Bạn đã biết: Cơ địa là yếu tố quan trọng quyết định sức khoẻ con người?
Đối với mỗi người, cơ địa chính là đặc điểm quan trọng khái quát lên tình trạng sức khỏe của bản thân. Sức khỏe tốt, cảm thấy khỏe mạnh khi cơ địa tốt và ngược lại. Vậy thực chất cơ địa là gì và vai trò của cơ địa đối với sức khỏe như thế nào, hãy cùng tìm hiểu ngay bài viết dưới đây.
1. Cơ địa là gì?
Theo y học hiện đại, cơ địa (host factor) hay yếu tố vật chủ là thuật ngữ thường được sử dụng phổ biến trong nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm, miễn dịch. Đây là nhóm yếu tố mang tính chất đối lập với yếu tố vi sinh vật khi cơ địa không độc hại cũng như không có khả năng lây nhiễm như vi khuẩn hay virus.
Trong Đông y, cơ địa là thuật ngữ để nói về căn cốt của mỗi người, cơ địa chính là đặc điểm của cá nhân có ảnh hưởng đến tính mẫn cảm đối với bệnh tật cũng như tính đáp ứng với các liệu pháp điều trị so với người khác. Với cùng một phương pháp chẩn trị, những người có cơ địa cân bằng sẽ cho kết quả điều trị tốt hơn so với người có cơ địa kém, mất tính cân bằng.
2. Tính chất của cơ địa.
Khi nhắc về cơ địa, thuật ngữ này phản ánh với chúng ta tính nhạy cảm của cơ thể với bệnh và bản chất bên trong cơ thể mỗi người. Tính nhạy cảm với bệnh có thể xuất phát từ yếu tố bẩm sinh hoặc từ môi trường bên ngoài.
Ngoài ra, cơ địa còn được sử dụng để nghiên cứu một số lĩnh vực như ung thư học, miễn dịch học... cũng như là được xét đến như là cơ sở hình thành một số bệnh tật.
Cơ địa tuy là một khái niệm trừu tượng nhưng lại có biểu hiện vô cùng rõ ràng. Những biểu hiện cụ thể của cơ địa có thể kể đến như tình trạng sức khoẻ tổng quát, đặc điểm tâm lý và thái độ, trạng thái dinh dưỡng, các mối quan hệ xã hội, tiền sử tiếp xúc trước với cơ thể hoặc các kháng nguyên liên quan.
Ngoài ra cơ địa cũng là khái niệm rộng hơn của thể tạng,hay các khác biệt di truyền, tập hợp gen đơn bội, khác biệt về chức năng miễn dịch; chủng tộc, nòi giống….
Khi phân tích về cơ địa, ta không chỉ hiểu cơ địa biểu hiện ở yếu tố sinh lý mà còn phải xem xét dưới góc độ tâm lý. Hai nhóm yếu tố sinh lý và yếu tố tâm lý có mối liên hệ chặt chẽ với nhau và không thể tách rời. Những cơn tăng huyết áp bất ngờ dẫn đến đột quỵ đều có liên quan đến tâm thần.
Cơ địa bị sốc tâm lý có thể khiến sinh lý tuần hoàn dù ngừng hoạt động chỉ trong vài giây đồng hồ cũng có thể khiến người bệnh bị liệt não. Áp lực tâm lý gây căng thẳng, u uất cũng là nguyên nhân gây nhiều bệnh như: dạ dày, thần kinh…
Tóm lại, cơ địa chính là tính chất cơ thể của mỗi người, động vật, về mặt phản ứng lại với những tác động từ bên ngoài, để chỉ sự phản ứng khác nhau của cơ thể mỗi người đối với môi trường sống.
3. Vai trò của cơ địa đối với sức khỏe con người.
Là tính chất cơ thể của mỗi người, thể hiện phản ứng của cơ thể mỗi người đối với môi trường sống, cơ địa mỗi người không phải là hằng số bất biến mà thông thường cơ địa tồn tại ở trạng thái cân bằng và biến đổi theo thời gian, thói quen sinh hoạt hoặc do yếu tố môi trường.
Cơ địa cân bằng đồng nghĩa với việc các hoạt động tâm sinh lý của cơ thể bình thường và ổn định. Một khi các cơ quan trong cơ thể hoạt động trơn tru, hiệu quả, tinh khí dồi dào, tinh thần an định sẽ giúp cho sức khỏe của mỗi người được duy trì và nâng cao.
Một khi cơ địa bị mất cân bằng (do ảnh hưởng của tuổi tác theo thời gian hay do các yếu tố có hại khác), cơ thể dễ bị tổn thương hơn bởi các loại bệnh tật. Vào thời điểm này, các tác nhân gây bệnh có thể tấn công cơ thể người bệnh sớm hơn và gây hậu quả nặng nề hơn cho bệnh nhân.
Một số bệnh thường gặp do cơ địa suy yếu có thể kể đến như bệnh viêm da cơ địa, các bệnh cơ xương khớp như viêm khớp, gout (thống phong), các bệnh truyền nhiễm.... Các bệnh liên quan tới cơ địa đều là các bệnh mạn tính, kéo dài vì vậy phương pháp tối ưu nhất để để điều trị là điều trị bảo tồn, điều chỉnh cơ địa về trạng thái cân bằng để cơ thể tự kiểm soát tình trạng bệnh.
Với những lợi ích mà cơ địa cân bằng mang lại cho sức khỏe, mỗi chúng ta cần phải luôn giữ cho cơ địa ở trạng thái cân bằng. Mặc dù khả năng gìn giữ trạng thái cân bằng của cơ địa ở mỗi người là khác nhau, phụ thuộc vào một số yếu tố như thể trạng, lối sống, môi trường sống và sinh hoạt của cá nhân đó... nhưng chúng ta đều có thể duy trì trạng thái cân bằng của cơ địa thông qua một số biện pháp sau:
- Có cho mình chế độ ăn uống khoa học, hạn chế thức ăn nhanh, uống nhiều bia rượu.
- Chế độ sinh hoạt, lối sống lành mạnh, không sử dụng các chất kích thích có hại cho sức khỏe.
- Bổ sung các thành phần giúp cải thiện hệ miễn dịch, hoạt động của các cơ quan trong cơ thể.
- Giữ cho mình một tâm lý ổn định, thoải mái, hạn chế tối đa tình trạng căng thẳng, u uất….
Tổng kết lại, cơ địa là đặc tính riêng của mỗi người thể hiện sự mẫn cảm, phản ứng của cơ thể đối với các tác nhân và môi trường bên ngoài. Cơ địa cân bằng đồng nghĩa với cơ thể hoạt động bình thường và có khả năng tự kiểm soát được các loại bệnh tật. Vì vậy, việc giữ được cân bằng cơ địa chính là giải pháp mang lại sức khỏe tuyệt vời cho bản thân mỗi chúng ta.