Kiến nghị Thủ tướng xử lý sai phạm dự án QL1 đoạn Bình Định-Phú Yên

Chiều ngày 12/12, Thanh tra Chính phủ (TTCP) công bố thông báo kết luận thanh tra về việc chấp hành quy định của pháp luật đối với Dự án đầu tư xây dựng công trình mở rộng Quốc lộ 1 (QL1) đoạn từ km1125 – km1265, tỉnh Bình Định và Phú Yên.

Sơ hở có thể ảnh hưởng tới lợi ích nhà nước

Đáng chú ý, TTCP xác định, việc thực hiện dự án đầu tư: Nhà đầu tư được Bộ Giao thông vận tải (GTVT) chỉ định đáp ứng được hầu hết các tiêu chí của hồ sơ yêu cầu, tuy nhiên, Ban quản lý dự án 2, có thiếu sót khi lập hồ sơ yêu cầu đã yêu cầu nguồn vốn đầu tư đối với nhà đầu tư tại Dự án BOT Nam Bình Định thấp hơn tổng mức đầu tư của dự án, ảnh hưởng nhất định đến việc đảm bảo vốn để thực hiện dự án; 

Tại Dự án BOT Bắc Bình Định, Ban quản lý dự án 2 không đăng thông tin kết quả lựa chọn Nhà đầu tư trên Báo Đầu thầu theo quy định; đến thời điểm tổ chức lựa chọn Nhà đầu tư để thực hiện dự án, Bộ GTVT không công bố lại danh mục dự án.

Nhiều đoạn Quốc lộ 1 qua Bình Định đã bị xuống cấp trầm trọng dù mới khai thác được 3 năm.

Tại Điều 64 trong Hợp đồng BOT số 11791/HĐ.BOT-BGTVT ngày 31/10/2013 và Hợp đồng BOT số 11269/HĐ.BOT-BGTVT ngày 22/10/2013 chỉ đề cập đến nội dung không bồi hoàn mà không đề cập đến các nội dung về chất lượng công trình (định lượng cụ thể) đạt tỷ lệ bao nhiêu %; nghĩa vụ mỗi bên sau khi chuyển giao. 

“Đây là sơ hở nếu không kịp thời xử lý, có thể sẽ ảnh hưởng đến lợi ích của nhà nước trước, trong và sau khi nhận bàn giao công trình để quản lý, sử dụng, thông báo kết luận rõ.

Cùng đó, TTCP cũng xác định, Bộ GTVT chậm ban hành quy định về vi phạm chất lượng bảo trì và chậm thực hiện đàm phán với nhà đầu tư để điều chỉnh các quy định nêu trên trong hợp đồng BOT.

Dự án BOT Nam Bình Định được điều chỉnh tại Phụ lục Hợp đồng số 03/PLHĐ.BOT-BGTVT ngày 30/6/2019), ảnh hưởng đến việc quản lý, khai thác dự án BOT Bắc và Nam Bình Định.

Bên cạnh đó, Bộ GTVT chỉ đạo thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện thu phí sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng còn chậm, đến tháng 3/2019, tại Trạm Nam Bình Định và Bắc Bình Định mới chỉ thực hiện thu phí điện tử tự động không dừng đối với 2 làn xe trung tâm.

Đồng thời Tổng cục Đường bộ Việt Nam tự cho phép Nhà đầu tư BOT Nam Bình Định gia hạn thực hiện việc thu phí không dừng là chưa đúng thẩm quyền, chưa đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là một trong những nguyên nhân dư luận có phản ứng về tính minh bạch trong việc thu phí và thời gian thu phí, gây ùn tắc giao thông, gây bức xúc cho người dân...

TTCP cũng xác định, nhà thầu Cienco4 đã sử dụng vật liệu đá dăm từ nhiều mỏ có tính chất cơ lý khác nhau nên chất lượng bê tông nhựa thiếu sự đồng nhất và ổn định, do đó khi gặp các yếu tố bất lợi thì bê tông nhựa dễ bị phá vỡ; sử dụng vật liệu tưới dính bám của mặt đường chưa đúng quy định; áp dụng chưa đúng tiêu chuẩn để phối trộn thành phần cấp phối hỗn hợp cốt liệu, một số chỉ tiêu về độ rỗng dư, độ dẻo marsahll nằm ngoài quy định; thiết bị thi công thiếu chứng chỉ kiểm định, không có phiếu kiểm tra từng mẻ trộn tại trạm trộn….

