Lý Văn Ba, quê ở Phủ Thông (Bắc Kạn), đi xe máy lao vào cột điện, chấn thương sọ não. Nằm ở Bệnh viện Thái Nguyên một thời gian, thì bệnh viện chuyển xuống Việt Đức để mổ não. Tuy nhiên, gia đình còn chần chừ, vì không có tiền.

Bác sĩ Cổ Thị Lái thấy hoàn cảnh khó khăn, gọi chị Thanh đến xem xét. Khi đó, Ba nói lảm nhảm, tay chân quờ quạng không định hướng được. Thấy nhà Ba nghèo quá, nên chị tặng chai thuốc An cung trúc hoàn, rồi trực tiếp cho uống, hướng dẫn bà mẹ cho Ba uống hàng ngày.

Uống thuốc lúc 9 giờ tối, đến 7 giờ sáng, bà mẹ cầm chiếc khăn mùi xoa đưa cho chị Thanh bảo rằng, từ khi uống thuốc, những cục máu cứ đùn ra đằng mũi. Chị Thanh biết rằng thuốc hấp thụ tốt, đẩy máu đông từ não ra đường mũi nên sẽ biến chuyển tốt. Hôm sau, chị Thanh vào thăm, cậu sinh viên này ôm chầm lấy chị Thanh khóc. Sau đó, Ba uống thuốc đều, không phải mổ nữa, và thời gian ngắn sau thì nhập học bình thường.

Năm 2009, ông Lý Quý Sông, vốn là cán bộ Sở Giáo dục Đào tạo Thái Nguyên, 78 tuổi, xóm Gò Cao (Hóa Thượng, Đồng Hỷ, Thái Nguyên), bị huyết áp cao, đi xe đạp, ngã gãy mấu chuyển lớn (xương khớp háng). Đi viện điều trị mãi, rồi bệnh viện trả về. Biết tiếng tăm chị Thanh, con ông Sông đến gặp, nhờ chị xem bệnh.

Chị bước vào nhà, suýt nôn ói vì mùi thịt thối bốc lên tanh nồng. Một chân của ông Sông đã hoại tử, sưng gấp đôi, nhiều chỗ đen sì, rỉ nước màu vàng. Ông Sông không nói được nữa, nhưng vẫn nghe được. Nhìn ông Sông, chị biết là bị tai biến mạch máu não.

Đo huyết áp thấy cao vọt. Con cái muốn đưa ông đi cưa chân, nhưng ông không nghe, muốn “sống nguyên vẹn, thì chết nguyên vẹn”. Chị Thanh cho uống thuốc, ngày đầu tiên ông Sông đã thấy dễ chịu. 7 ngày sau thì nói chuyện được. 1 tháng sau ngồi dậy được và 3 tháng sau thì tập đi và trở lại cuộc sống bình thường.

Năm 2014, ông Nguyễn Văn Dần, Chủ tịch HĐQT Công ty Xây dựng Thái Nguyên, là anh trai một vị lãnh đạo cấp cao của Sở Y tế Thái Nguyên bị tai biến mạch máu não rất nặng. Đưa vào Bệnh viện Thái Nguyên và bệnh viện viết giấy chuyển xuống Hà Nội.

Người anh là lãnh đạo Sở Y tế Thái Nguyên gọi điện cho chị Thanh. Sau khi mô tả tình trạng, thấy huyết áp quá cao, thì chị Thanh bảo không vội chuyển đi, vì có thể chết trên đường đi. Chị bảo mọi người dùng kim chọc các đầu ngón tay và dái tai, nặn ra 1 giọt máu. Khi nặn ra được máu, thì chị bảo chuyển xuống Hà Nội.

Điều trị ở Việt Đức 1 tuần, thì gia đình lại gọi chị Thanh báo rằng anh Dần quá yếu, tiểu tiện cả ra máu tươi, liệt nửa người. Chị Thanh bảo khi nào bệnh viện chào thua, thì đưa anh Dần về. Không còn cách nào khác, gia đình đưa anh Dần về nhà.

Lúc chị Thanh đến nhà, người đàn ông to béo khi xưa chỉ còn 45kg. Chị Thanh cho uống thuốc, bắt uống nhiều nước. Uống thuốc rồi, ông Dần đi tiểu vẫn ra máu, nhưng máu ít dần, chỉ hơi có chút màu hồng. Thời gian sau thì nước tiểu không lẫn máu. Vài ngày sau thì ngồi dậy, rồi tập đi. Giờ thì anh Dần khỏe hơn cả hồi chưa bị tai biến mạch máu não, vì uống thuốc rất đều đặn.

