Catalonia xứ Catalan đòi độc lập là do lịch sử an bài?

Catalonia xứ Catalan đã tồn tại khoảng hơn 250 năm trước khi chính thức gia nhập TBN vào ngày 11/9/1714. Xứ Catalonia được hình thành vào thế kỷ thứ 8, là sự hợp nhất của các tiểu vương quốc phía Đông Tây Ban Nha dưới quyền cai trị của bá tước xứ Barcelona Wifred the Hairy.

Vào năm 987, do mâu thuẫn với Tây Ban Nha, xứ Catalonia đã ly khai dù về mặt danh nghĩa nó vẫn là một quận của Tây Ban Nha. Sau hàng loạt những cuộc sáp nhập vào các vương quốc khác nhau thông qua những cuộc hôn nhân hoàng gia, Catalonia vẫn giữ lại được pháp luật, hải quan và cơ cấu chính trị của riêng mình.

Catalonia xứ Catalan từng là vùng đất độc lập trước khi gia nhập Tây Ban Nha. Ảnh: Internet

Cho đến khi chiến tranh kế vị Tây Ban Nha (1701-1714) diễn ra, xứ Catalonia đã ủng hộ phe thua cuộc, nên phe thắng cuộc đã trả đũa bằng cách chấm dứt vĩnh viễn quyền tự trị của xứ này.

Từ đó, ngày 11/9 hàng năm được người dân xứ Catalan chọn làm "ngày quốc khánh," nhưng không phải để kỉ niệm chiến thắng, mà nhằm gợi nhớ lại sự thất bại của quân đội Catalan trước 14 tháng công thành Barcelona của vua Philip V thuộc vương triều Bourbon, TBN. Đây cũng là ngày đánh dấu Catalonia không còn là một xứ độc lập, có chủ quyền.

Dưới thời chính phủ của tướng Franciso Franco, trong giai đoạn từ 1939-1975, văn hóa Catalan bị chèn ép nặng nề. Những biểu tượng đặc trưng của xứ Catalan như "tháp người" bị cấm đoán nghiêm ngặt và cha mẹ buộc phải đặt tên TBN cho con.

Theo Sergi Mainer, giảng viên văn hóa Catalan tại Đại học Edinburgh, sau khi lên làm Quốc trưởng Tây Ban Nha, tướng Franco không cho phép sử dụng tiếng Catalan tại các nơi công cộng. "Các cuộc đàn áp diễn ra khắp Tây Ban Nha nhưng ở Catalan là nặng nề hơn cả".

90% dân Catalonia xứ Catalan đòi ly khai. Ảnh: Daily Express

Tuy vậy, ngày hôm nay, tiếng Catalan vẫn được ít nhất hơn 4 triệu người sử dụng và được dạy ở mọi trường tiểu học tại Catalonia. Từ văn hóa, kinh tế cho tới bóng đá, người Catalan luôn thể hiện nét riêng biệt. Họ nói cả tiếng Catalan và TBN, và nhiều người tự coi mình là người Catalan trước khi nhận là người TBN.

Nhìn từ lịch sử, có vẻ câu chuyện Catalonia xứ Catalan đòi độc lập không quá lạ lẫm. Cuộc trưng cầu dân ý ngày 1/10 của vùng Catalonia đòi tách khỏi Tây Ban Nha là một dấu mốc trong nỗ lực bền bỉ đòi độc lập của người dân Catalonia trong suốt nhiều qua. Mâu thuẫn càng gia tăng khi một bên quyết dứt áo ra đi, một bên cho rằng đó là hành động “vi hiến”.

Rõ ràng, việc ly khai của Catalonia sẽ còn là một chặng đường dài. Tây Ban Nha sẽ không công nhận kết quả của cuộc trưng cầu dân ý hoặc bất kỳ cuộc bầu cử độc lập nào trong khu vực này. Chính phủ Tây Ban Nha đã sẵn sàng cho các cuộc biểu tình lớn và thời kỳ khó khăn phía trước.