Nước mắt doanh nhân bên Kênh nối Đáy - Ninh Cơ

Bà Nguyễn Thị Thanh vừa nhận được Văn bản (ký ngày Chủ nhật 24/4) mời tham dự Hội nghị ngày 26/4 về công trình hoàn trả Dự án nước sạch của Dự án WB6 do Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định chủ trì. Đây sẽ là một Hội nghị "khách quan, công bằng", chị Thanh hy vọng như vậy khi tâm sự với PV.

Dự án WB6 giai đoạn 2 (đào Kênh nối sông Đáy – sông Ninh Cơ, xây âu tàu, cầu vượt đảm bảo cho tàu trọng tải 3000 tấn hoạt động ngày đêm) đã không đảm bảo tiến độ. Bộ GTVT chính thức có văn bản đề nghị Chính phủ xin gia hạn thêm 1 năm (30/6/2022 – 30/6/2023) do các nguyên nhân: Đấu thầu kéo dài, thời tiết, covid19 và sạt trượt đất làm di chuyển vị trí hàng loạt trụ cầu.

Tuy nhiên, lại có ý kiến “điền” thêm một nguyên nhân nữa, là do bà Nguyễn Thị Thanh, Giám đốc Công ty Mai Thanh - Chủ dự án Nhà máy nước sạch Phú Mỹ Tân không nhất trí với công trình hoàn trả tuyến ống trục chính cấp nước cho 27.000 hộ dân 10 xã vùng xâm nhập mặn hạ huyện Nghĩa Hưng chui ngầm dưới đáy kênh.

Bà Thanh cho rằng, công trình hoàn trả đi ngầm tiềm ẩn rủi ro như “một quả bom nổ chậm” vì hồ sơ tư vấn kỹ thuật nêu rõ: “khi vận hành xảy ra sự cố thì không thể kiểm tra, khắc phục được nên phải đảm bảo công tác thi công”. Bà cùng tư vấn kỹ thuật của mình kiên trì thuyết phục phương án đi nổi cạnh thân cầu, nếu lệch trọng tâm cầu thì chia nhỏ đường ống và phân bố đều ra 2 bên thân cầu. Nhưng chưa được chấp nhận.

Sau buổi làm việc trực tiếp với Công ty Mai Thanh do Thứ trưởng Nguyễn Xuân Sang chủ trì, Bộ GTVT đã có Thông báo số 3490 ngày 8/4/2022 gửi UBND tỉnh Nam Định đề nghị xem xét và giải quyết các vấn đề liên quan đến “thiết kế tuyến ống nước hoàn trả về đường kính, vật liệu, khoảng cách, phương án khắc phục sự cố/sửa chữa và bồi thường thiệt hại cho Công ty Mai Thanh.”

Ngày 15/4, Văn phòng Chính phủ có Thông báo số 690/PC-VPCP yêu cầu Bộ GTVT chủ trì phối hợp với UBND tỉnh Nam Định giải quyết Đơn kêu cứu khẩn cấp của Công ty Mai Thanh.

Với Công ty Mai Thanh, căn cứ vào nội dung buổi làm việc ngày 7/4 do Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Xuân Sang chủ trì, Công ty này mới nhận ra những “uẩn ức” doanh nghiệp phải chịu đựng lâu nay. Đó là, Dự án nước sạch của Công ty Mai Thanh tuy được UBND tỉnh ra các quyết định cho phép triển khai từ năm 2015, nhưng lại triển khai đè lên Dự án WB6 đã triển khai liên tục từ năm 2008 đến nay.

Việc cấp “dự án chồng lên dự án” này của tỉnh Nam Định đã dẫn đến hai hệ lụy.

Hệ lụy thứ nhất, do cấp sau và Bộ GTVT không được biết, nên công trình hoàn trả tuyến ống nước sạch không thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ GTVT như đối với các công trình hoàn trả khác khi thực hiện Dự án WB6 là Bến phà Mười, hệ thống kênh mương thủy lợi, Tuyến đường điện 35 KV; mà thuộc phần GPMB gắn với trách nhiệm của tỉnh Nam Định.

Trên thực tế, tỉnh Nam Định đã giao cho huyện Nghĩa Hưng làm Chủ đầu tư dự án công trình tuyến ống hoàn trả vào ngày 28/7/2021 theo một “qui trình” khó lý giải. Bởi trước đấy, chính huyện Nghĩa Hưng đã tự làm dù không được tỉnh giao. Tuy nhiên, chính huyện này đã thấy khó kham nổi và tỏ ra lúng túng tới mức làm cả “công văn vượt cấp” gửi Bộ GTVT (Công văn số 587/UBND-TNMT ngày 30/09/2020) đề nghị Chủ Dự án WB6 làm vì công trình hoàn trả có “nhiều yếu tố kỹ thuật nằm ngoài chức năng, nhiệm vụ của Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư huyện Nghĩa Hưng (nếu đi trên cầu phụ thuộc thiết kế chịu lực, yếu tố thẩm mỹ; nếu đi ngầm dưới đáy kênh phụ thuộc phương án thi công kênh…)”.

