Tìm hiểu các phương pháp điều trị viêm loét đại trực tràng chảy máu

Viêm loét đại trực tràng chảy máu là bệnh lý nguy hiểm và đang có xu hướng gia tăng

Viêm đại tràng chảy máu là gì?

Viêm đại tràng cảy máu là tình trạng viêm loét đại trực tràng, gây viêm loét tổn thương và dẫn tới chảy máu ở vùng đại – trực tràng. Bệnh gây tổn thương lan tỏa lớp niêm mạc và dưới niêm mạc, vị trí chủ yếu là ở trực tràng và giảm dần cho đến đại tràng.

Viêm đại tràng chảy máu (hay còn gọi viêm đại tràng xuất huyết) là bệnh lý nguy hiểm và đang có xu hướng tăng ở các quốc gia phát triển. Đối tượng khởi phát bệnh thường ở độ tuổi 15 – 30 tuổi và 60 – 70 tuổi.

Cấu tạo của đại tràng là ở đoạn cuối của đường tiêu hóa – nơi hình thành và chứa phân trước khi bài tiết ra ngoài cơ thể. Đại tràng gồm: manh tràng là đoạn nối với cuối ruột non, tiếp theo là đại tràng phải, đại tràng góc gan, đại tràng ngang, đại tràng góc lách, đại tràng trái, đại tràng sigma, trực tràng và cuối cùng là hậu môn.

Nguyên nhân dẫn tới viêm đại tràng chảy máu đến nay vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng có liên quan tới quá trình đáp ứng miễn dịch. Viêm đại tràng chảy máu và bệnh Crohn được gọi chung là nhóm bệnh viêm ruột. Lúc đầu bệnh có thể chỉ khu trú tại trực tràng sau lan dần vào trong có thể ảnh hưởng tới toàn bộ đại tràng, có thể lan sang một phần đoạn cuối ruột non.

Mức độ tổn thương của đại tràng và các triệu chứng tương ứng

Viêm đại tràng chảy máu rất dễ nhận thấy bởi có máu ở trong phân

Đối với viêm đại tràng chảy máu dạng điển hình, bệnh nhân sẽ có một số biểu hiện:

• Chảy máu nhiều lần trong ngày
• Phân có nhiều nhày máu, nếu bệnh nặng thì phân chỉ có nhày máu mà không có phân
• Đau bụng khiến người bệnh phải đi ngoài ngay
• Mót rặn khi đi đại tiện.

Viêm đại tràng chảy máu thể nhẹ

Chiếm tới 60% các trường hợp bệnh, biểu hiện đi kèm:

• Triệu chứng đại tiện nhày máu chỉ kéo dài dưới 4 ngày
• Không có thay đổi về thể trạng
• Triệu chứng đại tiện nhày máu chỉ kéo dài dưới 4 ngày

Khi bệnh đại tràng ở thể nhẹ thì viêm loét chỉ khu trú ở vùng trực tràng hoặc liên quan tới vùng đại tràng sigma, hiếm khi có tổn thương cao hơn ở các vùng ruột phía trên. Các biểu hiện ngoài ruột là hiếm nhưng bệnh cũng có thể diễn biến nặng.

Viêm đại tràng chảy máu ở thể trung bình

Chiếm khoảng 25% trường hợp, các đợt tiêu chảy thường khởi đầu bằng đau quặn bụng, sau đó dẫn tới đại tiện phân máu, có thể xảy ra vào ban đêm nhưng số lần đại tiền dưới 6 lần/ngày.

Ở thể này thì có kèm theo sốt, giảm protein máu làm cho người bệnh mệt mỏi.

Viêm đại tràng thể nặng

Chiếm 15% trường hợp và các biểu hiện của viêm đại tràng chảy máu thể nặng:

• Đi ngoài ra máu hơn 6 lần/ngày và thường xảy ra vào ban đêm
• Đau rát, buốt vùng hậu môn và mót rặn
• Suy sụp cơ thể, bụng trướng
• Sốt cao

Đối với người bệnh bị chảy máu trực tràng ở giai đoạn này thì cần đi khám và điều trị ngay lập tức để tránh bệnh tiến triện nặng. Do chảy máu nhiều dễ gây xuất huyết trầm trọng hoặc giãn đại trang nhiễm độc có thể gây tử vong.

Các phương pháp điều trị viêm loét đại trực tràng chảy máu

Để có thể điều trị hiệu quả bệnh viêm loét đại tràng chảy máu bác sĩ cần áp dụng một số phương pháp nội soi, xét nghiệm máu, xét nghiệm phân để biết được tình trạng bệnh.

1. Nguyên tắc điều trị

Đối với người bệnh chưa từng điều trị: Điều trị khởi đầu một loại thuốc, đánh giá đáp ứng dựa vào triệu chứng lâm sàng sau 10 – 15 ngày.

