Mất ngủ: Nguyên nhân và cách điều trị

Bệnh mất ngủ ở dân văn phòng

Giấc ngủ bình thường, giấc ngủ sâu:
Con người ngủ 1/3 cuộc đời. Giấc ngủ rất cần thiết để ổn định các hoạt động sinh lý của cơ thể, là trạng thái tạm thời để cơ thể nghỉ ngơi hoàn toàn và khôi phục sức khỏe. Giấc ngủ bình thường được phân làm 2 giai đoạn nối tiếp nhau: Giai đoạn ngủ nông và ngủ sâu. Giai đoạn ngủ nông chiếm ¼ giấc ngủ, ở giai đoạn này người ngủ tỉnh, dễ thức giấc và hay mơ mộng. Giai đoạn  ngủ sâu chiếm ¾ giấc ngủ, người ngủ ngủ say, khó tỉnh giấc và không mơ. Rối loạn giấc ngủ xảy ra khi giai đoạn ngủ nông bị kéo dài, giai đoạn ngủ sâu rút ngắn, gây cảm giác chưa được ngủ, mệt mỏi khi thức giấc. Giấc ngủ sâu: Chất lượng giấc ngủ không phụ thuộc vào thời gian ngủ dài hay ngắn mà được đánh giá bởi cảm giác sau khi thức dậy. Giấc ngủ giúp cơ thể phục hồi sức khỏe nhanh là giấc ngủ sâu vào buổi tối. Khi ngủ sâu bạn không nghe thấy tiếng ồn ào bên ngoài, người khác khó đánh thức bạn dậy. Giấc ngủ sâu  giúp bạn tỉnh táo, sảng khoái tinh thần khi thức giấc. Khi ngủ sâu một lượng hormon được tiết ra giúp hồi phục các tế bào bị tổn thương.  Não được nghỉ ngơi, các tế bào não được bảo dưỡng giúp phục hồi hệ thần kinh trung ương. Các hoạt động sinh lý của cơ thể giảm giúp các cơ quan được nghỉ ngơi, hồi phục. Ngủ sâu cơ thể sản sinh ra nhiều kháng thể giúp tăng cường miễn dịch. Ngủ sâu có ý nghĩa đặc biệt với sức khỏe.

Mất ngủ và tác hại:

Mất ngủ là khi ta rất khó đi vào giấc ngủ, trằn trọc mãi mới chợp được mắt, khi đã chợp mắt thì lại không  ngủ sâu được, khó duy trì được giấc ngủ lâu dài, thức, ngủ nhiều lần trong đêm, tỉnh dậy lúc tờ mờ và khó ngủ tiếp được đến sáng. Khoảng 20-30 % người lớn mất ngủ nhưng hơn nửa trong số họ không biết điều đó. Mất ngủ là trạng thái không đầy đủ cả về chất và lượng của giấc ngủ trong thời gian dài, não và các cơ quan không được nghỉ ngơi thỏa đáng nên thức dậy với cảm giác thiếu ngủ, mệt mỏi. Mất ngủ kinh niên làm suy giảm  miễn dịch, sức khỏe, mệt mỏi toàn thân, tai nghe không rõ, trí nhớ giảm sút, tập trung kém, tinh thần bất ổn, dễ bị kích động, phiền muộn…, có thể là nguyên nhân của các bệnh thần kinh, tâm lý,  ngủ gà ngủ gật ban ngày nhưng hưng phấn bất thường ban đêm.

Nguyên nhân mất ngủ:

Chia ra làm 2 loại. Mất ngủ do sinh hoạt: Dùng chất kích thích gây hưng phấn, như thuốc lá, rượu, cafe, trà đặc, ăn no trước khi ngủ, thay đổi lịch ngủ, thay đổi múi giờ, căng thẳng, lo âu, vui mừng quá mức, ngủ ngày quá nhiều… Nguyên nhân thực thể: Do bệnh tật gây đau như viêm xoang, loét dạ dày, đau khớp, do rối loạn tâm thần, trầm cảm… hoặc do dùng nhiều loại thuốc trị bệnh gây mất ngủ như thuốc đau đầu, kháng viêm steroid, lợi tiểu… Nguyên nhân phổ biến nhất nhưng lại hay bị bỏ qua nhất là thiểu năng tuần hoàn đặc biệt là thiểu năng tuần hoàn não.

Mất ngủ kinh niên do thiếu máu não:

Tới 80 %  trường hợp mất ngủ kinh niên có nguyên nhân là thiểu năng tuần hoàn não. Nhưng có điều lạ là người ta lại rất ít chú ý đến nguyên nhân này. Bệnh nhân, các bác sĩ thường đổ cho tuổi già và chấp nhận sống chung với mất ngủ, thuốc an thần, thuốc ngủ. Não là một cỗ máy tinh vi, điều tiết, chỉ huy tất cả các hoạt động sống của cơ thể (trong đó có giấc ngủ).Thiểu năng tuần hoàn não là sự suy giảm lưu thông máu lên não, não không được cung cấp đủ oxy, dưỡng chất làm suy nhược hệ thần kinh trung ương, gây ra nhiều bệnh, trong đó có mất ngủ. Rối loạn giấc ngủ do thiếu máu não thường khó chịu, khó chữa với các biểu hiện đa dạng như: Không buồn ngủ, rất khó đi vào giấc ngủ, trở mình mãi mà không ngủ được, ngủ không sâu, nửa đêm thức giấc mình, cổ, lưng mỏi, chân tay tê buồn, bồn chồn, trằn trọc không ngủ tiếp được, gần sáng lại ngủ, sáng dậy thiếu ngủ, mệt mỏi, ban ngày ngủ gà ngủ gật . Người bị mất ngủ do thiểu năng tuần hoàn não có thể bị thêm các triệu chứng:  Đau đầu, hoa mắt, chóng mặt,  ù tai, đau mỏi vai gáy, đau cứng cổ, đau mỏi, tê bì chân tay. Người cao niên, trung niên (nhất là phụ nữ tiền mãn kinh) dễ bị thiểu năng tuần hoàn não, điều này giải thích tại sao người già và phụ nữ tiền mãn kinh dễ mất ngủ.

