Bộ GTVT đề xuất tăng phí BOT: 'Phản cảm, trái quy luật chung'

Bộ GTVT đề xuất tăng phí BOT để 'cứu' nhà đầu tư. Ảnh minh họa

Mới đây, Bộ GTVT vừa trình Chính phủ 2 phương án điều chỉnh mức phí sử dụng đường bộ. Phương án 1 là cho phép tăng phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hợp đồng dự án. Bộ GTVT sẽ lựa chọn thời điểm phù hợp để hạn chế ảnh hưởng đến chi phí vận tải, đồng thời chỉ đạo các địa phương bố trí lực lượng chức năng đảm bảo an ninh trật tự tại trạm thu phí khi cần thiết.

Phương án 2 là giữ nguyên mức phí như hiện tại, chỉ thực hiện tăng phí theo lộ trình đã ký trong hợp đồng dự án từ năm 2022. Đổi lại, Nhà nước bố trí khoảng 5.080 tỷ đồng hỗ trợ các dự án do chưa được tăng giá theo hợp đồng BOT đã ký. Bộ KH&ĐT sẽ tổng hợp, báo cáo Thủ tướng để bố trí vốn. Bộ GTVT đàm phán với nhà đầu tư và ngân hàng cung cấp tín dụng.

Trên cơ sở phân tích cụ thể ưu, nhược điểm của các phương án, Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng xem xét, chấp thuận phương án 1 vì có nhiều ưu điểm hơn và không phải bố trí ngân sách Nhà nước.

Bộ GTVT cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại cổ phần hỗ trợ, tái cơ cấu thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ đối với các dự án đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức BOT. Đồng thời, ngân hàng giảm lãi vay phát sinh trong thời gian có dịch Covid-19.

Lý giải về phương án này, theo Bộ GTVT, các doanh nghiệp BOT báo cáo tình trạng doanh thu thực tế thấp hơn doanh thu dự báo trong phương án tài chính của hợp đồng BOT, đặc biệt trong giai đoạn ảnh hưởng của dịch Covid-19. 

Từ đầu năm 2020, lưu lượng xe còn giảm mạnh do ảnh hưởng dịch Covid-19 và yêu cầu giãn cách xã hội. Một nguyên nhân khác là do dự án chưa được tăng giá vé theo đúng lộ trình trong hợp đồng.

Liên quan đến vấn đề này, Đại biểu Quốc hội Bùi Văn Phương (Phó trưởng đoàn chuyên trách đoàn ĐBQH Ninh Bình, Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách) chia sẻ trên Tri thức trực tuyến,  rằng ông không đồng tình với đề xuất này, đặc biệt vào giai đoạn nhạy cảm như hiện nay.

“Trong điều kiện hiện nay, nếu doanh nghiệp BOT thực sự khó khăn thì Nhà nước có thể đàm phán để kéo thêm thời gian thu chứ không thể đẩy tăng giá. Mọi thứ đang hạ xuống để phục hồi nền kinh tế mà lại đẩy giá BOT lên là trái hoàn toàn với quy luật chung, ảnh hưởng tới hàng loạt nỗ lực của Chính phủ trong chính sách bình ổn nhằm phục hồi kinh tế”, Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách phân tích.

Ngoài ra, theo ông Phương, kiến nghị tăng thu phí BOT lúc này là rất phản cảm vào thời điểm này và rất dễ gây hiệu ứng tiêu cực từ người dân và xã hội vì BOT vốn là vấn đề đã rất nhạy cảm. Trong khi đó, với các dự án BOT, nguyên tắc làm khi đấu thầu thực hiện dự án, làm thì phải có tính toán, “lời ăn, lỗ chịu”.

Các doanh nghiệp cũng cần tính toán mọi yếu tố từ chi phí xây dựng cho đến quản lý, vận hành để đảm bảo hiệu quả, lấy lúc lãi bù lúc thua lỗ. Riêng giai đoạn này, dịch Covid-19 ảnh hưởng nhiều đến doanh thu BOT do lưu lượng tham gia giao thông giảm, song theo ông Phương, hết dịch mật độ giao thông lại tăng lên, lưu lượng vận tải cũng phục hồi bình thường, BOT lại có nguồn thu chứ không có chuyện thu kém mãi. Vì thế, căn cứ tăng phí chưa thuyết phục.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Mai Bộ - Ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh cũng nêu ý kiến về vấn đề này và cho rằng, các doanh nghiệp BOT kêu lỗ thì phải có chứng minh. Nếu không công khai, minh bạch thì không thể đồng tình với phát ngôn một chiều “BOT bị lỗ”. Chừng nào chưa minh bạch, vị đại biểu này cho rằng chừng đó khó chấp nhận việc tăng phí BOT.

Thông tin trên Nhân Dân, ông Đỗ Văn Bằng, Giám đốc chi nhánh Công ty TNHH Minh Thành Phát (nhà xe Sao Việt) cho rằng, việc tăng phí qua các trạm BOT là lộ trình theo hợp đồng, về lý tuy không sai, đúng theo nguyên tắc, nhưng về tình, ở thời điểm tất cả các DN đang “thoi thóp”, nhất là DN vận tải hết sức khó khăn do ảnh hưởng dịch bệnh thì đề xuất tăng phí BOT một loạt các trạm là rất phản cảm, không hợp lòng người.