Đối với người bệnh đã hoặc đang điều trị có đợt tiến triển nặng: Bắt đầu điều trị bằng 2 loại thuốc đang điều trị và kết hợp thêm 1 loại thuốc khác.

Người bệnh đã điều trị và ngừng trị bệnh lâu ngày: Điều trị khởi đầu tương tự với những người bệnh chưa được điều trị và nên dùng loại thuốc khác.

Đối với người bệnh viêm đại tràng chảy máu ở thể nhẹ, ít ảnh hưởng tới trực tràng và đại tràng sigma nên kết hợp chưa được điều trị và nên bắt đầu trị bằng loại thuốc khác.

Trong quá trình điều trị viêm đại tràng chảy máu cần có đợt tấn công và đợt duy trì.

2. Sử dụng thuốc điều trị viêm loét đại tràng chảy máu

Để điều trị viêm đại trực tràng chảy máu cần sử dụng kết hợp các loại thuốc

Để trị bệnh người bệnh cần sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Nếu cần bác sĩ sẽ chỉ định truyền máu đối với bệnh nhân viêm đại tràng xuất huyết nặng gây thiếu máu, tụt huyết áp để bù vào lượng máu đã mất.

Một số loại thuốc có thể hiệu quả trong điều trị viêm đại tràng chảy máu. Tuy nhiên, loại thuốc bạn sử dụng sẽ tùy thuộc vào mức độ viêm đại trạng của bạn. Một số loại thuốc sẽ phù hợp với một số người nhưng lại không hợp với người khác. Có thể cần nhiều thời gian để bác sĩ tìm được loại thuốc phù hợ để điều trị cho bạn. Một số loại thường được sử dụng gồm:

Thuốc chống viêm

Thuốc chống viêm được coi là bước đầu tiên trong điều trị viêm loét đại tràng và phù hợp với phần lớn người bệnh. Các loại thuốc gồm:

• 5-aminosalicylat: có thể dưới dạng thuốc uống hoặc thuốc đặt tùy thuộc vào khu vực đại trực tràng bị ảnh hưởng. Một số loại thuốc chứa 5-aminosalicylat gồm: sulfasalazine (Azulfidine), mesalamine (Asacol HD, Delzicol,…), balszlazide (Colazal) và olsalazine (Dipentum).
• Thuốc corticoid: bao gồm prednisone và budesonide thường dành riêng cho bệnh viêm loét đại tràng từ vừa đến nặng do không đáp ứng với các phương pháp điều trị. Thuốc chứa corticoid có nhiều tác dụng phụ nên chúng thường không được dùng để trị bệnh lâu dài.

Thuốc ức chế hệ miễn dịch

Những loại thuốc này giúp làm giảm viêm bằng cách ngăn chặn phản ứng của hệ miễn dịch bắt đầu khi cơ thể bị viêm nhiễm. Đối với một số người, kết hợp các loại thuốc điều trị sẽ có hiệu quả hơn so với chỉ dùng một loại thuốc.

Một số loại thuốc ức chế miễn dịch gồm:

• Azathioprin (Azasan, Imuran) và mercaptopurine (Purinethol, Purixan): Các chất ức chế miễn dịch được sử dụng rộng rãi để điều trị viêm ruột. Tuy nhiên khi dùng thuốc này cần theo dõi chặt chẽ cùng bác sĩ để xem có phản ứng phụ với gan và tuyến tụy hay không.
• Cyclosporine (Gengraf, Neoral, Sandimmune): Thuốc này dành cho những ai không đáp ứng tốt với các loại thuốc khác. Cyclosporine dễ gây tác dụng phụ nghiêm trọng và không được khuyến cáo dùng lâu dài.
• Tofacitinib (Xeljanz): được gọi là phân tử nhỏ và hoạt động bằng cách ngăn chặn quá trình viêm. Thuốc này được sử dụng khi các biện pháp khác không hiệu quả. Tác dụng phụ chính là tăng nguy cơ nhiễm trùng và cục máu đông.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) gần đây đã đưa ra cảnh báo về tofacitinib, nói rằng các nghiên cứu sơ bộ cho thấy nguy cơ gia tăng các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến tim và ung thư khi dùng thuốc này. Nếu bạn đang dùng tofacitinib để điều trị viêm loét đại tràng, đừng ngừng dùng thuốc mà không nói chuyện với bác sĩ trước.