“Những thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm trên, nguyên nhân chính là Bộ GTVT thực hiện chưa đầy đủ trách nhiệm trong quản lý nhà nước, nhiệm vụ được giao đối với một số nội dung liên quan. Khi công trình gặp yếu tố bất lợi về thời tiết như mưa bão, ngập lụt, hoặc mưa nhiều ngày liên tục..., nước mặt tích tụ, thẩm thấu vào kết cấu bê tông nhựa, làm khả năng dính bám giữa đá và nhựa nhanh chóng bị suy giảm, đồng thời dưới tác động của tải trọng xe với mật độ giao thông lớn, liên tục đã phá vỡ khả năng dính bám của đá với nhựa và sức chịu đựng của bê tông nhựa, mặt đường bị hư hỏng ảnh hưởng đến nền đường, từ đó chất lượng và tuổi thọ công trình suy giảm”, kết luận nêu rõ.

Ngoài ra, TTCP cũng kết luận: “Hội đồng nghiệm thu cấp Bộ của Bộ Giao thông vận tải thực hiện chưa đúng quy định khi đồng ý nghiệm thu Dự án BOT Bắc Bình Định và BOT Nam Bình Định để đưa vào khai thác sử dụng, trong khi đó một số chỉ tiêu thí nghiệm khoan hiện trường chưa được Nhà thầu, Doanh nghiệp dự án khắc phục kịp thời, triệt để mà khoanh vùng để tiếp tục theo dõi trong thời gian khai thác, bảo hành”.

Kiến nghị Thủ tướng xử lý nghiêm các sai phạm

Căn cứ kết luận thanh tra, Tổng Thanh tra kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo: Bộ GTVT nghiên cứu đề xuất điều chỉnh, bổ sung các Tiêu chuẩn, Quy chuẩn hiện hành đối với các nội dung liên quan đến thiết kế kết cấu áo đường có sử dụng bê tông nhựa như: các thông số thiết kế phù hợp với đặc điểm của từng vùng miền, từng điều kiện khai thác, quy định về thiết kế hỗn hợp, thi công, nghiệm thu bê tông nhựa; nghiên cứu, đề xuất thử nghiệm một số dạng kết cấu mặt đường mới, vật liệu mới phù hợp với lưu lượng, tải trọng và khí hậu của từng vùng miền trong cả nước…

Chỉ đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam xây dựng phần mềm giám sát, quản lý thu phí trực tuyến để tăng vai trò quản lý nhà nước trong việc kiểm soát doanh thu các trạm thu phí BOT; khẩn trương hoàn thành việc thu phí điện tử không dừng theo quy định.

Chỉ đạo Ban Quản lý dự án đường Hồ Chí Minh tổ chức kiểm tra, rà soát cao độ đáy rãnh, kích thước hình học đối với rãnh dọc trên cả 3 dự án, đảm bảo yêu cầu thoát nước và các yêu cầu kỹ thuật của hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công; tiếp tục kiểm tra, theo dõi, đánh giá chất lượng, độ ổn định của lớp bê tông nhựa Polime vừa tăng cường, kịp thời báo cáo, đề xuất với Bộ Giao thông vận tải; kiểm tra, rà soát việc khắc phục những tồn tại đã được Hội đồng nghiệm thu của Bộ Giao thông vận tải chỉ ra tại Công ty TNHH Đầu tư BOT Bình Định, Công ty cổ phần BOT Bắc Bình Định Việt Nam báo cáo Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo, xem xét, xử lý theo quy định…

Về xử lý về kinh tế, Bộ GTVT kiểm tra, rà soát, phê duyệt quyết toán dự án theo quy định; trên cơ sở giá trị quyết toán được phê duyệt, thực hiện điều chỉnh phương án tài chính và thời gian thu phí tại hai dự án BOT Bắc và Nam Bình Định theo quy định pháp luật.

Đối với số tiền khoảng 1,5 tỉ đồng phát sinh do phải tháo, phá dỡ rãnh thoát nước dọc theo chỉ đạo của Bộ Giao thông vận tải, các bên liên quan thực hiện dứt điểm, tránh khiếu kiện sau này.

Cùng với đó, Bộ GTVT, UBND tỉnh Bình Định chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm, xử lý theo thẩm quyền đối với các cơ quan, đơn vị, cá nhân đã có thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm nêu trong kết luận thanh tra.