Lương y Nguyễn Quý Thanh đang khám bệnh cho bệnh nhân

Trường hợp khá đặc biệt, là ông Trịnh Thúc Nghi, 68 tuổi, số nhà 27, ngõ 101, Thanh Nhàn, Hà Nội, chuyên viên cao cấp thuộc Liên hiệp Khoa học kỹ thuật Việt Nam, bị tai biến mạch máu não tới 4 lần, huyết áp rất cao. Con trai ông là Giám đốc Trung tâm chăm sóc sức khỏe y tế cộng đồng, đã đưa bố sang Mỹ để mổ. Các bác sĩ đã tiến hành mổ, nhưng khâu lại, vì các mạch máu bị đông.

Về lại Việt Nam, các bác sĩ bảo phải mổ, nhưng tỷ lệ thành công rất thấp. Ông Nghi đồng ý mổ, nhưng các bác sĩ lại từ chối. Người con trai gọi cho chị Thanh, mời chị xuống Hà Nội. Chị Thanh xuống, thấy ông Nghi uống tới 15 loại thuốc để cầm cự. Giọng nói méo mó.

Chị khám, rồi bớt đi 1 nửa số thuốc và cho uống An cung trúc hoàn. Uống thuốc đều đặn, 2 tháng sau ông Nghi đi lại dễ dàng, giọng nói được cải thiện rõ, chứ không méo mó như trước nữa. Giờ ông đi lại, ăn ngủ bình thường, minh mẫn hơn xưa.

Một trường hợp vô cùng đặc biệt, được lương y Nguyễn Quý Thanh cướp lại từ bàn tay tử thần, là ông Nông Viết Chương, 57 tuổi, ở xóm Phúc Lộc (xã Cao Ngạn, TP. Thái Nguyên). Ông Chương đột nhiên bị tai biến mạch máu não vào năm 2011. Gia đình đưa về Bệnh viện Đa khoa Thái Nguyên cấp cứu. Sau khi khám xét, chiếu chụp, các bác sĩ kết luận đã đứt hết mạch máu não, trào máu hai bán cầu não, và trả về để lo hậu sự.

Nhưng sau khi được lương y Thanh cứu chữa, ông Chương đã khỏi bệnh, hiện đang sống rất khỏe mạnh.

Sau 20 năm nghiên cứu, chữa bệnh, lương y Nguyễn Quý Thanh đã điều trị thành công cho hàng ngàn người bị bệnh tai biến mạch máu não, hoại tử các chi bằng bài thuốc An cung trúc hoàn. Những bệnh nhân có nguy cơ tai biến cao, sử dụng An cung trúc hoàn để phòng bệnh thì rất tốt. Những bệnh nhân đã trải qua tai biến, đang dần phục hồi, cần thiết sử dụng để tránh bị tai biến lại.

Sở Y tế Thái Nguyên đã cấp phép cho lưu hành bài thuốc gia truyền của dòng họ Nguyễn Quý. Hiện, lương y Nguyễn Quý Thanh đang hoàn thiện hồ sơ (kiểm nghiệm lâm sàng hiệu quả trên 1.000 bệnh nhân), để Bộ Y tế cấp phép, đưa vào hiệu thuốc, bệnh viện, để cứu được nhiều người hơn.

Với sự giúp đỡ của Công ty Cổ phần Dược thảo Fansipan, lương y Nguyễn Quý Thanh đã sản xuất hàng loạt dưới dạng thuốc gia truyền, nhằm giảm giá thành, để nhiều người tiếp cận được thuốc. Theo lương y Nguyễn Quý Thanh, mỗi viên thuốc An cung ngưu hoàng hoàn của Đồng Nhân Đường (Trung Quốc) giá 3 triệu đồng, nhưng lọ cao thuốc có hàm lượng hoạt chất tương đương 7-10 viên thuốc An cung ngưu hoàng hoàn, chỉ có giá 1,5 triệu đồng/lọ, dùng từ 7 đến 10 ngày.

Sau khi tòa soạn đăng bài, nhiều độc giả gọi đến tòa soạn xin số điện thoại hỏi lương y. Được sự cho phép của lương y Thanh, tòa soạn cung cấp số đt, để độc giả liên hệ trực tiếp: 097 1818929