Bệnh nhân nguy kịch, suy đa phủ tạng vì chủ quan với vết thương nhỏ
Khoa Hồi sức Cấp cứu - BVĐK tỉnh Hòa Bình hiện đang điều trị một bệnh nhân sốt mò (Rickettsia), nhập viện khi đã ở giai đoạn nặng với tình trạng suy đa phủ tạng.
Theo TS.BS Hoàng Công Tình, trưởng khoa Hồi sức Cấp cứu - BVĐK tỉnh Hòa Bình, bệnh nhân bị viêm phổi, tràn dịch màng phổi 2 bên gây suy hô hấp phải hỗ trợ bằng thở máy không xâm nhập. Ngoài ra người bệnh còn tụt huyết áp, suy chức năng gan, sốt cao liên tục, rét run, đau đầu, buồn nôn.
Đây là trường hợp 26 tuổi, trước đó khỏe mạnh vẫn đi làm nương rẫy bình thường. Cách ngày vào viện 1 tuần, bệnh nhân xuất hiện sốt cao liên tục, rét run, đau đầu, đau mỏi khắp người; đã được điều trị bằng kháng sinh, hạ sốt nhưng tình trạng bệnh ngày càng nặng hơn.
Trong quá trình thăm khám, các bác sĩ phát hiện một vết thương nghi do mò đốt ở vùng mông bên phải của bệnh nhân; vết thương không gây đau và bệnh nhân cũng không rõ là xuất hiện ở thời điểm nào. Dựa vào dấu hiệu lâm sàng, yếu tố dịch tễ, đặc điểm của vết thương, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị sốt mò và điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu.
Bệnh nhân được cấp cứu và điều trị tại BVĐK tỉnh Hòa Bình.
Sau 2 ngày điều trị, tình trạng sốt của bệnh nhân đã được kiểm soát, các tạng suy đã có dấu hiệu hồi phục. Nếu không được chẩn đoán kịp thời, điều trị kháng sinh đặc hiệu với Rickettsia thì bệnh sẽ tiến triển nặng hơn và có nguy cơ tử vong.
Theo TS.BS Hoàng Công Tình, sốt mò là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Rickettsia orientalis (Orientia tsutsugamushi) gây nên, tỉ lệ tử vong cao nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị đặc hiệu. Bệnh có biểu hiện đa dạng, rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác, không có xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán.
Sốt, đau đầu, đau mỏi khắp người, vết loét ngoài da do mò đốt (dấu hiệu đặc trưng của sốt mò), phát ban, sưng các hạch, tồn thương đa cơ quan (đặc biệt là phổi, tim, gan…) là dấu hiệu chủ yếu của bệnh. Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh nhưng hay gặp ở lứa tuổi lao động. Bệnh có thể gặp rải rác trong năm nhưng hay gặp chủ yếu về mùa mưa và nắng nóng.
Mầm bệnh Rickettsia orientalis có ở trên ấu trùng mò và một số loài vật gặm nhấm-thú nhỏ (chủ yếu là ở chuột, chim hoặc ở chó, lợn, gà nhưng ít gặp hơn), được truyền sang người qua vết đốt của ấu trùng mò (Leptotrombidium). Bệnh không lây từ người sang người.
Ấu trùng mò thường sống ở bụi cây, bụi cỏ ẩm ướt, các hang đá hoặc gốc cây nơi có các loài gặm nhấm sinh sống; cho nên người bị bệnh sốt mò thường là khi đi làm nương rẫy, đi dã ngoại cắm trại dưới tán lá cây trong rừng, bộ đội hành quân, các trang trại chăn nuôi hoặc người đi qua vùng ven suối, ven sông, bìa rừng…
Vết thương nghi do mò đốt ở vùng mông bên phải của bệnh nhân.
Biểu hiện trên người khi bị sốt mò thường sốt cao liên tục, kèm theo rét run, đau đầu, đau mỏi người. Vết loét ngoài da do mò đốt lúc đầu là nốt phỏng tiến triển thành hình bầu dục trên nền sẩn đỏ, sau 4-5 ngày vỡ ra thành một nốt kích thước 0,5-2,0cm, có vẩy đen, bong vẩy sẽ để lộ nốt loét đáy nông, hồng nhạt, không có mủ, không tiết dịch, bờ viền hồng đỏ hoặc đen tùy thuộc vào giai đoạn tiến triển của bệnh, vết loét không đau (nên dễ bỏ sót).
Để phòng bệnh sốt mò BS Hoàng Công Tình khuyến cáo người dân khi đi vào nương rẫy, đồi núi cần mặc quần áo kín, quần áo có tẩm hóa chất chống côn trùng như benzyl benzoate, bôi hóa chất xua côn trùng lên các vùng da hở. Tránh ngồi, nằm, phơi quần áo, đặt balô trên bãi cỏ, gần bờ bụi, gốc cây. Diệt chuột, sử dụng hóa chất diệt côn trùng.