“Công văn vượt cấp” đã bị Bộ GTVT gửi trả UBND tỉnh Nam Định, sau đó, ngày 28/7/2021, UBND tỉnh Nam Định mới có Công văn số 517/UBND-VP5 giao UBND huyện Nghĩa Hưng làm Chủ đầu tư Hạng mục hoàn trả tuyến ống cấp nước sạch. Có nghĩa là từ đây UBND huyện Nghĩa Hưng mới được chính thức làm. Vậy cả một qui trình triển khai trước đó UBND huyện Nghĩa Hưng làm theo lệnh ai, văn bản nào?

Bị tỉnh yêu cầu phải làm, Chủ Dự án WB6 không đồng ý cho xâm phạm vào kết cấu cầu vượt, đồng thời lại phải đảm bảo tiến độ của WB6 (kết thúc hợp đồng tín dụng với WB vào ngày 30/6/2022), UBNB huyện Nghĩa Hưng đã bộc lộ nhiều dấu hiệu ép Công ty Mai Thanh phải chấp nhận phương án hoàn trả đi ngầm dưới đáy kênh – phương án duy nhất được phía WB6 chấp thuận.

Kết quả là sau khi bị Công ty Mai Thanh liên tục khiếu nại các quyết định phê duyệt phương án thiết kế kinh tế-kỹ thuật và lựa chọn nhà thầu đầu tiên, đến ngày 18/2/2022, UBND huyện Nghĩa Hưng đã “sửa sai” bằng Quyết định số 756/QĐ-UBND phê duyệt điều chỉnh, bổ sung thiết kế, bản vẽ thi công, dự toán xây dựng công trình hoàn trả. Tại quyết định này, dù đã thay đổi nhiều nội dung so với quyết định trước, trong đó dự toán đã tăng lên hơn 2 tỷ, nhưng Công ty Mai Thanh vẫn làm đơn khiếu nại vì vẫn theo phương án đi ngầm dưới đáy kênh.

Khiếu nại của nữ doanh nhân được ông Chủ tịch UBND huyện Nghĩa Hưng đáp trả lại bằng Quyết định cưỡng chế ký đúng ngày Quốc tế phụ nữ (8/3/2022)!..

Hệ lụy thứ hai mà Công ty Mai Thanh phải gánh chịu là do Dự án nước sạch cấp sau và đè lên Dự án WB6 nên không thuộc trường hợp Chủ Dự án WB6 phải lập Báo cáo ĐTM để đánh giá ảnh hưởng của Kênh nối Đáy – Ninh Cơ về tác động môi trường đối với Dư án nước sạch. Trong khi trên thực tế, nếu Kênh nối Đáy – Ninh Cơ đi vào hoạt động thì vùng xâm nhập mặn sẽ tiến sát Nhà máy nước và hồ chứa nước của Dự án nước sạch, từ khoảng cách 40 km còn 7km. Sự ảnh hưởng không được đánh giá này đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây thiệt hại cho Dự án nước sạch trong suốt 48 năm còn lại của dự án. Ai sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho doanh nghiệp cũng như trách nhiệm trước quyền và lợi ích hợp pháp của 27.000 hộ dân đang thụ hưởng nước sạch từ dự án này?

Tối ngày 23/4, trên Truyền hình Quốc hội, bà Phó Chủ tịch tỉnh Nam Định Hà Lan Anh lại phát biểu. Lần này bà thừa nhận: Việc phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án nước sạch cho Công ty Mai Thanh là thực hiện sau Dự án WB6 và “ trong quá trình triển khai chúng tôi có thiếu sót là chưa xin ý kiến của Bộ Giao thông vì có liên quan đến Kênh nối Đáy”. Tuy nhiên, nhận “thiếu sót” đấy nhưng rồi bà Hà Lan Anh vẫn khẳng định: Việc chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án nước sạch là phù hợp với “yêu cầu cấp thiết” và UBND tỉnh Nam Định không sai.

Những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt mệt mỏi. Giọng bà Thanh đầy xúc động!

Đứng bên bờ sông Đáy trước ngày diễn ra hội nghị do Chủ tịch UBND tỉnh Nam Định chủ trì để bàn về hoàn trả dự án nước sạch, bà Nguyễn Thị Thanh đã khóc.

Những giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt mệt mỏi. Giọng bà Thanh đầy xúc động. 8 năm qua bà đã dốc cạn vốn và sức lực cho dự án nước sạch có tên gọi “Từ tâm” này dù chưa được hưởng một đồng chính sách nào của Nhà nước đối với Dự án nước sạch nông thôn được pháp luật ưu tiên đầu tư và  bảo vệ.

Bà biết ơn các thế hệ lãnh đạo tỉnh Nam Định trước đây đã động viên, khích lệ, ủng hộ Dự án nước sạch của bà.

Bà mong lãnh đạo tỉnh hiện tại sẽ đánh giá, nhìn nhận khách quan, không chỉ tin vào báo cáo của cấp dưới để có giải pháp hợp lý, hợp pháp và an toàn, không dồn doanh nghiệp vào bước đường cùng. “Nếu sai thì phải sửa theo đúng đạo lý và pháp luật. Không thể lấy cái sai này để sửa cái sai khác vì  sẽ càng sai hơn. Cũng như không thể để diễn ra nghịch cảnh “Quýt làm….” nhưng doanh nghiệp và người dân phải gánh chịu” -  Nữ doanh nhân Nguyễn Thị Thanh chia sẻ./.