Ông Giàng A Chu: Có đại biểu dân tộc thiểu số thiếu mạnh dạn phát biểu vì... sợ!

Số lượng ĐBQH dân tộc thiểu số ngày càng tăng

Ông Giàng A Chu, Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội cho biết, trong nhiều nhiệm kỳ bầu cử vừa qua, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu ở vùng đồng bào dân tộc thường chiếm tỷ lệ rất cao. "Đây là minh chứng rõ nét cho việc thực hiện và bảo đảm quyền chính trị của công dân nói chung", ông A Chu nhấn mạnh.

Ông Giàng A Chu, Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội phát biểu về vấn đề "bảo đảm tỷ lệ người dân tộc thiểu số trong Quốc hội", tại Hội nghị cung cấp thông tin cho báo chí về công tác nhân quyền và thông tin đối ngoại, tháng 4/2021. (Ảnh: Hoàng Thành).

Theo ông Giàng A Chu, việc người dân tộc thiểu số tham gia bộ máy nhà nước, tổ chức chính trị đại diện cho nhân dân cũng đạt thành tựu đáng kể, tăng cả về số lượng, chất lượng qua từng nhiệm kỳ.

"Số lượng đại biểu Quốc hội người dân tộc thiểu số đã tăng theo các khóa: Khoá I (1946) chiếm 10,2%, khóa XIII chiếm 15,6%. Khóa XIV có 86 đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số thuộc 32 dân tộc khác nhau, chiếm tỷ lệ 17,3%", ông Giàng A Chu cho hay.

Thông tin kỹ hơn về sự tham gia của người dân tộc thiểu số trong cuộc bầu cử lần này, Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội cho hay, theo Nghị quyết số 1135/NQ-UBTVQH13/ 2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIII, dự kiến khi lập danh sách chính thức những người ứng cử là người dân tộc thiểu số phải có ít nhất 165 người, bằng 18% tổng số người trong danh sách ứng cử.

Nghị quyết số 1185/NQ-UBTVQH14 ngày 11/01/2021, tiếp tục quy định số lượng, cơ cấu, thành phần Đại biểu Quốc hội khóa XV, trong đó đại biểu là người dân tộc thiểu số bảo đảm tỷ lệ ít nhất 18% tổng số người trong danh sách người ứng cử đại biểu Quốc hội.

"Hiện nay còn 4 dân tộc (Lự, Ơ đu, Brâu và Ngái) chưa có đại diện tham gia các khóa Quốc hội và đây cũng là mục tiêu cần phấn đấu để các dân tộc đều có đại biểu Quốc hội", ông A Chu thông tin.

Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội cũng cho biết thêm rằng, công tác tuyên truyền ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi có nhiều khó khăn đặc thù, nhận thức của đồng bào còn hạn chế, phong tục, tập quán còn nặng. "Thậm chí, một bộ phận cử tri chưa nhận thức đầy đủ về quyền và nghĩa vụ trong bầu cử theo cơ cấu, thành phần, mang tính đại diện trong Quốc hội".

Đáng chú ý, ông Giàng A Chu đánh giá, có một số ứng viên ĐBQH chưa hội tụ đủ các điều kiện về kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm và bản lĩnh khi xuất hiện trước công chúng cũng như các cuộc tiếp xúc cử tri.

"Như trong lần này, ứng cử viên ĐBQH khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 là người dân tộc ở các địa phương miền núi, vùng dân tộc thiểu số phần lớn đều tham gia lần đầu, hoạt động kiêm nhiệm, chưa có nhiều kinh nghiệm, kỹ năng trong vận động tranh cử; điều kiện tiếp cận thông tin hạn chế", ông A Chu nói.

Đại biểu Quốc hội Ksor H’Bơ Khăp (hay còn gọi là Ksor Phước Hà) là đại biểu dân tộc thiểu số thường xuyên phát biểu tại Quốc hội. (Ảnh: TTBCQH)

Đề xuất hạn chế tiêu chí cho đại biểu dân tộc thiểu số

Trước thực tế trên, Hội đồng dân tộc của Quốc hội đã phải tổ chức các hội nghị tập huấn kỹ năng vận động bầu cử cho những người này.

Tại hội nghị, các ứng cử viên được lĩnh hội, trao đổi, thảo luận về 5 nhóm nội dung cần thiết, trong đó có các kỹ năng vận động tranh cử, tiếp xúc cử tri, xây dựng hình ảnh trước công chúng; kỹ năng tiếp xúc báo chí, trả lời phỏng vấn...

"Điểm nhấn là, chương trình tập huấn tiến hành thực hành các bài tập trả lời phỏng vấn báo chí, ghi hình phát biểu trình bày chương trình hành động trên truyền hình, tình huống trả lời câu hỏi cử tri trong cuộc tiếp xúc vận động tranh cử…", ông A Chu nói và nhấn mạnh "đây là những nội dung quan trọng nhằm củng cố kiến thức, kỹ năng và tăng cường bản lĩnh cho các ứng cử viên".

Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội khẳng định, việc tăng cường sự tham gia của đại diện người DTTS và Quốc hội và cơ quan dân cử ở các địa phương là một chủ trương đúng đắn, nhưng cũng là công việc khó khăn, đòi hỏi sự quan tâm của cả hệ thống chính trị, nhất là cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ các cấp ở từng địa phương vùng miền núi, dân tộc.

Các giải pháp cần được thực hiện đồng bộ từ khâu phát hiện, lựa chọn, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng… nhằm đáp ứng nhu cầu về tiêu chuẩn cán bộ theo quy định chung của Đảng và Nhà nước.

Về lâu dài, cần tiếp tục quan tâm hơn nữa đội ngũ cán bộ, công chức là người dân tộc thiểu số; tăng cường cả số và chất lượng theo vị trí việc làm ở vùng đồng bào DTTS. "Đối với cán bộ có tiềm năng nhưng còn thiếu tiêu chuẩn thì cần đưa vào chương trình, kế hoạch đào tạo để bảo đảm nhu cầu cán bộ, công chức, trong đó có các cơ quan dân cử".

Đặc biệt, ông Giàng A Chu cho rằng, trong các bước hiệp thương của MTTQ các cấp để lựa chọn các ứng cử viên là người DTTS để ứng cử vào ĐBQH và đại biểu HĐND các cấp đề nghị không nên để gánh quá nhiều tiêu chí cho một ĐB như "tiêu chí tuổi trẻ, ngoài đảng, là nữ, ở nông thôn..." như vậy sẽ không đảm bảo chất lượng đại biểu khi trúng cử.

Song ông cũng nhấn mạnh: "Dù có cơ cấu thành phần đại biểu như thế nào, là đại biểu DTTS hay đa số thì chất lượng là công bằng", tuy nhiên nếu ĐB là DTTS thì có thể hạn chế tiêu chí nào đó cho phù hợp.

"Việc chất lượng đại biểu còn phụ thuộc vào năng lực, kỹ năng và nhận thức, đặc biệt phải mạnh dạn phát biểu. Hiện có đại biểu là DTTS có trình độ, bằng cấp nhưng vẫn còn thiếu mạnh dạn phát biểu vì sợ phát biểu không đúng, không chính xác", ông A Chu nói và tiếp tục nhấn mạnh, đại biểu có trình độ, có kỹ năng nhưng thiếu mạnh dạn thì cũng không nên cơ cấu vào ĐBQH, còn những người không có năng lực, không có trình độ thì đặc biệt không nên tham gia.