Các loại thuốc khác

Bạn có thể cần thêm một số loại thuốc khác kết hợp để điều trị viêm đại trang chảy máu:

• Thuốc chống tiêu chảy: Đối với người bệnh tiêu chảy bác sĩ sẽ cân nhắc dùng thuốc chống tiêu chảy. Tuy nhiên cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
• Thuốc giảm đau: Khi bị đau bụng bác sĩ có thể khuyên dùng acetaminophen (Efferagal, Paracetamol,…), naproxen sodium và diclofenac sodium, có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng và khiến bệnh trầm trọng hơn.
• Thuốc chống co thắt: Có thể bác sĩ sẽ kê các liệu pháp chống co thắt để giúp giảm chứng đau quặn bụng.
• Chất sắt: Nếu bị chảy máu đường ruột mãn tính người bệnh có thể bị thiếu máu nên có thể yêu cầu bổ sung sắt.

3. Phẫu thuật

Điều trị viêm đại tràng cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ điều trị

Điều trị viêm đại tràng chảy máu bằng biện pháp phẫu thuật là để loại bỏ viêm loét đại tràng và trực tràng. Trong hầu hết trường hợp, phẫu thuật này cần nối ống để loại trừ việc phải đeo túi lấy phân. Bác sĩ sẽ tạo ra một úi từ phần cuối ruột non và gắn trực tiếp vào hậu môn cho phép loại bỏ chất thải ra ngoài như người bình thường.

Tuy nhiên, phẫu thuật là biện pháp cuối cùng được lựa chọn khi viêm đại tràng tiến triển nặng tới giai đoạn:

• Thủng đại tràng
• Phình giãn đại tràng nhiễm độc
• Chảy máu ồ ạt mà điều trị nội khoa thất bại
• Ung thư đại tràng

4. Thay đổi lối sống giúp hỗ trợ điều trị viêm đại tràng chảy máu

Người bệnh viêm đại tràng nên chọn các loại thức ăn mềm dễ tiêu hóa

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Khi phát hiện có rối loạn đại tiện, thay đổi tính chất phân như phân có máu, không thành khuôn, đau bụng nhiều thì phải đi khám ngay lập tức để điều trị kịp thời.

Nên tránh để bệnh tiến triển đến mức đại tiện 2 – 3 ngày liên tục, mất máu thì việc điều trị sẽ trở nên khó khăn tốn kém.

Theo dõi thường xuyên bệnh đại tràng định kỳ 6 tháng một lần bằng một số phương pháp:

• Nội soi đại tràng.
• Sinh thiết đại tràng
• Sinh thiết đại tràng sigma để phát hiện giai đoạn đầu tiến triển ung thư.

Thay đổi chế độ ăn uống hàng ngày

Bệnh nhân cần ăn những thức ăn mềm, ít chất xơ như cơm nát, cháo, thịt nạc. Tránh ăn rau sống, đồ cay nóng.

Nên ăn thành nhiều bữa nhỏ: Nên ăn năm hoặc sáu bữa ăn nhỏ mỗi ngày thay vì hai hoặc ba bữa cơm.

Hạn chế căng thẳng quá mức

Căng thẳng có thể khiến viêm đại tràng trở nên trầm trọng. Người bệnh nên thư giãn, không nên sử dụng chất kích thích, uống đủ nước.

Hiện nay, vẫn chưa có thuốc điều trị viêm loét đại trực tràng chảy máu khỏi hoàn toàn mà quá trình điều trị chỉ giúp giảm các triệu chứng gây khó chịu của bệnh.

Sử dụng thuốc đại tràng Đông y thế hệ 2 để điều trị viêm đại tràng chảy máu

Dùng thuốc Tây thường giúp giảm các triệu chứng viêm đại tràng chảy máu nhanh nhưng bệnh không khỏi dứt điểm và khi tái phát có thể phải thay đổi sang thuốc khác. Ngoài ra, sử dụng thuốc Tây kéo dài dễ gây tác dụng phụ nguy hiểm, gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe.

Chính vì thế, xu hướng điều trị bệnh đại tràng hiện nay là sử dụng các bài thuốc đại tràng Đông y. Tuy nhiên, nếu chỉ dùng thuốc Đông y theo bài trong sách hoặc các thông tin trên báo chí thì khó đem lại hiệu quả. Dù rất hiếm nhưng vẫn có bài thuốc đại tràng bí truyền hiệu quả thực sự. Bài thuốc hành khí, hóa vị, giáng nghịch, chỉ thống là một ví dụ.

Hiện nay bài thuốc này đã được chuyển giao sản xuất tại nhà máy dược phẩm chuẩn GMP-WHO thành thuốc Đại Tràng Đông y thế hệ 2 phân phối rộng rãi ở các nhà thuốc trên toàn quốc.

Thuốc Đại Tràng Đông y thế hệ 2 trị bệnh đại tràng giúp hỗ trợ điều trị viêm loét đại trực tràng chảy máu hiệu quả, phòng ngừa và hạn chế bệnh tái phát.