Biến thể SARS-CoV-2 lan mạnh: WHO lo ngại

Nhân viên y tế tại Orlando (Florida, Mỹ)  tiến hành lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 Ảnh: Getty Images.

“Thế giới đang ở trong giai đoạn quyết định của đại dịch”

WHO đã kêu gọi giới chuyên gia tăng cường các nghiên cứu về virus trên quy mô toàn cầu nhằm ngăn chặn các biến thể mới của virus SARS-CoV-2 gây bệnh Covid-19. Điều này cho thấy mức độ nguy hiểm của biến thể virus này, khi mà trước đó nhiều thông tin cho rằng cho dẫu tốc độ lây lan của nó nhanh hơn (được cho là 70%) nhưng không có biểu hiện nguy hiểm hơn chủng virus cũ.

Lời kêu gọi của WHO được đưa ra trong cuộc họp của Ủy ban Khẩn cấp WHO, theo hình thức trực tuyến. Cuộc họp đã được đẩy lên sớm 2 tuần so với dự kiến. Cũng tại cuộc họp khẩn này, WHO đã đưa ra phản đối việc một số quốc gia yêu cầu trình chứng nhận tiêm phòng khi nhập cảnh (hay còn gọi là “hộ chiếu Covid-19”); đồng thời khẳng định đã đến lúc cần điều chỉnh các khuyến cáo về đi lại khi virus đang biến thể rất nhiều như hiện nay.

WHO cảnh báo số ca nhiễm đang tăng mạnh hiện nay tại một số nước có thể do sự lơ là trong phòng chống dịch chứ không đơn giản chỉ vì các biến thể mới. Tuy nhiên, theo đại diện WHO, các biến thể mới được phát hiện gần đây chỉ có thể được xác định bằng việc giải mã gene, điều không thể được tiến hành ở mọi nơi.

Trong thông cáo sau cuộc họp, Ủy ban Khẩn cấp WHO kêu gọi các nước mở rộng nghiên cứu giải mã gene của virus SARS-CoV-2 và chia sẻ dữ liệu về các biến thể, đồng thời tăng cường hợp tác khoa học để xác định những ẩn số quan trọng. Đồng thời kêu gọi đưa ra một hệ thống tiêu chuẩn nhằm đặt tên cho các biến thể mới, theo hướng không nhắc đến địa danh xuất xứ để tránh cảm giác bị bêu xấu.

Tại cuộc họp, Tổng Giám đốc WHO, ông Tedros Adhanom Ghebreyesus, cho rằng “thế giới đang ở trong giai đoạn quyết định của đại dịch”. Ông Tedros kêu gọi phân phối công bằng vaccine trên toàn cầu, trong bối cảnh đã có khoảng 46 quốc gia đã bắt đầu chiến dịch tiêm phòng đại trà và 38 nước trong đó là những nước có thu nhập cao.

“Tôi muốn trong 100 ngày tới, tất cả các nước sẽ tiến hành tiêm phòng để các nhân viên y tế và những người có nguy cơ cao nhất sẽ được bảo vệ trước tiên” - Tổng Giám đốc WHO nói.

Trong khi đó, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres kêu gọi thế giới hãy cùng nhau đoàn kết hơn nữa để ứng phó với đại dịch Covid-19. Ông Guterres nhấn mạnh, thế giới đã tiến tới một dấu mốc thật đau lòng với số ca tử vong nhiều tới hơn 2 triệu người và thật đáng buồn khi thế giới vẫn không có được sự nỗ lực phối hợp toàn cầu để giải quyết đại dịch.

Khả năng có thêm nhiều biến thể mới

Theo báo cáo của WHO, biến thể SARS-CoV-2 được phát hiện đầu tiên tại Anh hồi giữa tháng 12/2020, đến nay đã lây lan ra 50 nước và vùng lãnh thổ. Báo cáo cũng cho biết, mới đây người ta đã tìm thấy biến thể của SARS-CoV-2 trong mẫu bệnh phẩm của 3 bệnh nhân Covid-19. Như vậy, có thể khẳng định rằng biến thể này có khả năng gây bệnh chứ không chỉ nguy hiểm ở tốc độ lây lan nhanh.

WHO cũng nêu lên quan ngại khi số ca nhiễm mới ghi nhận tại Vương quốc Anh và Nam Phi tăng đột biến trong thời gian gần đây. Trong khi đó biến thể mới thứ 3 của SARS-CoV-2 phát hiện tại Nhật Bản đã được xác nhận có thể tác động đến khả năng lây lan và phản ứng miễn dịch.

Cũng theo WHO, virus SARS-CoV-2 càng lây lan thì càng có nhiều cơ hội biến đổi, cũng có nghĩa là có khả năng có thêm nhiều biến thể; trong khi chúng ta chưa đủ khả năng chẩn đoán và sắp xếp một cách hệ thống chủng virus này.

Nhiều bang nước Mỹ bị biến thể mới SARS-CoV-2 “tấn công”

Biến thể mới của virus SARS-CoV-2 (người Mỹ gọi là B.1.1.7), được cho là có khả năng lây nhiễm nhanh gấp đôi so với chủng hiện nay tại Mỹ.

Theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát dịch bệnh Mỹ (CDC), tới ngày 16/1, biến thể mới của virus SARS-CoV-2 vốn được phát hiện tại Anh, đã “có mặt” tại 10 bang của nước Mỹ. CDC cảnh báo rằng biến thể này có thể phát tán rộng và trở nên phổ biến tại Mỹ vào tháng 3. Trong khi đó, theo tờ Newsweek, các nhà khoa học đã xác đinh được một chủng virus SARS-CoV-2 mới có thể nói là trội hơn cả tại Mỹ. Chủng mới có tên là 20C-US, có lẽ xuất hiện ban đầu từ khu vực miền Nam nước Mỹ, rồi cũng đã được ghi nhận tại Texas.

Theo nhóm nghiên cứu tại Đại học Southern Illinois, chủng 20C-US nhiều khả năng là chủng virus có nguồn gốc từ Mỹ, khác với biến thể phát hiện tại Anh ngày 14/12/2020.

Cũng tại châu Mỹ, nhiều quốc gia đã ghi nhận ca nhiễm biến thể mới của virus SARS-CoV-2. Tổ chức Y tế liên Mỹ (PAHO) thông báo đã có 8 quốc gia ở châu Mỹ phát hiện trường hợp nhiễm biến thể mới của virus SARS-CoV-2. Các nước ghi nhận ca nhiễm biến thể phát hiện tại Anh gồm Brazil, Canada, Chile, Ecuador, Jamaica, Mexico, Peru và Mỹ.

Theo Giám đốc PAHO Carissa Etienne, chưa có bằng chứng nào cho thấy các biến thể này ảnh hưởng đến các bệnh nhân một cách khác nhau, song những biến thể này có thể lây lan một cách dễ dàng hơn và có thể đe dọa tới khả năng phản ứng của hệ thống y tế.

Bà Etienne cho rằng, các nước trong khu vực cần phải nêu cao cảnh giác, tuân thủ nghiêm các biện pháp giãn cách xã hội, sử dụng khẩu trang tại các địa điểm công cộng và rửa tay thường xuyên để có thể giúp kiểm soát được dịch bệnh trong thời điểm hiện tại. Bà Etienne cũng không quên kêu gọi các Chính phủ hành động một cách minh bạch và dựa trên cơ sở khoa học để kiểm soát đại dịch, cần phải đặt lợi ích cộng đồng lên trên hết nếu không muốn tiếp tục phải trả giá bằng chính mạng sống của người dân.