Chuyến thăm Quảng Trị của Chủ tịch Fidel Castro và cuộc gặp bất ngờ với một cô gái
Tháng 9/1973, khi chiến trường Quảng Trị vẫn còn mùi bom đạn, Chủ tịch Cuba Fidel Castro là nguyên thủ quốc gia đầu tiên tới thăm vùng đất vừa được giải phóng của tỉnh Quảng Trị.
Từ ngày 12 đến 17/9/1973 khi cuộc kháng chiến của dân tộc ta vẫn đang trong giai đoạn ác liệt, Chủ tịch Fidel Castro đã vượt nửa vòng trái đất đến Việt Nam, vào vùng tuyến lửa Quảng Trị.
Ông nhắc lại về chuyến thăm VN trong thời chiến: “Cuộc chiến lúc đó thật nóng bỏng. Nó giống như khi ta nhảy vào bể bơi mà vẫn mặc đồ vậy”. Chủ tịch kể lại kỷ niệm sâu sắc khi ông lần đầu thăm VN tháng 9/1973, đặc biệt là hình ảnh không thể nào quên khi ông đi thăm khu giải phóng ở tỉnh Quảng Trị cùng thủ tướng Phạm Văn Đồng.
Tại Cao điểm 241 hay còn gọi là căn cứ Carol ngổn ngang xác xe tăng, đạn pháo, quân và dân Quảng Trị chứng kiến hình ảnh Chủ tịch Fidel Castro phất cao lá cờ của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam.
Chủ tịch Fidel Castro phất cao lá cờ bách chiến, bách thắng lấp lánh huân chương của đoàn Khe Sanh. Ảnh: TTXVN
Câu nói nổi tiếng của Chủ tịch Fidel: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình” trở thành một trong những biểu tượng trong quan hệ giữa hai nước.
Trong chuyến thăm Quảng Trị, Chủ tịch Fidel Castro vượt qua Dốc Miếu, nơi có hàng rào điện tử McNamara để đến thăm Đông Hà, rồi ngược lên Đường 9 và đến Khu Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam ở huyện Cam Lộ.
Chủ tịch Fidel Castro tại tỉnh Quảng Trị năm 1973. Ảnh: TTXVN
Cũng trong ngày 15/9/1973, khi đoàn Fidel Castro đến Quảng Trị qua sông Bến Hải (Khu phi quân sự vĩ tuyến 17), ông vô tình chứng kiến một cô gái lấp hố bom bên đường nhưng cuốc trúng bom bi và phát nổ.
Lúc này, đoàn xe của Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Fidel đi ngang qua, Fidel đã yêu cầu dừng xe và xuống thăm hỏi người bị thương. Fidel đã bật khóc khi nhìn thấy cô gái bị thương bên vũng máu. Ông ôm cô gái lên xe và đưa về bệnh viện Vĩnh Linh cấp cứu.
Cô gái đó là Nguyễn Thị Hương đã bị thương nặng, ruột đứt 8 khúc, máu mất rất nhiều. Khi đó, bệnh viên Vĩnh Linh đã hết máu dự trữ, Fidel đề nghị tìm cách cứu sống cô gái.
Fidel đưa ra một quyết định, nếu bệnh viện không có phương tiện cấp cứu kịp thời, ông xin đưa cô gái ra Quảng Bình, dùng máy bay chở về Hà Nội cấp cứu, nơi đầy đủ phương tiện y tế hơn.
Để có máu truyền cho Hương, Fidel đã điều động xe ra Quảng Bình, mang máu về bệnh viên Vĩnh Linh. Hương đã may mắn. Gần một tháng chữa trị. Cô gái được mời lên ủy ban xã ở nơi cư trú để nhận quà. Đó là món quà của Fidel gồm thuốc chữa bệnh, thuốc bổ và tấm danh thiếp của Fidel.
Từ đó về sau, năm nào có phái đoàn Cuba sang thăm Việt Nam, chủ tịch Cuba Fidel Castro đều gửi quà tặng cô. Năm 1985, Fidel từng mời cô Hương sang thăm Cuba, nhưng cô đã bỏ lỡ.