Điều trị mất ngủ:

Nếu là nguyên nhân do sinh hoạt (uống rượu, bia, thay đổi, múi giờ, lo âu…) thì phải điều chỉnh sinh hoạt. Nếu do các nguyên nhân thực thể (bệnh tật, đau đớn, khó chịu…) cần chữa bệnh. Cần tạo một tâm lý thoải mái trước khi ngủ, địa điểm yên tĩnh, nhiệt độ, giường chiếu, phải thích hợp. Có thể dùng các thuốc dưỡng tâm, an thần từ dược liệu như cỏ bình vôi, lá vông nem, mắc cỡ, tâm sen, lạc tiên…, tuy chúng  giúp dễ đi vào giấc ngủ nhưng không kéo dài được giấc ngủ, người bệnh gần sáng dễ tỉnh dậy trằn trọc không ngủ tiếp được. Tân dược (Diazepam, Stinox…) dùng cho mất ngủ nặng hơn. Các thuốc này gây giấc ngủ cưỡng chế, nên giấc ngủ không tự nhiên, bệnh nhân ngủ dậy thiếu ngủ, không tỉnh táo, ngủ gà ngủ gật ban ngày.

Điều trị mất ngủ kinh niên bằng thuốc hoạt huyết thảo dược.

Phần lớn mất ngủ kinh niên là do thiểu năng tuần hoàn não, nên hướng mới, hiệu quả vượt trội trong điều trị mất ngủ chính là tăng cường tuần hoàn não. Máu lưu thông tốt làm tăng cường trao đổi oxy và CO2 từ phế nang, tăng hấp thụ dưỡng chất từ ruột, tăng cường bài tiết chất thải. Lượng máu lưu thông đến não tăng làm tăng oxy, dưỡng chất, các vitamin, khoáng chất cho não, giúp não được nuôi dưỡng tốt hơn, giàu oxy hơn, nhanh chóng đào thải các chất độc, do vậy mà được phục hồi chức năng tốt hơn, nhờ đó mà ngủ sâu và ngon hơn. Đây chính là cơ chế tác dụng của thuốc hoạt huyết trong điều trị mất ngủ kinh niên. Thuốc hoạt huyết cũng làm giảm những triệu chứng ảnh hưởng xấu đến giấc ngủ : Đau đầu, đau mỏi vai gáy, đau mỏi, tê bì chân tay... Khi bị mất ngủ kinh niên không rõ nguyên nhân, cùng với các thuốc an thần, thuốc ngủ mà bác sĩ kê đơn, bạn nên dùng kèm thuốc hoạt huyết thảo dược (loại tốt thực sự). Thuốc hoạt huyết có thể giúp bạn ngủ tốt hơn, bạn có thể giảm dần liều dùng thuốc an thần, thuốc ngủ và nếu bị mất ngủ do thiểu năng tuần hoàn não bạn có thể bỏ hẳn thuốc an thần, thuốc ngủ sau một thời gian dùng thuốc hoạt huyết.

Để thuốc Đông y có công dụng vượt trội, hiệu quả  thực sự

Thành phần là quan trọng nhưng chưa đủ để có được thuốc tốt. Để thuốc Đông y thực sự hiệu quả, bào chế phải được coi như nghệ thuật, tuy nhiên nhiều công ty không chú trọng đến hiệu quả, chỉ sản xuất lấy lệ theo các bài thuốc nhặt trong sách, trên mạng, nên khó mà có được thuốc công dụng vượt trội, thị trường tràn lan sản phẩm tác dụng không rõ rệt. Nhưng cũng có một số bài thuốc có công dụng vượt trội, hiệu quả thực sự, chữa khỏi những bệnh nan y mà tân dược bó tay. Thường thì những thuốc này được bào chế theo phương pháp độc đáo của nhà thuốc bí truyền mà uy tín đã được khẳng định qua nhiều đời.

Theo chuyên gia thảo dược, giáo sư A. Ozarowski, ngay cả các sản phẩm thảo dược của Âu -  Mỹ (phần lớn chỉ là hỗn hợp chiết xuất của từng thảo dược đơn lẻ nên tác dụng không rõ rệt và chỉ được coi là thực phẩm bổ sung) cũng không thể so sánh về hiệu quả với các bài thuốc Đông y thế hệ 2 uy tín của Việt Nam được. Đến với nhà thuốc dân tộc uy tín nhiều đời ở Kon Tum, chuyên chữa thiểu năng tuần hoàn, mất ngủ kinh niên bằng bài thuốc hoạt huyết bí truyền, nhiều trường hợp mất ngủ kinh niên cả chục năm, đã dùng nhiều loại thuốc an thần, thuốc ngủ (Seduxen, Stinox...) mà vẫn không ngủ tự nhiên được, chỉ sau 20- 90 ngày đã dễ ngủ, ngủ sâu, giấc ngủ tự nhiên, sáng dậy tỉnh táo, sảng khoái mà không cần dùng đến thuốc an thần, không những thế các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, ù tai, đau vai gáy, cứng cổ, chân tay đau mỏi, tê bì lâu năm cũng hết. Hiện nay bài thuốc bí truyền này đã được 1 công ty dược tâm huyết sản xuất  thành viên nén, có bán tại các hiệu thuốc.

Vì vậy cần thận trọng trong lựa chọn để có được thuốc tốt.